Τα μεγάλα ψυχοκοινωνικά φαινόμενα, αυτά που με την ολοκλήρωσή μορφοποιούν νέους θεσμούς, δομές και σχήματα είναι δύσκολο, εάν όχι σχεδόν ακατόρθωτο, να τα αξιολογήσουμε την ώρα που βρίσκονται στη δυναμική φάση της εξέλιξής τους.
του καθηγητή ΓΙΩΡΓΟΥ ΠΙΠΕΡΟΠΟΥΛΟΥ
Στην Ελλάδα μας οι μορφοποιήσεις έχουν ήδη ξεκινήσει και νέοι θεσμοί, δομές και σχήματα, άγνωστα μέχρι σήμερα, κρυσταλλώνονται προοδευτικά στο συλλογικό μας υποσυνείδητο! ΟΛΟΙ οι ενασχολούμενοι με την Πολιτική αρνούνται την ύπαρξή τους και υποβαθμίζουν τη σημασία τους για να συνεχίσουν τον ερωτικό τους εναγκαλισμό με την εξουσία ή με την προσδοκία κατάκτησής της και τα μύρια όσα...αυτή η σχέση, αποδεδειγμένα από εξεταστικές επιτροπές, αποδίδει!
Mετά την «αποδημία» Καραμανλή και Παπανδρέου με τη δική μου, την δηκτική αλλά όχι παρεξηγήσιμη, γνωστή σε εσάς μέσα από τη «μπλογκόσφαιρα» σκοπιά, ΔΙΑΦΩΝΩ με αυτούς που διατείνονται ότι η πολιτική μας ζωή χαρακτηρίζεται από ... «χρυσές μετριότητες»! Στα μεγάλο οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά προβλήματα που συσσωρεύθηκαν επί πολλά χρόνια προστίθενται νέα και αντί για λύσεις έχουμε «επιταγές της τρόικα» (δεν αντιλαμβάνονται τα Κυβερνητικά στελέχη ότι κάθε φορά που επικαλούνται την…τρόικα για τις ανάλγητες αποφάσεις τους ουσιαστικά ΑΠΑΞΙΩΝΟΥΝ τον θώκο εξουσίας που κατέχουν;)
Τα χρονίζοντα σημαντικά αιτήματα του λαού όχι μόνο δεν ικανοποιούνται αλλά διογκώνοντα με ταχείς ρυθμούς, και επί πλέον ως έθνος, λαός και κοινωνία απογυμνωμένοι από οράματα και ΕΛΠΙΔΑ βιώνουμε την ΚΑΤΑΘΛΙΨΗ έχοντας βουλιάξει στο τέλμα της μίζας, της ρεμούλας, της αφιλοτιμίας, του ωχαδερφισμού της ανυποληψίας!...
Δεν ισχυρίζομαι ότι οι νεότεροι πολιτικοί μας ηγέτες μας οδήγησαν εδώ...εκ προθέσεως! Είναι αλήθεια, όμως, ότι έρπουμε πλέον εμείς οι κάποτε υψιπετείς Ελληνες και Ελληνίδες. Νέοι και νέες μέσα στα πανεπιστημιακά αμφιθέατρα αλλά και σε ζωντανές ομιλίες μου σε διάφορες πόλεις της πατρίδας μας μου θέτουν ένα οδυνηρό και αφοπλιστικό ερώτημα «αλήθεια πόσο πρέπει να μας μισείτε για να μας κληροδοτήσετε τον κόσμο που ετοιμάσατε για το δικό μας αύριο;»
Να θυμίσω ότι στην πατρίδα μας, οι γονείς μας και οι παππούδες μας που ήταν δεμένοι με διάφορους τρόπους με τη γη το έλεγαν πεντακάθαρα Όπου λιγοστεύουν οι ΑΕΤΟΙ και μαζί τους και οι πελαργοί πληθαίνουν τα...ερπετά!» Τα προβλήματα του 21ου αιώνα οικολογικά, οικονομικά, κοινωνικά, πολιτικά και πληθυσμιακά διογκώνονται με γεωμετρικούς ρυθμούς και συνιστούν τεραστίων διαστάσεων προκλήσεις, που απαιτούν σπουδαίους ανθρώπους στους θώκους της πολιτικής, επιχειρηματικής, θρησκευτικής, ακαδημαϊκής και άλλων τύπων εξουσίας όχι μόνο για να μπορέσουμε άμεσα να τα αντιμετωπίσουν αλλά και και να τα επιλύσουν ώστε να δημιουργηθούν προοπτικές για τις επόμενες γενιές... Για τους παραπάνω και άλλους ευνόητους και για εσάς λόγους φίλες και φίλοι αναγνώστες
ΔΗΛΩΝΩ από το βήμα του blog, δημοσίως, ότι δεν αντιλαμβάνομαι τη λογική των «χρυσών» μετριοτήτων! Από πότε δηλαδή μιά μετριότητα μπορεί να είναι «χρυσή», όπως μερικοί περιγράφουν αυτούς και αυτές που πρυτανεύουν στην πολιτική, οικονομική, πνευματική ζωή του τόπου, όταν η ίδια η έκφταση είναι αντιφατική;
Η Οικουμένη, βουλιάζοντας στην εξελισσόμενη δίνη τεραστίων προβλημάτων και μαζί η Ελλάδα μας χρειάζονται ιστορική συνέπεια, κυμπαρλίκι και φιλότιμο... Ηγέτες ή μάλλον ΑΕΤΟΥΣ χρειαζόμαστε για να σταματήσουν να μας οδηγούν στον ευτελισμό και την έρπουσα αναξιοπρέπεια της αδιαφάνειας και της διαφθοράς εκείνοι και εκείνες που το κάνουν για να θησαυρίζουν όντας, φοβάμαι δυστυχώς, μάλλον επιβήτορες και όχι ικανοί, αυθεντικοί και υπεύθυνοι ηγέτες στους κάθε λογής θώκους της εξουσίας!...
http://ellinikoforum.blogspot.com/
30 Ιουλ 2010
Τελεσίγραφο του Αλβανικού Εθνικού Στρατού προς την Ελλάδα!
Ο αυτοαποκαλούμενος «Αλβανικός Εθνικός Στρατός» (UKSH – Ushtria Kombetare Shqiptare), σύμφωνα με τον ειδησεογραφικό αλβανικό τηλεοπτικό σταθμό News 24 και τον ειδησεογραφικό ιστότοπο Balkanweb, με ανακοίνωση στο διαδίκτυο, την οποία απέστειλε και στα Μ.Μ.Ε. των Τιράνων, του Κοσόβου, των Σκοπίων, του Πρέσεβο και του Ουλτσίνιε Μαυροβουνίου, ανακοίνωσε, ότι ξεκίνησε τις προετοιμασίες για τις, πρώτες στρατιωτικές επιχειρήσεις με στόχο την ίδρυση… της «Εθνικής Αλβανίας», (δηλαδή της Μεγάλης Αλβανίας, η οποία επεκτείνεται σε αρκετές περιοχές πέραν των σημερινών ορίων του αλβανικού κράτους).
Ο UKSH επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «ήρθε ο καιρός να απαλλαγούμε από τους Σέρβους, σλαβο-μακεδόνες και έλληνες κατακτητές, οι οποίοι ούτε στιγμή δε σταμάτησαν να σκοτώνουν αθώο αλβανικό πληθυσμό που ζει στα πατροπαράδοτα εδάφη του, γι΄ αυτό και ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος».
Ο UKSH επισημαίνει, μεταξύ άλλων, ότι «ήρθε ο καιρός να απαλλαγούμε από τους Σέρβους, σλαβο-μακεδόνες και έλληνες κατακτητές, οι οποίοι ούτε στιγμή δε σταμάτησαν να σκοτώνουν αθώο αλβανικό πληθυσμό που ζει στα πατροπαράδοτα εδάφη του, γι΄ αυτό και ο πόλεμος είναι αναπόφευκτος».
29 Ιουλ 2010
ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ ΤΥΠΟΥ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΗΓΕΣΙΑΣ ΥΠΟΥΡΓΕΙΟΥ ΕΘΝΙΚΗΣ ΑΜΥΝΑΣ
Αδιόρθωτο απομαγνητοφωνημένο κείμενο για άμεση δημοσιογραφική χρήση
Θέμα: Σχέδιο νόμου για την υπηρεσιακή εξέλιξη και ιεραρχία των στελεχών των ΕΔ και τη νέα δομή και διοίκηση των ΕΔ
Ευ. Βενιζέλος: Καλημέρα, σας ευχαριστώ που ήρθατε στο τέλος του Ιουλίου, αλλά σήμερα πρόκειται να διεξαχθεί η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, κατά τη διάρκεια της οποίας θα παρουσιάσουμε με τον κ. Μπεγλίτη το σχέδιο νόμου για την υπηρεσιακή εξέλιξη και την ιεραρχία των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Στο νομοσχέδιο αυτό εμπεριέχεται ένα δεύτερο κεφάλαιο, με το οποίο ρυθμίζεται και νομοθετικά η νέα κάθετη δομή διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ ένα τρίτο μέρος του νομοσχεδίου περιλαμβάνει ρυθμίσεις για διάφορα διοικητικού χαρακτήρα θέματα, τροποποιείται και εκσυγχρονίζεται η στρατολογική νομοθεσία, επέρχονται ορισμένες κρίσιμες μεταβολές στη νομοθεσία περί αναπήρων και θυμάτων πολέμου προκειμένου να αποκατασταθούν οι πολεμιστές της Κύπρου.
Ενώ ρυθμίζεται και η σχέση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε σχέση με την κατά χρήση παραχώρηση ακινήτων που δε χρησιμοποιούνται από τη στρατιωτική υπηρεσία, που είναι όμως χρήσιμα για την εξυπηρέτηση αναγκών γενικού συμφέροντος σε τοπικές κοινωνίες.
Θέλω να ξεκινήσω από το πρώτο μέρος του νομοσχεδίου, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό διαβούλευση με τα Γενικά Επιτελεία. Όπως ξέρετε, ο κόμπος που έπρεπε να λυθεί ήταν το νέο συνταξιοδοτικό καθεστώς των Στρατιωτικών. Μετά την ψήφιση και τη θέση σε ισχύ του νέου συνταξιοδοτικού νόμου, με τον οποίον τροποποιήθηκε ο Κώδικας Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων, διαμορφώθηκε εξ αποτελέσματος και το βασικό σχήμα της ιεραρχίας και της σταδιοδρομικής πορείας των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Είμαστε λοιπόν σε θέση τώρα να παρουσιάσουμε στο Υπουργικό Συμβούλιο και μετά τις διακοπές να καταθέσουμε στη Βουλή ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, το οποίο φυσικά λαμβάνει υπόψη του πολυετή προετοιμασία που έχει γίνει, λαμβάνει υπόψη του τη νομολογία των Διοικητικών Εφετείων και του Συμβουλίου της Επικρατείας, λαμβάνει υπόψη του τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τις υποδείξεις του Συνηγόρου του Πολίτη και το οποίο διέπεται από τις εξής βασικές αρχές.
Πρώτον. Οι διοικητικές ρυθμίσεις εναρμονίζονται πλήρως με τις συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, άρα για έναν Αξιωματικό προερχόμενο από τις παραγωγικές σχολές των Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων, εξυπηρετείται το σχήμα 35 ετών πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας, συν 5 ετών που μπορούν να εξαγοραστούν, δηλαδή εξυπηρετείται η απαίτηση για 40 χρόνια συνολικής συντάξιμης υπηρεσίας.
Εφόσον ο συνταξιοδοτικός νομοθέτης επέλεξε το σχήμα αυτό, για τους λόγους που έχουμε συζητήσει, στη στρατιωτική υπηρεσία η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να διατηρήσει την ενέργεια το στέλεχος, έως ότου συμπληρώσει τις προϋποθέσεις αυτές. Άρα κλιμακώνονται έτσι οι σταδιοδρομίες των στελεχών, ώστε να μπορούν στο βαθμό του Συνταγματάρχη να συμπληρώνουν αυτές τις προϋποθέσεις.
Εάν κάποιο στέλεχος δεν μπορέσει να εξελιχθεί βαθμολογικά, γιατί δεν πληροί σε απόλυτο βαθμό όλα τα προσόντα, θα παραμένει στην ενεργό στρατιωτική υπηρεσία, εκτός οργανικών θέσεων, σε ένα είδος παράλληλης επετηρίδας, όπου να διαμορφώσει αυτά τα προσόντα.
Επιπλέον, οι τοποθετήσεις οι μεταθέσεις και οι αποσπάσεις θα γίνονται έτσι, με διαφανή και αξιοκρατικό τρόπο, ώστε να μπορούν όλα τα στελέχη να συμπληρώνουν τη δυνατότητα πλασματικών ετών όπως προβλέπει ο νόμος: 5 για όλο το προσωπικό και βεβαίως τουλάχιστον 15 αλλά μπορεί και πολύ περισσότερο γι΄ αυτούς που τελούν υπό κατάσταση αυξημένου κινδύνου, όπως είναι οι ιπτάμενοι ή όπως είναι τα στελέχη μας των υποβρυχίων καταστροφών ή οι αλεξιπτωτιστές των ειδικών δυνάμεων και ούτω καθεξής.
Για να το πετύχουμε το σχήμα αυτό κατηγοριοποιούμε με όσο γίνεται πιο απλό και διαφανή τρόπο τα στελέχη, τους αξιωματικούς και τους υπαξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων, επιλύουμε και άλλα προβλήματα που συνδέονται με τις κατηγορίες των εθελοντών μακράς θητείας και των επαγγελματιών οπλιτών, οργανώνουμε με έναν διαφανή και ελέγξιμο τρόπο τις μετατάξεις Υπαξιωματικών στο Σώμα των Αξιωματικών, τυποποιούνται όλες αυτές οι διαδικασίες, άρα η δεύτερη αρχή είναι ο πλήρης σεβασμός του κράτους δικαίου και της αρχής της νομιμότητας στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων.
Δυστυχώς παρατηρούμε μέχρι τώρα ότι όλες οι αποφάσεις των αρμοδίων συλλογικών οργάνων είναι στην πραγματικότητα αναιτιολόγητες, ακυρώνονται εφόσον προσβάλλονται στα Διοικητικά Δικαστήρια και αυτό δημιουργεί μία τεράστια αναστάτωση στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων.
Προβλέπεται ένα νομικά οργανωμένο σύστημα για την αξιολόγηση των στελεχών, εισάγεται ο θεσμός της κατά απόλυτη εκλογή προαγωγής από του βαθμού του αντισυνταγματάρχη και πάνω, όπου αυτό μπορεί να επιφέρει ενδιαφέρουσες αλλαγές στην επετηρίδα, η οποία δεν μπορεί να υπαγορεύεται από τα δεδομένα του χρόνου εξόδου από την παραγωγική σχολή, διότι οι άνθρωποι εξελίσσονται και τα δεδομένα μεταβάλλονται.
Όπως σας είπα προβλέπεται ένα πλήρες σύστημα αιτιολογίας, ένα πλήρες σύστημα ακρόασης του ενδιαφερομένου έγγραφης αλλά και προφορικής, με δυνατότητα εμφάνισης ενώπιον των Συμβουλίων. Προβλέπεται ένα πλήρες σύστημα ενδικοφανών προσφυγών, ώστε ο καθένας να μπορεί να υπερασπίζεται τον εαυτό του, τα προσόντα του και το μέλλον του.
Όλες οι πράξεις θα έχουν καταχωρισμένη και την πλειοψηφία και τη μειοψηφία επώνυμα και με πλήρη αιτιολογία, έτσι ώστε και ο δικαστικός έλεγχος να είναι πιο στοχευμένος και πιο σοβαρός και πιο αποτελεσματικός. Τυποποιούνται τα προσόντα, τα κριτήρια μπορούν να ποσοτικοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό, αλλά πάντα υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια τα οποία δεν μπορούν να αποτυπωθούν αριθμητικά.
Τα προσόντα των αξιωματικών οργανώνονται με σταθερό τρόπο στο νόμο, όπου αυτό αφορά τα σχολεία και τις σχολές τις μετεκπαιδευτικές στις οποίες έχει φοιτήσει το κάθε στέλεχος. Προβλέπονται σαφή κριτήρια επαγγελματικά υπηρεσιακά και κοινωνικά, για τις τοποθετήσεις τις μεταθέσεις και τις αποσπάσεις.
Και βεβαίως αλλάζει το Πειθαρχικό Δίκαιο, διότι κι εκεί επιβάλλεται το κράτος δικαίου, επιβάλλεται η διαφάνεια, το τεκμήριο αθωότητας, η ανάγκη για σεβασμό του δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης, η ανάγκη για πλήρη αιτιολογία των δικαστικών αποφάσεων και προβλέπεται κι εκεί σύστημα διοικητικών προσφυγών πριν τη δικαστική προστασία.
Οργανώνεται επίσης το Σώμα των Νομικών Συμβούλων της Στρατιωτικής Υπηρεσίας, που θα στελεχωθεί πρωτίστως από τους Αξιωματικούς του νυν Στρατολογικού Σώματος, με σεβασμό βέβαια στις συνταγματικά προβλεπόμενες αρμοδιότητες του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Θα ρωτήσουμε και τους Στρατιωτικούς Δικαστές, αν κάποιοι από αυτούς επιθυμούν να μετακινηθούν στο Σώμα των Στρατιωτικών Νομικών Συμβούλων, αλλά αυτό είναι δικαίωμα της απόλυτης δικής τους επιλογής αν θα ασκηθεί ή όχι.
Και επιλύονται όπως σας είπα μια σειρά από ειδικότερα σημειακά προβλήματα. Βεβαίως, περιμένουμε από τα Γενικά Επιτελεία να μας επισημάνουν ειδικές κατηγορίες αξιωματικών και Υπαξιωματικών που ενδεχομένως χρειάζεται να μας οδηγήσουν σε μία ειδική ρύθμιση, περιμένουμε επίσης να μας υποδειχθούν πρόσθετες μεταβατικές διατάξεις, ώστε να είναι όσο γίνεται πιο ομαλή με τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις η μετάβαση από το ένα καθεστώς στο άλλο.
Άρα, υπάρχει ένα περιθώριο, μέσα στον επόμενο μήνα να γίνουν αυτές οι αναγκαίες βελτιώσεις και προσαρμογές, οι οποίες όμως αφορούν όπως αντιλαμβάνεστε τεχνικά και λεπτομερειακά σημεία του νομοσχεδίου από την άποψη αυτή.
Το δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου είναι από πλευράς πολιτικής εθνικής άμυνας εξαιρετικά σημαντικό. Ήδη έχω κάνει αποδεκτή σχετική απόφαση εισήγηση του ΣΑΓΕ, έχει αυτή εισαχθεί στο Συμβούλιο Άμυνας κι έχει γίνει ομόφωνα δεκτή και σήμερα παράλληλα με το Υπουργικό Συμβούλιο το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας θα επικυρώσει τους βασικούς κανόνες της νέας κάθετης δομής διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων.
Επέρχονται σημαντικές αλλαγές στον σχετικό νόμο του 1995, που είχε τροποποιηθεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό το 2002 και μπορούμε να πούμε ότι έχουμε καταλήξει μετά από μεγάλη περίσκεψη, μετά από στάθμιση όλων των δεδομένων, σε ένα σχήμα το οποίο είναι απλό, λειτουργικό, σύγχρονο και μας επιτρέπει πάνω σε αυτό να οικοδομήσουμε τις αλλαγές ως προς τη δομή δυνάμεων που επηρεάζει άμεσα και το εξοπλιστικό πρόγραμμα, αλλά θα έλεγα και συνολικά τη φυσιογνωμία των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο πρώτος κανόνας είναι αυτός που απορρέει από το άρθρο 45 του Συντάγματος. Όπως ξέρετε κατά το άρθρο 45 του Συντάγματος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας άρχει των Ενόπλων Δυνάμεων, τη διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων όμως την ασκεί η Κυβέρνηση. Η Κυβέρνηση ασκεί τη διοίκηση για του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, ο οποίος δρα στο πλαίσιο του Συντάγματος του Νόμου και των Αποφάσεων του ΚΥΣΕΑ.
Άρα η Κυβέρνηση δια του Υπουργού έχει τον πλήρη έλεγχο των Ενόπλων Δυνάμεων και την ευθύνη βεβαίως ενώπιον της Βουλής και δια της Βουλής ενώπιον του ελληνικού λαού. Η αρχή του πολιτικού ελέγχου των Ενόπλων Δυνάμεων, είναι συνυφασμένη με το δημοκρατικό και κοινοβουλευτικό πολίτευμα της χώρας.
Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ εξακολουθεί να επιλέγεται από το ΚΥΣΕΑ με πρόταση του Υπουργού, μεταξύ όλων των εν ενεργεία μαχίμων αντιστρατήγων, μαχίμων αντιναυάρχων και ιπταμένων αντιπτεράρχων. Για την ακρίβεια, μεταξύ όλων των αντιστρατήγων όπλων, των μαχίμων Αντιναυάρχων και των ιπταμένων αντιπτεράρχων, χωρίς περιορισμό ως προς την εναλλαγή η οποία είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό τεχνητή, άρα παύει να ισχύει το σχήμα Αντιστράτηγος, αντιναύαρχος, αντιστράτηγος, αντιπτέραρχος, διότι η προσέγγισή μας είναι απόλυτα διακλαδική.
Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ φυσικά μετέχει στο ΣΑΜ και στη ΚΥΣΕΑ και προεδρεύει του Συμβουλίου Αρχηγών Γενικών Επιτελείων και το κυριότερο ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ στο πλαίσιο των οδηγιών φυσικά και των διαταγών του Υπουργού και αναφερόμενος σ’ αυτόν, άρα στην Κυβέρνηση που ασκεί τη διοίκηση, ασκεί την πλήρη διοίκηση όλων των κλάδων, άρα την επιχειρησιακή και την διοικητική διοίκηση.
Βασική, λοιπόν, καινοτομία είναι η ενοποίηση της διοίκησης από το σχήμα του διαχωρισμού της διοικητικής και της επιχειρησιακής διοίκησης μεταβαίνουμε στο σχήμα της ενοποίησης της διοίκησης, επιχειρησιακής και διοικητικής.
Οι Αρχηγοί των τριών Γενικών Επιτελείων των κλάδων επιλέγονται και πάλι από το ΚΥΣΕΑ με πρόταση του Υπουργού, ο οποίος λαμβάνει υπόψη του τη σχετική έγγραφη γνώμη του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ. Οι Αρχηγοί των κλάδων μετέχων στο ΣΑΓΕ και στο ΣΑΜ και προεδρεύουν πάντα του Ανωτάτου Συμβουλίου του κλάδου τους.
Τώρα οι Αρχηγοί των τριών κλάδων ασκούν την διοικητική διοίκηση του κλάδου τους στο πλαίσιο όμως των ενιαίων οδηγιών και διαταγών του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, άρα διαμορφώνεται αυτό το σχήμα της ενιαίας διοικητικής διοίκησης.
Ως προς την επιχειρησιακή διοίκηση τώρα ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ ασκεί το σύνολο της επιχειρησιακής διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων αναφερόμενος στον Υπουργό. Οι Αρχηγοί των τριών κλάδων στο πλαίσιο αυτού του κανόνα εντάσσονται πλέον στην αλυσίδα της επιχειρησιακής διοίκησης στην οποία δεν είναι τώρα εντεταγμένοι και διοικούν τους κλάδους τους επιχειρησιακά σύμφωνα όμως με τις οδηγίες και τις διαταγές του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ αναλαμβάνοντας τις αποστολές και τα έργα που τους ανατίθενται απ’ αυτόν. Επίσης οι τρεις αρχηγοί των κλάδων μετέχουν στον επιχειρησιακό σχεδιασμό υπό την Αρχηγό ΓΕΕΘΑ.
Το ΓΕΕΘΑ τώρα είναι το επιτελικό όργανο και το διακλαδικό στρατηγείο μέσω του οποίου ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ βοηθάτε στην άσκηση των καθηκόντων του στο πλαίσιο της πλήρους διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων. Άρα το ΓΕΕΘΑ υπέρκειται του ΓΕΣ, του ΓΕΝ και του ΓΕΑ, που αποτελούν με τη σειρά τους τρεις πυλώνες του ΓΕΕΘΑ. Οι κλάδοι, οι Διευθύνσεις και οι λοιπές μονάδες των τεσσάρων επιτελείων συγκροτούνται έτσι ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή επιχειρησιακή και διοικητική αποτελεσματικότητα, ευελιξία, οικονομία δυνάμεων, ομοιομορφία και διακλαδικότητα.
Αυτοί οι βασικοί κανόνες μετασχηματίζονται νομοθετικά σε μία σειρά από τροποποιήσεις που επέρχονται στον ισχύοντα νόμο. Αυτό είναι και το β’ μέρος του νομοσχεδίου.
Το τρίτο μέρος του νομοσχεδίου είναι εκσυγχρονισμοί σημειακοί και στρατολογικής νομοθεσίας και ιδίως του κεφαλαίου περί αντιρρησιών, ώστε να συμμορφωθούμε στις αποφάσεις του Στρασβούργου και στις υποδείξεις του Συνηγόρου του Πολίτη.
Και με μεγάλη καθυστέρηση λύνουμε προβλήματα δικαιωμάτων των στελεχών και των οπλιτών που είχαν λάβει μέρος στα γεγονότα της Κύπρου όχι μόνο στην αντίκρουση της τουρκικής εισβολής μετά την 20η Ιουλίου του 1974, αλλά και στα προηγούμενα γεγονότα του 1964 και του 1967. Είναι ένας χρέος της πολιτείας το οποίο εκπληρώνεται δυστυχώς με καθυστέρηση.
Αυτά ως προς το νομοσχέδιο. Θα σας δώσουμε σήμερα ένα ενημερωτικό σημείωμα για το νομοσχέδιο για να μπορέσετε να εξυπηρετηθείτε στη δουλειά σας και τους βασικούς κανόνες της κάθετης δομής διοίκησης.
Θέλω επίσης να σας ενημερώσω για ορισμένα επιπλέον ζητήματα. Το πρωί συνεδρίασε η Επιτροπή Εξοπλισμών της Διαρκούς Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας και ενέκρινε δύο συμβάσεις. Η πρώτη αφορά την εν συνεχεία υποστήριξη των αντιαεροπορικών συστημάτων TOR-M1 και OSA. Και η δεύτερη τον εκσυγχρονισμό των βλημάτων των OSA σύμφωνα με όσα ίσως ξέρετε ή θυμάστε από το παρελθόν, γιατί έχει επιτευχθεί και μια πολύ καλή τιμή μετά από διαπραγμάτευση, μία μείωση της τάξεως περίπου 30%, η οποία και έγινε με πολύ μεγάλη ικανοποίηση δεκτή από την Επιτροπή με ευρύτατη πλειοψηφία.
Το κόστος είναι περίπου 22 εκατομμύρια, η δε άλλη είναι μια σύμβαση-πλαίσιο τύπου FMS ή NAMSA εάν χρειαστούμε και ό,τι χρειαζόμαστε για ένα διάστημα ισχύουν οι συγκεκριμένες τιμές.
Άρα αντιλαμβάνεστε ότι τους τελευταίους μήνες εάν αθροίσετε τις πληροφορίες που έχετε από το ρεπορτάζ σας έχουμε αντιμετωπίσει μια σειρά περίπου 10 μεγάλων εκκρεμοτήτων μέσω της Υποεπιτροπής, η οποία έχει αποδειχθεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο όργανο για την επιβολή μιας ατμόσφαιρας διαφάνειας στον κρίσιμο χώρο των εξοπλισμών, αλλά και για την επίλυση χρονιζόντων προβλημάτων.
Διότι εμείς εδώ αυτούς τους 10 μήνες στην πραγματικότητα κλείνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος, εγγύτερου και απώτερου, προκειμένου να εκκαθαρίσουμε το τοπίο για να μπορέσει να εφαρμοστεί και η νέα νομοθεσία την οποία θα παρουσιάσουμε ελπίζω τέλη Σεπτεμβρίου εφ’ όσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ολοκληρώσει τη δική της προετοιμασίας και τις δικές της ενιαίες οδηγίες προς τα κράτη – μέλη και την εφαρμογή της Οδηγίας. Άρα δεν εξαρτάται το χρονοδιάγραμμα από εμάς, εξαρτάται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά.
Επίσης ενημέρωσα την Επιτροπή και ενημερώνω κι εσάς τώρα προφορικά, όπως έκανα χθες γραπτά για την συνάντηση που είχα στο γραφείο μου εδώ, στο Υπουργείο με την αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η συνάντηση η οποία διήρκησε μία ώρα και 15 λεπτά, ήταν μια συνάντηση που έγινε σε θετικό και δημιουργικό κλίμα και οι συνομιλητές μου είχαν πλήρη συνείδηση του ιδιαίτερου θεσμικού ρόλου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Είναι προφανές ότι η δημοσιονομική κρίση και η εφαρμογή του προγράμματος σταθερότητας και ανασυγκρότησης δεν αλλοιώνει τα δεδομένα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της χώρας. Είναι επίσης προφανές ότι αυτό που λέγεται εθνική κυριαρχία και κυρίως αυτό που λέγεται εθνική αξιοπρέπεια που συνδέεται με το αίσθημα αυτοεκτίμησης του ελληνικού λαού, ένας λαός ο οποίος στερείται αυτοεκτίμησης και νιώθει ταπεινωμένος, πέραν των οικονομικών θεμάτων, προφανώς δεν διαμορφώνει και την κατάλληλη οικονομική και αναπτυξιακή ψυχολογία την οποία χρειαζόμαστε προκειμένου να εφαρμόσουμε πιο γρήγορα απ’ ότι προβλέπει το σχέδιο ανασυγκρότησης και κυρίως το εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης, που όπως έχω πει πολλές φορές, ξεπερνά κατά πολύ το μνημόνιο.
Δηλαδή το μνημόνιο είναι το κοινό πεδίο συμφωνίας των δύο πλευρών. Εμείς έχουμε και τις δικές μας πρόσθετες ανάγκες, πρόσθετες προτεραιότητες. Στόχος μας είναι να φτιάξουμε ξανά μια χώρα η οποία έχει ζηλευτεί ανταγωνιστική θέση και στην Ευρώπη και στον κόσμο και έχει τεράστιες δυνατότητες η Ελλάδα να κάνει γρήγορα ξανά το ελληνικό θαύμα. Και μπορούμε να το πετύχουμε αυτό, αρκεί να πιστέψουμε στις δυνατότητες μας και να πειστούν όλοι οι Έλληνες ότι υπάρχει σχέδιο και το σχέδιο αυτό εφαρμόζεται με έναν δίκαιο τρόπο.
Βεβαίως μιλήσαμε και για αριθμούς, οι οποίοι άλλωστε είναι γνωστοί γιατί συζητούνται στη Βουλή, συζητούνται σε συνεντεύξεις Τύπου, σχολιάζονται στον Τύπο, όλα είναι γνωστά από ανοιχτές πηγές, είναι πολύ δύσκολο να επιβάλει κανείς εμπιστευτικότητα ή στοιχεία απορρήτου πλέον στην εποχή μας σε τέτοιου είδους στοιχεία.
Και θέλω να πιστεύω ότι κατανόησαν πλήρως πως πέρα από τη δημοσιονομική παράμετρο, η οποία είναι πάρα πολύ σημαντική και για την αντιμετώπιση της οποίας βρισκόμαστε σε πλήρη συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών υπάρχει μία στρατιωτικοπολιτική παράμετρος, υπάρχει μία απειλή, υπάρχει μια καθημερινή πραγματικότητα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, υπάρχουν διεθνείς υποχρεώσεις και διεθνείς αποστολές και ως εκ τούτου πρέπει να εξοικειωθούμε με μία πολυπαραμετρική προσέγγιση στα θέματα αυτά, η οποία σε κάθε περίπτωση εντάσσεται στο πλαίσιο των επιλογών της Κυβέρνησης για την περίοδο αυτή.
Θέλω επίσης να σας ανακοινώσω ότι χθες, σχεδόν ταυτόχρονα με τη συζήτηση που είχα με τη λεγόμενη Τρόικα, διεξήχθη μια πολύ κρίσιμη συνάντηση και διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες ανάμεσα στην ελληνική Κυβέρνηση που την εκπροσωπούσαν τα Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και Οικονομικών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού για το γνωστό παλαιό ζήτημα των κρατικών ενισχύσεων προς τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
Μετά από πολυετή διαπραγμάτευση και μετά από πάρα πολλά σκαμπανεβάσματα χθες επιτεύχθηκε συμφωνία για το ζήτημα αυτό. Άρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε, ότι αποδέχεται την λύση που περιλαμβάνει τον διαχωρισμό και την εκποίηση μέσω πλειστηριασμού ορισμένων στοιχείων περιουσιακών των Ναυπηγείων, τα οποία δεν είναι αναγκαία για την λειτουργία τους στον τομέα των αμυντικών εξοπλισμών και τα Ναυπηγεία αναλαμβάνουν την υποχρέωση για τα επόμενα 15 χρόνια να περιοριστούν και να μην αναπτύξουν μη στρατιωτικές, δηλαδή πολιτικές δραστηριότητες.
Θεωρούμε ότι η συμφωνία αυτή είναι άκρως ικανοποιητική, όπως είχαν διαμορφωθεί τα δεδομένα και αυτό είναι αποτέλεσμα τεχνικών προσπαθειών που έχουν καταβληθεί από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών και από τη Διεύθυνση Εξοπλισμών του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, αλλά φυσικά και από την πολιτική ηγεσία.
Γνωρίζετε ότι έχω ανταλλάξει πολλές επιστολές με τον κ. Αλμούνια, έγινε αποδέκτης και μιας επιστολής που του είχαμε στείλει τη Δευτέρα το απόγευμα από κοινού ο κ. Παπακωνσταντίνου και εγώ, θέλω να ευχαριστήσω και τον κ. Αλμούνια αλλά και τη Λαίδη Άστον, και την Ελληνίδα Επίτροπο την κα Δαμανάκη, γιατί συνέβαλλαν με τον τρόπο τους στη διαμόρφωση αυτής της λύσης, τις Υπηρεσίες της Επιτροπής και φυσικά τις Υπηρεσίες των Υπουργείων Οικονομικών και Άμυνας.
Είπα όμως στην Επιτροπή Εξοπλισμών της Βουλής σήμερα, παρόντος και του κ. Μπεγλίτη, ότι κάνουμε αυτή την προσπάθεια για τα ναυπηγεία, μια σύνθετη προσπάθεια που αφορά και το ναυτικό και τη βιομηχανία, κάνουμε την προσπάθεια σε σχέση με τις δοκιμές του «Παπανικολή», σε σχέση με τη διαπραγμάτευση τη σκληρή διαπραγμάτευση των όρων της νέας αναλυτικής σύμβασης, σε σχέση με τις κρατικές ενισχύσεις και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Και αν όλα πάνε καλά, θα υπογράψουμε την αναλυτική συμφωνία, η οποία όμως θα ισχύσει μετά την κύρωσή της στη Βουλή. Εάν η κύρωση αυτή δεν γίνει με ευρύτατη πλειοψηφία και σε κλίμα συναντίληψης και συναίνεσης, και αν ακουστεί η παραμικρή ένσταση ή αντίρρηση που υπερβαίνει τα εσκαμμένα, η απόφαση της Κυβέρνησης είναι να μην εφαρμόσει τη συμφωνία.
Να επανέλθουμε στις καταγγελίες των συμβάσεων, στο διαιτητικό Δικαστήριο και θα αναλάβει η χώρα το κόστος και για τα χρήματα που έδωσε χωρίς να έχουν πιάσει τόπο και για τα χρήματα που ενδεχομένως θα δώσει λόγω αποζημιώσεων, αλλά το κόστος της ηρεμίας του ελληνικού λαού και της διαφάνειας, πρέπει κι αυτό να ληφθεί υπόψη.
Θα υπάρξει ριζική αλλαγή στα θέματα αυτά και ο καθένας θα αναλάβει την ευθύνη του.
Αυτά ήθελα να σας πω, δεν ξέρω αν ο κ. Μπεγλίτης θέλει να προσθέσει κάτι. Ας ακούσουμε τις ερωτήσεις σας με την ίδια σειρά όμως παρακαλώ για να διευκολυνθείτε κι εσείς, εάν συμφωνείτε, στην απομαγνητοφώνηση. Ας μιλήσουμε πρώτα για την ιεραρχία, για τα θέματα όπως τα είπα, για την ιεραρχία πρώτα αν έχετε κάτι. Παρακαλώ.
Για το νομοσχέδιο (υπηρεσιακή εξέλιξη και ιεραρχία στελεχών ΕΔ)
Ι. Ηλιάδη: Να ρωτήσω εγώ για τα κριτήρια μεταθέσεων στα οποία αναφερθήκατε, αν περιλαμβάνονται σαφή κριτήρια μεταθέσεων τόσο για τις μεταθέσεις εσωτερικού, όσο και για τις μεταθέσεις εξωτερικού.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι – ναι, όσο γίνεται σαφέστερα και όσο γίνεται πιο τυποποιημένα.
Ι. Ηλιάδη: Αν υπάρχει πρόβλεψη για τη συχνότητα των μεταθέσεων και αν υπάρχει πρόβλεψη να ενημερώνεται το υπό μετάθεση στέλεχος, για ένα χρονικό διάστημα πριν. Να ρυθμίζει δηλαδή τη ζωή του. Γνωρίζουμε ποιο διάστημα είναι αυτό; Υπήρχε παλαιότερος νόμος που δεν εφαρμόστηκε.
Ευ. Βενιζέλος: Δεν θυμάμαι τώρα πόσο είναι ακριβώς το διάστημα, αλλά πάντως το σύστημα γίνεται απόλυτα διαφανές, ελέγξιμο ώστε να νιώθει ασφάλεια και το στέλεχος και η οικογένειά του. Και λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια των υπηρεσιακών αναγκών, της επαγγελματικής επάρκειας και καταλληλότητας του καθενός, γιατί δεν κάνουν όλοι για όλες τις θέσεις, αλλά λαμβάνονται υπόψη και τα κοινωνικά κριτήρια βεβαίως, αυτά που έχουν σχέση με τους πολύτεκνους, με τις μονογονεϊκές οικογένειες, με ασθένειες, με αναπηρίες κ.ο.κ.
Α. Κούτρας: Εγώ κ. Υπουργέ ήθελα κατ' αρχήν να παρακαλέσω για κάποια επιπλέον στοιχεία, αν αυτό είναι δυνατό. Συγκεκριμένα για τα χρόνια που θα πρέπει να παραμένουν οι στρατιωτικοί στον κάθε βαθμό, έως ότου στο βαθμό του συνταγματάρχη συμπληρώσουν τα 35 χρόνια υπηρεσίας.
Ευ. Βενιζέλος: Στο τέλος της υπηρεσίας κάποιου στο βαθμό του συνταγματάρχη, πρέπει να έχει συμπληρώσει τα 35 χρόνια πραγματικής υπηρεσίας. Όχι όταν προάγεται, αλλά όταν ολοκληρώνει την παρουσία του στο βαθμό του συνταγματάρχη.
Α. Κούτρας: Τα χρόνια αυτά επιμηκύνονται όμως σε κάθε βαθμό.
Ευ. Βενιζέλος: Βεβαίως.
Α. Κούτρας: Αν ήταν εύκολο αυτά τα στοιχεία να τα έχουμε.
Ευ. Βενιζέλος: Μπορείτε να τα υπολογίσετε τώρα μην ψάχνω, μην ανοίγω και ψάχνω. Πάντως καταλήγει να είναι κάποιος ώριμος συνταγματάρχης έτοιμος για κρίση για το βαθμό του ταξίαρχου, έχοντας 35 χρόνια πραγματικής υπηρεσίας.
Α. Κούτρας: Μάλιστα. Και θέλω να υποβάλλω άλλα δυο ερωτήματα. Το ένα είναι κ. Υπουργέ αν κλείνουν τα στρατολογικά γραφεία …
Ευ. Βενιζέλος: Θα κάνουμε ειδικές ανακοινώσεις όμως. Δεν θέλω να τα πούμε όλα σήμερα. Θα παρουσιάσουμε ένα ολοκληρωμένο σχήμα για τη στρατολογική εξυπηρέτηση των Ελλήνων πολιτών. Ένα ολοκληρωμένο σχήμα, σε λίγες εβδομάδες, μετά τις διακοπές.
Α. Κούτρας: Και το δεύτερο, αν έχετε υπολογίσει από πότε θα ισχύει η κατά απόλυτη εκλογή στο βαθμό του αντισυνταγματάρχη;
Ευ. Βενιζέλος: Θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος, διότι δεν μπορεί ξαφνικά από τη μια μέρα στην άλλη, τον ώριμο ταγματάρχη που κρίνεται, να του πεις ότι «τώρα θα κριθείς άμεσα με το νέο καθεστώς». Θα υπάρξει ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής.
Α. Κούτρας: Έχετε υπολογίσει πόσο θα είναι αυτό;
Ευ. Βενιζέλος: Τώρα αυτό είναι κι ένα ανοιχτό θέμα, θα μας πουν τα Επιτελεία πόσο νομίζουν ότι πρέπει να είναι αυτό.
Α. Κούτρας: Και πως σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε μετά τις εκατοντάδες, δεκάδες δεν ξέρω, χιλιάδες προσφυγές …
Ευ. Βενιζέλος: Δεν θα υπάρξει τίποτε. Διότι θα είναι έτσι διατυπωμένες οι αποφάσεις που δεν θα υπάρχει η ευκολία αυτή άσκησης αιτήσεως ακυρώσεως που υπάρχει σήμερα. Σήμερα πρακτικά οι αποφάσεις είναι εξ ορισμού άκυρες, το λέω μετά λύπης μου ως νομικός, διότι δεν υπάρχει αιτιολογία, δεν υπάρχει επώνυμη αναφορά πλειοψηφούντων και μειοψηφούντων μελών, δεν υπάρχει ακρόαση κ.ο.κ.
Χρ. Καπούτσης: Ναι για την ιεραρχία. Είπατε πριν από λίγο και το γράφετε βέβαια εδώ ότι στο βαθμό του συνταγματάρχου όταν θα φτάνει προς το τέλος θα πρέπει να συμπληρώνει 35 χρόνια συν 5 χρόνια πλασματικά, 40 συντάξιμα. Ωραία μέχρι εδώ. Αυτό σημαίνει βεβαίως επιμήκυνση του χρόνου παραμονής στους νεότερους βαθμούς, αυτό είναι αυτονόητο.
Το ερώτημα είναι: μέχρι σήμερα, ας πούμε ένας συνταγματάρχης αμείβεται παίρνει μισθό υποστρατήγου, ένας ταγματάρχης μισθό συνταγματάρχη επειδή είναι τα 4 χρόνια, αυτό το καθεστώς θα ισχύσει;
Ευ. Βενιζέλος: Δεν θα έχει κανείς μείωση μισθολογική. Οι μισθολογικές προαγωγές είναι ούτως ή άλλως οργανωμένες διαφορετικά. Αν χρειαστεί να επιφέρουμε κάποια τροποποίηση εκεί ώστε να μην έχουμε καμία παρερμηνεία, θα το κάνουμε. Δεν χάνει κανείς οικονομικά.
Το σχέδιο δεν στοχεύει στο να μειώσει αποδοχές, αυτό δυστυχώς βρεθήκαμε στην ανάγκη να το κάνουμε οριζόντια για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και στρατιωτικούς. Δεν το κάνουμε περαιτέρω με το νομοσχέδιο αυτό. Αυτό είναι νομοσχέδιο αμιγώς διοικητικό και στην πραγματικότητα θέλουμε να προστατέψουμε το πλήρες συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη ρύθμιση που κάνουμε.
Χρ. Καπούτσης: Εντάξει συμφωνούμε με αυτό …
Ευ. Βενιζέλος: Κατάλαβα τι λέτε και σας δίνω μια απάντηση πολύ σαφή. Ότι δεν πρόκειται να θιγεί κανείς. Να κλείσουμε τον κύκλο αυτό τον πρώτο; Παρακαλώ.
Γ. Κοκκινίδης: Οι μισθολογικές προαγωγές θα συνεχίζονται για κάποιο αξιωματικό που έχει πάει στην παράλληλη επετηρίδα; Αν κατάλαβα καλά.
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε, ο αξιωματικός που πάει στην παράλληλη επετηρίδα είναι ένα στέλεχος που ενδεχομένως είναι πάρα πολύ σημαντικό. Διότι μπορεί κάποιος τώρα να έχει προαχθεί κατά απόλυτη εκλογή και να έχουν δημιουργηθεί προβλήματα, βεβαίως. Δεν πρόκειται να χάνει αποδοχές αυτός που πηγαίνει εκτός οργανικών θέσεων.
Γ. Κοκκινίδης: Πώς θα παίρνει μισθολογικές προαγωγές;
Ευ. Βενιζέλος: Ό,τι ισχύει, θα ισχύει. Δεν αλλάζει αυτό. Παρακαλώ μια τελευταία ερώτηση.
Για το νομοσχέδιο (αντιρρησίες συνείδησης)
Α. Μαλλίδης: Για τους αντιρρησίες συνείδησης τι ακριβώς θα προβλέπει η νέα ρύθμιση;
Ευ. Βενιζέλος: Για τους αντιρρησίες συνείδησης οι οριοθετήσεις είναι αυτές που έχει υπαγορεύσει η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη. Δηλαδή το πρώτο είναι ότι μπορεί κάποιος να χαρακτηριστεί αντιρρησίας συνείδησης και στην εφεδρεία, διότι άλλαξε πεποιθήσεις. Αυτό δεν γινόταν δεκτό και μας επέπληττε η διεθνής κοινότητα γι' αυτό. Γιατί υπάρχει πράγματι η δυνατότητα αλλαγής πεποιθήσεων. Ούτως ή άλλως όπως ξέρετε είναι λίγες οι αιτήσεις και είναι και πολύ αυστηρή και σοβαρή η διαδικασία αξιολόγησης.
Ένα δεύτερο είναι ότι έπρεπε να ρυθμιστεί το ζήτημα της ένταξης των αντιρρησιών, στην κατάσταση εφεδρείας, γιατί κι αυτό μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στο μέλλον.
Ένα άλλο ζήτημα είναι η εναρμόνιση της εναλλακτικής υπηρεσίας των αντιρρησιών συνείδησης, με τα νέα δεδομένα σε σχέση με την πραγματική διάρκεια της θητείας. Δηλαδή πρέπει για λόγους αρχής της αναλογικότητας να μην υπάρχει αδικαιολόγητη διαφορά. Πρέπει η διαφορά να είναι λογική και αιτιολογημένη.
Άρα έχουμε 9 μήνες θητεία στο Στρατό, 12 μήνες θητεία στο Ναυτικό και την Αεροπορία, πρέπει να έχουμε μια αυξημένη ανάλογα διάρκεια της πραγματικής εναλλακτικής υπηρεσίας. Ας πούμε αν είναι 3 μήνες παραπάνω από το Ναυτικό και την Αεροπορία, πρέπει να είναι κατά την ίδια λογική τουλάχιστον 3 μήνες παραπάνω η εναλλακτική υπηρεσία. Δεν μπορείς δηλαδή να μετράς από τους 9, θα μετρήσεις από τους 12 μήνες.
Ι. Ηλιάδη: Θα θεσπιστούν και κριτήρια σχετικά με τους αντιρρησίες;
Ευ. Βενιζέλος: Τι κριτήρια; Υπάρχουν τα κριτήρια.
Ι. Ηλιάδη: Υπάρχουν κριτήρια, αλλά οι περισσότεροι που παίρνουν, παίρνουν μόνο για θρησκευτικούς λόγους. Δεν αναγνωρίζονται για πολιτικούς λόγους.
Ευ. Βενιζέλος: Βεβαίως και αναγνωρίζονται. Υπάρχει ειδική διαδικασία, υπάρχει πλήρης ρύθμιση και εκ του Συντάγματος και εκ του νόμου. Έχει λυθεί αυτό το θέμα προ πολλού. Στην ισχύουσα νομοθεσία αυτό έχει λυθεί, προβλέπεται και γι' αυτό και δεν μας ζητάει κανείς να κάνουμε κάτι επ’ αυτού.
Ένα άλλο ζήτημα είναι οι μεγάλης ηλικίας, οι άνω των 35 πρέπει να έχουν μια μεταχείριση αντίστοιχη με αυτή που έχουν και οι ενόπλως υπηρετούντες. Άλλα θέματα είναι αυτά που σχετίζονται με τον φορέα στον οποίο προσφέρουν τη δική τους υπηρεσία. Γιατί πολλές φορές εκεί έχουμε προβλήματα σε σχέση με τα τροφεία, σε σχέση με τη διοικητική Διοίκηση, σε σχέση με τις δραστηριότητες κ.ο.κ. Αυτό σε λίγες γραμμές είναι το πλέγμα των ρυθμίσεων.
Ι. Ηλιάδη: Τουλάχιστον 15 μήνες.
Ευ. Βενιζέλος: Πρακτικά 15 μήνες. Στην πραγματικότητα με τα δεδομένα αυτά είναι τουλάχιστον 14 και το λογικό και Δίκαιο είναι να είναι 15. Άρα κλείσαμε και το κεφάλαιο αυτό του νομοσχεδίου. Πάμε στη δομή Διοίκησης.
Για το νομοσχέδιο (νέα δομή και διοίκηση των ΕΔ)
Γ. Τσακίρης: Κύριε Υπουργέ, το πρώτο: όταν αναλάβατε το Υπουργείο είχατε κάνει μια δήλωση αλλάζοντας λίγο τη λογική που είχαμε μέχρι σήμερα. Είχατε μιλήσει για σημειακή κρίση και όχι για τη μέχρι σήμερα κρίση, είχατε μιλήσει για μείωση …
Ευ. Βενιζέλος: Θα σας πω τι είχα πει. Θα σας το πω ξανά, όπως το λέω πάντα.
Γ. Τσακίρης: Περιμέναμε μια δομή δυνάμεων και Διοίκησης η οποία θα κατέληγε σε μειώσεις Μονάδων και έναν εξορθολογισμό των Ενόπλων Δυνάμεων και δεν το βλέπω σε πρώτη ανάγνωση.
Ευ. Βενιζέλος: Προφανώς υπάρχει κάποια εννοιολογική σύγχυση, ίσως ανάγκη δική μου αποσαφήνισης μεταξύ της δομής Διοίκησης και της δομής δυνάμεων. Εμείς σήμερα παρουσιάζουμε τη νέα δομή διοίκησης. Θα παρουσιαστεί μετά από μερικές εβδομάδες, αφού ψηφιστεί η δομή διοίκησης, θα παρουσιαστεί η δομή δυνάμεων.
Γ. Τσακίρης: Κατανοητό. Μια δεύτερη ερώτηση αν μου επιτρέπετε πολύ διακλαδικό και όλοι μας ή τουλάχιστον οι περισσότεροι από εμάς που είμαστε χρόνια, ξέρουμε ότι η διακλαδικότητα στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις όσο και αν λέμε ότι ισχύει, δεν ισχύει.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι συμφωνώ μαζί σας.
Γ. Τσακίρης: Αυτό δεν είναι πολύ διακλαδικό για να ισχύσει ξαφνικά;
Ευ. Βενιζέλος: Αυτό είναι το απολύτως διακλαδικό. Η απόφαση του ΣΑΓΕ και του ΣΑΜ και η σημερινή απόφαση του ΚΥΣΕΑ επιβάλλει την απόλυτη διακλαδική οργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων. Άρα υπάρχει αλυσίδα επιχειρησιακής διοίκησης στην κορυφή της οποίας τοποθετείται ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ακολουθούν οι αρχηγοί των τριών κλάδων, των επιτελείων των τριών κλάδων, έπονται οι κλάδοι με τους μείζονες επιχειρησιακούς σχηματισμούς τις μεγάλες μονάδες, κ.ο.κ.
Γ. Τσακίρης: Πώς αυτό θα λειτουργήσει στη νοοτροπία, δηλαδή ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, δεν θέλω να θίξω τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ…
Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε αυτό ήταν αποτέλεσμα συζητήσεων, ωρίμανσης, προτάσεων που προετοιμάσαμε και εμείς, ήταν αποτέλεσμα μιας προεργασίας, διότι ωριμάζουν και οι καταστάσεις, ωριμάζουν και οι συνειδήσεις, πείθονται και οι άνθρωποι και νομίζω ότι αυτό θα λειτουργήσει πολύ καλύτερα και θα αυξήσει τον συντελεστή ασφάλειας της χώρας. Και θα μας οδηγήσει και σε οικονομίες κλίμακας, αρχής γενομένης από την προτεραιοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Θα σας πω αν αυτό έχει κάποια σημασία ότι υπήρξε ομόφωνη απόφαση του ΣΑΓΕ, το οποίο βεβαίως συνεδρίασε πολλάκις ατύπως υπό την Προεδρία μου και όπως και του ΣΑΜ βεβαίως ομόφωνη και ευελπιστώ ότι θα έχουμε και ομόφωνη απόφαση του ΚΥΣΕΑ σήμερα.
Γ. Τσακίρης: Όχι δεν διαφωνεί κανένας σε αυτό, απλά λέω για να λειτουργήσει αυτό δεν θα έπρεπε να έχουν εκπαιδευτεί ανάλογα οι αξιωματικοί;
Ευ. Βενιζέλος: Αυτό όπως ξέρετε ήδη προσπαθούμε να το κάνουμε, εδώ και χρόνια το κάνει η ελληνική πολιτεία με την «ΑΔΙΣΤΟ» με τη Σχολή Εθνικής Άμυνας με τα κριτήρια στελέχωσης του ΓΕΕΘΑ. Ξέρετε τώρα πλέον δεν μπορείς να έχεις την απαιτούμενη προπαίδεια την επιτελική αν δεν έχεις υπηρετήσει στο ΓΕΕΘΑ. Δηλαδή η τοποθέτηση στο ΓΕΕΘΑ θα είναι τιμητική και θα λειτουργεί ως οιωνός για μια πολύ σημαντική εξέλιξη και δεν θα πηγαίνουν στο ΓΕΕΘΑ αυτοί που δεν τους θέλουν τα κλαδικά επιτελεία.
Κ. Ζηλάκος: Κύριε Υπουργέ μιλάτε για νέα κάθετη δομή. Μα ούτως ή άλλως η ιεραρχική δομή κάθετη είναι, δηλαδή που είναι το καινούριο στοιχείο;
Ευ. Βενιζέλος: Είναι κωδικές ονομασίες αυτές, οι οποίες στην πραγματικότητα παραπέμπουν στην έννοια της πλήρους Διοίκησης, της διοικητικής και επιχειρησιακής.
Κ. Ζηλάκος: Και στο δεύτερο σκέλος είναι πόσο συσχετίζεται αυτή η νέα δομή με την αντίστοιχη νέα δομή του ΝΑΤΟ και τι διασυνδέσεις υπάρχουν;
Ευ. Βενιζέλος: Θα σας πω. Η νέα δομή του ΝΑΤΟ συνδέεται με το νέο στρατηγικό δόγμα και στο ΝΑΤΟ η δομή διοίκησης βρίσκεται σχεδόν σε αντιπαράθεση με τη δομή δυνάμεων ενώ σε εμάς η δομή διοίκησης προοιωνίζεται τη δομή δυνάμεων. Τι εννοώ; Το πρόβλημα στο ΝΑΤΟ είναι να καταργηθούν μόνιμες επιτελικές δομές, οι οποίες είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό κατάλοιπο της ψυχοπολεμικής εποχής. Διότι τώρα πια έχουν αλλάξει οι εκτιμήσεις ως προς τους κινδύνους, οι προτεραιότητες, οι αποστολές. Δεν είναι κρίσιμες οι αποστολές πρωτίστως εντός του πεδίου του άρθρου 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης αλλά οι αποστολές εκτός πεδίου του άρθρου 5.
Άρα η πίεση είναι και όλα τα μοντέλα τα νατοϊκά εκεί κατατείνουν είτε πάμε στο μοντέλο των 7.500 ή των 8.500 ή των 9.500, αυτά είναι τα τρία μοντέλα που συζητούσαν και που συζητούν και τώρα πιο έντονα, είτε πάμε στο ένα ή στο άλλο ή στο τρίτο οι δομές θα μειωθούν πάρα πολύ γιατί είναι δομές ενδοευρωπαϊκές, επιτελικές οι οποίες δεν σχετίζονται με τις προτεραιότητες των αποστολών και με την εκτίμηση του κινδύνου.
Όμως όσο μειώνονται οι ανάγκες μιας δομής διοίκησης, αυξάνονται οι ανάγκες μιας δομής δυνάμεων η οποία να τροφοδοτείται από τα κράτη μέλη, από τα έθνη. Άρα αυτός είναι ο νατοϊκός προβληματισμός. Ο δικός μας είναι ένας προβληματισμός άλλος. Εμείς θέλουμε μια δομή διοίκησης πάνω στην οποία να μπορεί να στηθεί μια δομή δυνάμεων, η οποία να είναι οικονομημένη, αποτελεσματική, ρεαλιστική, διακλαδική, σίγουρη, χωρίς περιττές δαπάνες κ.ο.κ.
Προσπάθησα πολύ συνοπτικά να σας παρουσιάσω όλο τον προβληματισμό.
Κ. Ζηλάκος: Πόσο συσχετίζονται…
Ευ. Βενιζέλος: Δεν συσχετίζονται, δεν μας επιβάλλει το ΝΑΤΟ να αλλάξουμε τη δομή διοίκησης, αν θέλετε να σας απαντήσω σε αυτό το ερώτημα.
Α. Κούτρας: Μια ερώτηση για το θέμα αυτό, αν επρόκειτο να αλλάξει κάτι σχετικά με τη θητεία των αρχηγών και αν οι κρίσεις θα γίνουν ξανά τον Φεβρουάριο – Μάρτιο.
Ευ. Βενιζέλος: Δεν αλλάζει τίποτε για το θέμα αυτό, απολύτως τίποτε δεν αλλάζει.
Α. Κούτρας: Εννοώ δηλαδή μήπως κάνουμε δύο χρόνια υποχρεωτικά…
Ευ. Βενιζέλος: Έχουμε κάνει πολλές συζητήσεις για τα θέματα αυτά. Βλέπετε ότι κάποια στιγμή νομοθετήθηκε, κάποια στιγμή καταργήθηκε. Όλοι πρέπει να νιώθουν ασφαλείς, η κυβέρνηση τιμά όλα τα στελέχη, τα κρίνει με διαφάνεια και αξιοκρατικά κριτήρια, δεν σημαίνει τίποτε η ψήφιση ενός νέου νόμου και οι αρχηγοί έχουν πλήρη αίσθηση της ευθύνης τους και της αποστολής τους και έχουμε εξαιρετική συνεργασία ο κ. Μπεγλίτης και εγώ μαζί τους.
Α. Μαλλίδης: Κύριε Υπουργέ δώσατε ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική διάσταση αν δεν απατώμαι της νέας…
Ευ. Βενιζέλος: Και στην οικονομική.
Α. Μαλλίδης: Υπάρχει κάποια πρόβλεψη, σε τι βαθμό θα φτάσει αυτή η εξοικονόμηση;
Ευ. Βενιζέλος: Θα σας παρουσιάσουμε τη δομή δυνάμεων μετά από περίπου ένα μήνα. Μην τα κάνουμε όλα σήμερα γιατί είναι και λάθος επικοινωνιακό και για σας, δεν θα μπορέσετε να τα αξιοποιήσετε όλα αυτά.
Χρ. Τσιγουρής: Θέλω να σας ρωτήσω θα έχουμε αλλαγή αρχηγού ΓΕΕΘΑ τον Αύγουστο, δηλαδή όπως είχαμε πρόσφατα…
Ευ. Βενιζέλος: Όχι, όχι. Δεν ξέρω γιατί πέρσι έγινε τον Αύγουστο. Τον Αύγουστο ασχολούμαστε με άλλα πράγματα.
Τ. Γκουριώτης: Τη νέα δομή την έχετε έτοιμη;
Ευ. Βενιζέλος: Τη νέα δομή Δυνάμεων ή Διοίκησης;
Τ. Γκουριώτης: Δυνάμεων.
Ευ. Βενιζέλος: Την ετοιμάζουμε.
Τ. Γκουριώτης: Γιατί είχατε πει την περασμένη εβδομάδα θα είναι έτοιμη.
Ευ. Βενιζέλος: Θα έλεγα ότι είναι σχεδόν έτοιμη. Έχει συζητηθεί εκτενώς πάντως. Και στο επίπεδο του ΣΑΓΕ και στο επίπεδο του άτυπου ΣΑΜ έχουμε μπει σε λεπτομέρειες.
Για το κλιμάκιο ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ
Χρ. Καπούτσης: Ας πούμε για την Τρόικα. Σας ζήτησε να ενημερωθεί για την πορεία των εξοπλιστικών προγραμμάτων; Γιατί το γράφετε στην ανακοίνωσή σας, γι΄ αυτό λέω και μου κάνει εντύπωση τρομερή αυτό.
Ευ. Βενιζέλος: Ο κάθε άνθρωπος που επισκέπτεται την Ελλάδα ή ο καθένας που διαβάζει για την ελληνική οικονομία ξεκινάει όπως και ο κάθε Έλληνας πολίτης και ο κάθε Έλληνας δημοσιογράφος λέγοντας τι ωραία που θα ήταν εάν δεν είχαμε την ανάγκη να έχουμε αμυντικές δαπάνες; Έτσι δεν ξεκινάει κάθε συζήτηση;
Τ. Γκουριώτης: Ωραία θα ήταν να μην είχαμε απειλή κ. Υπουργέ, όχι τι ωραία που θα ήταν να μην είχαμε αμυντικές δαπάνες.
Ευ. Βενιζέλος: Ευχαριστώ πάρα πολύ για τη βοήθεια, πράγματι αυτό είπα και αυτό θα έλεγα και η απάντηση είναι ότι ωραία θα ήταν να μην έχουμε απειλή και την απειλή αυτή δεν μας την έχει λύσει ούτε το ΝΑΤΟ από το 1952 και μετά ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 1980 και μετά.
Άρα δεν υπάρχει μόνο η δημοσιονομική παράμετρος υπάρχει και η στρατηγική και στρατιωτικοπολιτική παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Αυτό το καταλαβαίνει επίσης ο καθένας και βεβαίως κάνουμε μεγάλες προσπάθειες να αλλάξουμε το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, να υπερβούμε αγκυλώσεις αλλά βεβαίως όπως έχω πει κατ’ επανάληψη άλλο πράγμα είναι η αισιοδοξία και άλλο πράγμα είναι η ψευδαίσθηση. Εμείς ψευδαισθήσεις δεν έχουμε, διολισθήσεις δεν θα επιτρέψουμε ούτε θα μειώνουμε ούτε θα αυξάνουμε τεχνητά την αξιολόγηση των δεδομένων των γεγονότων, των περιστατικών. Έτσι πορευόμαστε σε όλα τα θέματα.
Από την άλλη μεριά δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι τα επόμενα χρόνια θα θέλαμε οι προϋπολογισμοί του Υπουργείου Άμυνας να μην είναι υψηλότεροι απ’ ότι θα είναι απολογιστικά ο προϋπολογισμός του 2010. Θα ήταν λάθος για τη χώρα, λάθος για την οικονομία, λάθος και για την αμυντική πολιτική να μην εκλάβουμε τους αριθμούς του προϋπολογισμού του 2010 όπως θα εκτελεστεί ως όριο.
Αυτό ξέρετε βοηθά και την καλύτερη οργάνωση και λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων και την καλύτερη αξιολόγηση των εξοπλιστικών αναγκών. Αυτό κάνουμε. Και όταν θα σας παρουσιάσουμε την επαναξιολόγηση του ΕΜΠΑΕ και τις εκτιμήσεις μας για τα επόμενα ΕΜΠΑΕ, θα δείτε πώς το αντιλαμβανόμαστε αυτό.
Για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά
Ε. Πέτρου: Για τα Ναυπηγεία. Εγώ απ’ ότι καταλαβαίνω είναι μια διαπραγμάτευση σε εξέλιξη για τις συμβάσεις, η οποία αυτή την εβδομάδα προφανώς λόγω των Βρυξελλών πήγε λίγο πίσω αν είναι σωστές οι πληροφορίες μου…
Ευ. Βενιζέλος: Καλά εντάξει, δύο μέρες, έπρεπε η ομάδα να είναι στις Βρυξέλες.
Ε. Πέτρου: Αλλά καταλαβαίνω ότι βάζοντας και Επιτροπές και Βουλή κλπ. μιλάμε για μια διαδικασία, η οποία θα πάρει αρκετό χρόνο. Ήδη όμως τα Ναυπηγεία του Σκαραμαγκά με τη Διοίκηση που έχουν, νομίζω ότι έχουν οδηγηθεί ή θα οδηγηθούν πολύ σύντομα σε αδυναμία να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις…
Ευ. Βενιζέλος: Η επίλυση του θέματος αυτού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτρέπει να εφαρμοστούν άμεσα ενδιάμεσες λύσεις πριν την υπογραφή και την κύρωση της οριστικής συμφωνίας.
Ε. Πέτρου: Άρα δηλαδή παρέχεται μια δυνατότητα στο ελληνικό κράτος…
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε. Επειδή αυτό που λέτε δεν αφορά τα υποβρύχια αλλά αφορά το μέλλον των Ναυπηγείων, εκεί το πρόβλημα είναι η συμφωνία μεταξύ της Thyssen Krupp Marin Systems και της Abu Dhabi MAR, σύμφωνα με το προσύμφωνο. Άρα οι δύο αυτές πλευρές αν θέλουν τώρα μπορούν να επιταχύνουν τη μεταξύ τους σχέση.
Ε. Πέτρου: Και εν τοιαύτη περιπτώσει δηλαδή να αναλάβει η Abu Dhabi Mar οικονομικές υποχρεώσεις.
Ευ. Βενιζέλος: Τη διοίκηση των Ναυπηγείων εάν θέλει βεβαίως. Εμείς δεν έχουμε πρόβλημα.
Ε. Πέτρου: Θα τελεί ως υπό την αίρεση μιας εγκρίσεως από τη Βουλή.
Ευ. Βενιζέλος: Προφανώς. Θα τελεί υπό την αίρεση καταρχάς της συμφωνίας. Τα έχουμε πει αυτά. Γνωρίζουν οι πάντες ότι θέλουμε χρόνο για να ολοκληρώσουμε τις διαδικασίες αυτές και κορυφαία διαδικασία είναι η Βουλή με όλα όσα είπα προηγουμένως.
Χρ. Καπούτσης: Τι είδους αυξημένη πλειοψηφία προβλέπεται;
Ευ. Βενιζέλος: Είναι σε κλίμα μεγάλης πολιτικής συναίνεσης. Δεν αναφέρεται σε αριθμούς, αντιλαμβάνεστε τι εννοώ.
Χρ. Καπούτσης: Αφού είναι η πλειοψηφία με 170 βουλευτές.
Ευ. Βενιζέλος: Τώρα δεν μιλάμε εδώ τυπικά, γιατί τυπικά πρόκειται περί ενός απλού νόμου, μιλάμε ουσιαστικά πολιτικά.
Χρ. Τσιγουρής: Με δεδομένο ότι στην υποεπιτροπή η Νέα Δημοκρατία αρνήθηκε να δώσει αυτή τη στήριξη μας εξειδικεύεται λίγο το αυξημένο της πλειοψηφίας;
Ευ. Βενιζέλος: Απευθύνομαι πρωτίστως στη Νέα Δημοκρατία, τα έχω πει αυτά και στον κ. Σαμαρά όταν μας επισκέφτηκε εδώ. Σας είχα ενημερώσει και τότε. Και τα έχω ξαναπεί αυτά, τα έχω πει και δημοσίως, κατ’ επανάληψη τα λέω. Δεν νομίζω ότι σας είπα είδηση στο θέμα αυτό. Κατά την εκτίμησή μου, εσείς ξέρετε καλύτερα από εμένα.
Χρ. Τσιγουρής: Όχι αλλά θα είναι είδηση, επιτρέψτε μου αν επιτευχθεί μια συμφωνία και δεν επικυρωθεί από τη Βουλή…
Ευ. Βενιζέλος: Δεν είναι όμως δικό μου πρόβλημα. Εμείς κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε να το κάνουμε με διαφάνεια, προσπαθούμε να λύσουμε προβλήματα του παρελθόντος, δεν θα αναλάβουμε βάρη που δεν μας ανήκουν.
Χρ. Τσιγουρής: Για να καταλάβω, ποια είναι η διαφορά μεταξύ αυξημένης πλειοψηφίας και κομματικής πλειοψηφίας στη Βουλή;
Ευ. Βενιζέλος: Η διαφορά είναι ότι πρέπει να στηρίξουν και κόμματα της αντιπολίτευσης την προσπάθειά μας αυτή.
Χρ. Τσιγουρής: Αν δεν τη στηρίξουν, δεν θα το περάσετε αυτό;
Ευ. Βενιζέλος: Καθαρά, όχι.
Π. Καρβουνόπουλος: Το θέμα του προστίμου δηλαδή είναι οριστικά λυμένο, μπορεί να το θεωρούμε ένα πρόβλημα που λύθηκε;
Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, οι συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι συζητήσεις που γίνονται με σοβαρότητα και ότι λέμε το εννοούμε. Δεν έχουμε λάβει το επίσημο έγγραφο..
Π. Καρβουνόπουλος: Έγινε η συζήτηση, ωραία. Και για το θέμα της συναίνεσης που είπαν οι συνάδελφοι θα κάνετε κάποιο νέο κύκλο επαφών ξέρω΄ γω με τον κ. Σαμαρά ή με τον κ. Καρατζαφέρη;
Ευ. Βενιζέλος: Μα ανοιχτός είμαι για τους Αρχηγούς.
Π. Καρβουνόπουλος: Αν το ζητήσουν;
Ευ. Βενιζέλος: Οι Αρχηγοί μπορούν να έρχονται ανά πάσα στιγμή κι εγώ μπορώ να τους συναντάω ανά πάσα στιγμή, όλα μας τα χαρτιά είναι ανοιχτά, ότι ξέρουμε θέλουμε να το ξέρουν, τους ενημερώνω συνεχώς.
Μ. Πολλάτος: Κύριε Υπουργέ, ένα πολιτικό ερώτημα: Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι την ώρα που η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει ορισμένες εξεταστικές σε εξέλιξη εναντίον της Νέας Δημοκρατίας και των πεπραγμένων των Κυβερνήσεων του κ. Καραμανλή και σχεδιάζει μάλιστα και νέες εξεταστικές, η Νέα Δημοκρατία θα προσφέρει τη συναίνεσή της σε μία συμφωνία, αν και από ότι αντιλαμβάνομαι και από ότι αντιλαμβάνονται και οι πολίτες που σας ψηφίζουν είναι ευθύνη της Κυβέρνησης εφόσον εξελέγη και επελέγη από τον ελληνικό λαό να εφαρμόσει τις αποφάσεις της.
Ευ. Βενιζέλος: Κύριε Πολλάτο, θεωρώ εύλογο το ερώτημά σας, όμως σας θυμίζω ότι επί σειρά ετών, επί σειρά δεκαετιών στην Ελληνική Βουλή οι δαπάνες του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης ψηφιζόταν και από την Αντιπολίτευση. Και πρέπει να επανέλθουμε σε αυτή την πρακτική, πρέπει ο χώρος της εθνικής άμυνας να βρεθεί εκτός της συνήθους και τρέχουσας κομματικής αντιπαράθεσης, είναι μία εθνική υποχρέωση όλων μας.
Γ. Τσακίρης: Κύριε Υπουργέ, θέλω να μου επιβεβαιώσετε ότι κατάλαβα καλά κατ΄ αρχήν για να μπορέσω να θέσω το ερώτημα, είπατε πριν για τα ναυπηγεία ότι θα υπάρχει δέσμευση ότι για τα επόμενα 15 χρόνια δε θα μπορούν να κάνουν οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες παρά μόνο…
Ευ. Βενιζέλος: Civilian, πολιτικού χαρακτήρα.
Γ. Τσακίρης: Civilian, οκ.
Ευ. Βενιζέλος: Να σας εξηγήσω, στην αρχική φάση της διαπραγμάτευσης τα χρόνια ήταν 10, αλλά επειδή έπρεπε να διασώσουμε την υποδομή πήγαμε στα 15, με σύμφωνη γνώμη όλων.
Γ. Τσακίρης: Πάρα πολύ ωραία. Αυτό που δεν καταλαβαίνω και ίσως δεν το ξέρω καλά για να το καταλάβω, γι΄ αυτό βοηθήστε με σας παρακαλώ, εάν τα ναυπηγεία αναλάβουν 15 χρόνια τη δουλειά του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας..
Ευ. Βενιζέλος: Όχι του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Γ. Τσακίρης: Των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ευ. Βενιζέλος: Όχι.
Γ. Τσακίρης: Εντάξει, κάτι δεν έχω καταλάβει.
Ευ. Βενιζέλος: Αναλαμβάνουν μη πολιτικές δραστηριότητες. Άρα μπορούν να έρχονται παραγγελίες άλλων πολεμικών ναυτικών.
Γ. Τσακίρης: Εντάξει. Κατά κύριο λόγο ξέρουμε, για να μην κρυβόμαστε και πίσω από το δάχτυλό μας όμως, ότι δύσκολα έρχονται αυτά.
Ευ. Βενιζέλος: Όχι, όχι, μα αυτό είναι το ζήτημα τώρα. Το Ελληνικό Ναυτικό ότι και να κάνει δε φτάνει. Θα κινηθεί ορθολογικά το Ελληνικό Ναυτικό, το Πολεμικό Ναυτικό θα κινηθεί επί τη βάση των αρχών και των κανόνων που προανέφερα.
Πρέπει δε να σας πω ότι, δε θέλω να προκαταλαμβάνω και τις πρωτοβουλίες άλλων τομέων της κυβερνητικής πολιτικής, αλλά έχουμε και μία εκκρεμότητα να εκλογικεύσουμε τον ναυπηγικό τομέα στη χώρα μας.
Γ. Τσακίρης: Ναι, τότε γιατί το πουλάμε;
Ευ. Βενιζέλος: Όχι, όχι δεν πουλάμε εμείς, δεν ανήκει σε μας.
Γ. Τσακίρης: Ναι εντάξει, γιατί δεν το κρατικοποιούμε;
Ευ. Βενιζέλος: Γιατί για σκεφτείτε τώρα να στείλει διεθνώς η Ελλάδα το μήνυμα ότι ενώ γίνονται συζητήσεις για αποκρατικοποιήσεις, εμείς κάνουμε μια κρατικοποίηση. Σκεφτείτε το κόστος για την εθνική οικονομία.
Και επίσης, μην υποτιμάτε τη φράση μου την προηγούμενη, παρότι ήταν πολύ μικρή, πρέπει να αναδιοργανώσουμε τον τομέα, πρέπει ο τομέας να αποκτήσει πιο λογικά χαρακτηριστικά, διότι δημιουργούνται τεχνητές αντιθέσεις χωρίς λόγο, διότι εμείς ενδιαφερόμαστε εξίσου για όλη τη βιομηχανική υποδομή της χώρας.
Τ. Γκουριώτης: Κύριε Υπουργέ κατ΄ αρχήν συγχαρητήρια για το θέμα της αποκατάστασης των αγωνιστών της Κύπρου του ΄64 και του ΄67, ήταν κάτι πολύ σημαντικό, υπήρχε μια ιστορική εκκρεμότητα και συγχαρητήρια που επιτέλους λύθηκε.
Κατά δεύτερον λυπάμαι, αλλά σε ότι αφορά αυτό που είπατε προηγουμένως για τα ξένα στρατιωτικά προγράμματα, σας διαψεύδει ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομίας ο κ. Ηλίας Πλασκοβίτης, ο οποίος σε ένα έγγραφό του το οποίο κοινοποίησε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, κοινοποιώντας τους μάλιστα εντελώς παράνομα κρίσιμες εθνικές πληροφορίες, αναφέρεται μέσα ότι «τα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά θα ζήσουν μόνο από τα προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού». Πρώτο ερώτημα αυτό.
Δεύτερο ερώτημα. Μας φέρατε τους Άραβες ή εν πάση περιπτώσει συμφωνήσατε στους Άραβες λέγοντας ότι θα φέρουν τα σούπερ γιοτ των Εμίρηδων για να τα ναυπηγήσουν στο Σκαραμαγκά. Τα σούπερ γιοτ τελείωσαν από ότι μας αναλύσατε με την προηγούμενη τοποθέτησή σας, άρα πάμε λοιπόν μόνο στις στρατιωτικές ναυπηγήσεις, οι οποίες μόνες στρατιωτικές ναυπηγήσεις οι εξασφαλισμένες και από ότι βλέπω εδώ είναι όλες είναι 5 δις κ. Υπουργέ.
Αυτά τα λέει εδώ πέρα ο κ. Πλασκοβίτης, καλή του ώρα, γιατί είναι και εξαιρετικά συμπαθής, τα λέει λέξη προς λέξη, ακόμα και πότε θα αρχίσουν οι υπογραφές λέει. Δεν ξέρω αν γνωρίζατε ότι έγιναν κοινωνοί μη διαβαθμισμένα άτομα εθνικών κρίσιμων πληροφοριών, εν πάση περιπτώσει..
Ευ. Βενιζέλος: Και όσοι έγιναν, έγιναν διαβάζοντας το defencenet, δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει γίνει κοινωνός.
Τ. Γκουριώτης: Δεν έχει σημασία, η αρχική πράξη έχει σημασία κ. Υπουργέ, το ξέρετε καλύτερα από μένα, όχι η αποκάλυψη της πράξεως, η πράξη έχει σημασία, με συγχωρείτε κ. Υπουργέ..
Ευ. Βενιζέλος: Εσείς λέτε ότι ο κ. Πλασκοβίτης κατέστησε κοινωνούς τους αποδέκτες, δηλαδή έναν Γενικό Διευθυντή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον Επίτροπο. Εσείς καταστήσατε κοινωνό όλο το κοινό που σας διαβάζει.
Τ. Γκουριώτης: Το defencenet είχε την ευαισθησία να αποκρύψει τις κρίσιμες εθνικές πληροφορίες κ. Υπουργέ, όχι όμως ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομίας.
Ευ. Βενιζέλος: Να σας απαντήσω για να μην κάνουμε τη ζωή μας δύσκολη χωρίς λόγο; Βέβαια κάντε όλη την ερώτηση με άνεση πρώτα.
Τ. Γκουριώτης: Το ένα σκέλος της ερώτησης ήταν αυτό, το δεύτερο σκέλος είναι αναφορικά με τις πολιτικές κατασκευές, όπου τα σούπερ γιοτ τελικά δε θα έρθουν στο Σκαραμαγκά, που μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς αυτά, αλλά το ερώτημα είναι..
Ευ. Βενιζέλος: Γιατί είστε ολιγαρκής;
Τ. Γκουριώτης: Εσείς είσαστε ολιγαρκής, εγώ είμαι μινιμαλιστής ως Έλληνας πολίτης, η Κυβέρνησή σας αποδεικνύεται ολιγαρκής. Αλλά η ερώτησή μου είναι προς την κατεύθυνση του κ. Τσακίρη που μίλησε προηγουμένως..
Ευ. Βενιζέλος: Επιτρέψτε μου, όλοι εδώ είναι αναγνώστες σας, έγινε κατανοητό..
Τ. Γκουριώτης: Και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι.
Ευ. Βενιζέλος: Καλά ναι, αλλά όλοι οι συνάδελφοί σας. Λοιπόν ακούστε, το έγγραφο αυτό που δημοσιεύετε είναι υπαρκτό. Είναι υπαρκτό έγγραφο, ένα έγγραφο το οποίο ήταν εις γνώση και του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης και του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Οικονομίας και βεβαίως ένα έγγραφο το οποίο απευθυνόταν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού στις υπηρεσίες του κ. Αλμούνια.
Αυτό το έγγραφο εντάσσεται στο φάκελο της διαπραγμάτευσης για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και τις κρατικές ενισχύσεις, δεν έχει καμία σχέση με την τρόικα, δεν αφορά τις αντιπροσωπείες που ήρθαν χθες να με δουν, αφορούσε τη συζήτηση που γινόταν εχθές στις Βρυξέλες.
Επίσης ο κ. Πλασκοβίτης υπογράφει το έγγραφο, δεν είναι ο συντάκτης, συντάκτες είναι όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, όλες οι Υπηρεσίες και περιλαμβάνονται πληροφορίες που αφορούν τα μελλοντικά εξοπλιστικά προγράμματα του Ναυτικού, οι οποίες είναι όλες προσιτές από ανοικτές πηγές, όλες.
Τ. Γκουριώτης: Όχι κ. Υπουργέ, διαφωνώ.
Ευ. Βενιζέλος: Όλες, όλες έχουν ανακοινωθεί κατά καιρούς από την προηγούμενη Κυβέρνηση που υπέγραψε τη συμφωνία για τις φρεγάτες, από εμένα που έχω απαντήσει σε ερωτήσεις για τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών «ΜΕΚΟ», όλα όσα περιλαμβάνονται στο έγγραφο βρίσκονται στο διαδίκτυο, φαντάζομαι ότι αν βάλετε τα λήμματα και στο defencenet θα τα βρείτε.
Τ. Γκουριώτης: Όχι κ. Υπουργέ, ενημερωθήκαμε..
Ευ. Βενιζέλος: Αφήστε με να μιλήσω λίγο. Πρέπει δε να σας θυμίσω ότι η διαδικασία αυτή στην Ευρωπαϊκή Ένωση που κρατάει τόσα χρόνια, ξεκίνησε από μία καταγγελία της άλλης ναυπηγικής μεγάλης επιχείρησης που έχουμε, του Νεωρίου και της Ελευσίνας.
Για τις κινήσεις μας και για τη διαπραγμάτευση που κάνουμε και για τη στρατηγική μας είναι απολύτως ενήμεροι και αυτοί, διότι και αυτοί είναι εκπρόσωποι μιας πάρα πολύ σημαντικής μονάδας, πολύ κρίσιμης για την ελληνική βιομηχανία και για την ελληνική άμυνα. Γιατί η ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλει να στηρίζουμε και να αξιοποιούμε όχι την ελληνική αλλά την εντόπια βιομηχανία. Άρα δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα, διότι παραλλήλως κινείται και η διαδικασία της ανασυγκρότησης του κλάδου.
Τώρα, τα επόμενα 15 χρόνια στο Σκαραμαγκά θα προωθούνται στρατιωτικού χαρακτήρα προγράμματα του Ελληνικού Ναυτικού ή άλλων Ναυτικών. Στις εγκαταστάσεις που θα διαχωριστούν του Σκαραμαγκά θα εγκατασταθεί μία άλλη επιχείρηση, η οποία δε θα έχει περιορισμούς να αναπτύξει μη στρατιωτικές δραστηριότητες. Και βεβαίως στις εγκαταστάσεις της Ελευσίνας και του Νεωρίου Σύρου μπορούν να αναπτύσσονται όλες οι αναγκαίες μη στρατιωτικές δραστηριότητες και στρατιωτικές, δεν έχουμε εκεί περιορισμό, αλλά πάντως και όλες οι μη στρατιωτικές.
Άρα διαμορφώνεται μία ισορροπία και διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις πλήρους αξιοποίησης όλης της υποδομής, χωρίς περιττά νομικά προβλήματα. Αυτή είναι η απάντηση.
Τ. Γκουριώτης: Κύριε Υπουργέ, είναι στόχος της Κυβέρνησης ο ενιαίος ναυπηγικός φορέας;
Ευ. Βενιζέλος: Η Κυβέρνηση στο θέμα αυτό μπορεί να έχει ευχές, επιθυμίες, κατανόηση, δεν είναι ιδιοκτήτης ούτε της μιας μονάδας ούτε της άλλης.
Τ. Γκουριώτης: Οι ευχές είναι και στόχος;
Ευ. Βενιζέλος: Νομίζω ότι όλοι κατανοούν ότι πρέπει να υπάρξει αναδιοργάνωση και συντονισμός. Δεν ξέρω τώρα, γιατί εδώ κάνουμε ταυτόχρονα κάτι που το χαίρομαι πολύ, αλλά δεν ξέρω αν μας παρακολουθούν όλοι. Παρακαλώ.
Π. Τρουπιώτης: Κύριε Υπουργέ, είπατε προηγουμένως ότι το Ναυτικό θα κοιτάξει, αν κατάλαβα καλά, με διάφορα κριτήρια πού θα πάει. Που σημαίνει ότι αν βρει φθηνότερα θα πάει και εκτός του Σκαραμαγκά;
Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, δεν διαπραγματεύεται στην πραγματικότητα το Ναυτικό με τον Σκαραμαγκά ή την Ελευσίνα. Η διαπραγμάτευση στα μεγάλα προγράμματα γίνεται με τον κατασκευή ή τον υποκατασκευαστή. Αλλά προφανώς θα επιλέγουμε πάντα τη φθηνότερη και καλύτερη λύση, προφανέστατα, δεν πρόκειται να αποστούμε από τις αρχές που ανακοίνωσα.
Π. Τρουπιώτης: Το δεύτερο που έχει σχέση με τα ναυπηγεία είναι: Αν δεχτούμε ότι έχουμε μία ανεύθυνη Αντιπολίτευση, η οποία δε θέλει να ψηφίσει το σχετικό νομοσχέδιο, η Κυβέρνηση δεν έχει υποχρέωση να κυβερνήσει;
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε, η Κυβέρνηση έχει υποχρέωση να κυβερνά θεσμικά. Έχει πρωτίστως υποχρέωση να γλιτώσει τον ελληνικό λαό από αυτό το μαύρο σύννεφο καχυποψίας που κόβει τον αέρα από τις Ένοπλες Δυνάμεις, κόβει την αναπνοή των Ενόπλων Δυνάμεων. Η Βουλή έχει υποχρέωση να νομοθετεί.
Π. Τρουπιώτης: Ναι αλλά η Κυβέρνηση έχει πλειοψηφία…
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε δεν αναφέρομαι σε εσάς, αλλά αυτό αγγίζει τα όρια του θεσμικού κυνισμού. Δηλαδή σου λένε «έχεις υποχρέωση να κυβερνήσεις, πάρε απόφαση μόνος σου». Μόλις την παίρνεις, σου λένε «α, αυτό που κάνεις είναι λάθος και είναι σκάνδαλο» και τους λες «όχι δεν θέλω, ελάτε να ελέγξετε και να το κάνουμε μαζί», λένε «όχι δεν παίρνω τέτοια ευθύνη». Αυτό δεν είναι δημοκρατία της ευθύνης. Αυτό είναι δημοκρατία της δημαγωγίας και της διαφυγής.
Π. Τρουπιώτης: (Μιλάει εκτός μικροφώνου)
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε, κυβερνάμε μαζί με τον ελληνικό λαό. Αυτό να ξέρετε. Όχι όχι δεν είπα δημοψήφισμα, λέω κυβερνάμε μαζί με τον ελληνικό λαό.
Γ. Τσακίρης: Είστε ο πρώτος οικουμενικός Υπουργός Εθνικής Άμυνας, πάντως. Για εκεί το πάτε!
Τ. Γκουριώτης: Προετοιμάζετε το αύριο για τη συγκυβέρνηση!
Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, δεν προετοιμάζω καμία συγκυβέρνηση, δεν πιστεύω στα σχήματα της συγκυβέρνησης. Πιστεύω όμως βαθιά στα σχήματα της σοβαρότητας και της συναίνεσης και σέβομαι πολύ το ρόλο της Αντιπολίτευσης και θεωρώ ότι για να υπάρχει στη χώρα καλή Κυβέρνηση πρέπει να υπάρχει και καλή Αντιπολίτευση. Πάντα.
Για την υφαλοκρηπίδα
Κ. Ζηλάκος: Μια τελευταία ερώτηση. Κύριε Υπουργέ, επικαλούμαστε και καλώς όλοι το διεθνές Δίκαιο, θέλω να αναφερθώ στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και κατ’ επέκταση … Τελικά ποιοι κανόνες ισχύουν, της Σύμβασης του ’82 με τα 200 μίλια όριο όπου αυτό είναι εφικτό, ή της Σύμβασης του ’58 με τα 200 μέτρα βάθος ως όριο; Επειδή υπάρχει μια σύγχυση σε σχέση με τις κυβερνητικές θέσεις γύρω από αυτό.
Ευ. Βενιζέλος: Η έννοια της υφαλοκρηπίδας έχει οριστεί στη Σύμβαση του Μοντέγκο Μπέι του 1982 και η βασική διαφορά μεταξύ των δυο συμβάσεων, είναι ότι η ισχύουσα έννοια της υφαλοκρηπίδας είναι αμιγώς νομική και δεν έχει καμία σχέση με κανένα γεωλογικό ή γεωφυσικό χαρακτηριστικό.
Κ. Ζηλάκος: Άρα δεν ισχύουν τα 200 μ. βάθος.
Ευ. Βενιζέλος: Όχι, ισχύουν τα 200 μίλια έκταση.
Κ. Ζηλάκος: Όπου υπάρχει.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι. Και φυσικά ισχύει η αρχή της μέσης γραμμής και ισχύουν οι κανόνες οριοθέτησης, οι οποίοι έχουν νομολογηθεί από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης με τελευταία σχετική απόφαση την απόφαση για το Serpent Island μεταξύ Ρουμανίας και Ουκρανίας, η οποία είναι μια περσινή απόφαση.
Τ. Γκουριώτης: Έτσι είναι όπως τα λέτε, μόνο που δεν τα ξέρουν όλοι στην Κυβέρνηση αυτά.
Ευ. Βενιζέλος: Θα παρακαλούσα να μην γίνονται τέτοια σχόλια και να μην αμφισβητείται η γνώση και η εμπειρία παλαιών κυβερνητικών στελεχών, που έχουν χειριστεί τα θέματα αυτά επί χρόνια.
Για την απεργία των οδηγών βυτιοφόρων
Χρ. Τσιγουρής: Θα ήθελα να μας κάνετε ένα σχόλιο για το χειρισμό της Κυβέρνησης στο θέμα των ιδιοκτητών βυτιοφόρων, που οδήγησε στην επίταξή τους και αν νομίζετε ότι η ιδέα του ανασχηματισμού είναι ελκυστική.
Ευ. Βενιζέλος: Δεν “τσιμπάω” στα θέματα του ανασχηματισμού.
Ως προς τα θέματα των ιδιοκτητών και οδηγών των αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως των φορτηγών και των βυτιοφόρων, είμαστε υποχρεωμένοι να προστατέψουμε το κοινωνικό σύνολο, τη δημόσια υγεία και τη δημόσια τάξη. Και κυρίως πρέπει να προστατέψουμε το δικαίωμα των Ελλήνων να κάνουν λίγες μέρες διακοπών και το δικαίωμα της εθνικής οικονομίας να διατηρήσει το επίπεδο της τουριστικής σεζόν σε επίπεδα, ως γίνεται υψηλότερα. Διότι αν αυτό δεν επιτευχθεί, αντιλαμβάνεστε ότι θα έχουμε χάσει ένα πολύ μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας.
Θα ήθελα να μην φτάσουμε στην ανάγκη εφαρμογής αυτής της αναγκαστικής και αναγκαίας απόφασης, γιατί πρέπει όλες οι κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες, έστω την υστάτη στιγμή, να δείχνουν ότι έχουν αίσθηση εθνικής και κοινωνικής ευθύνης. Και οι άνθρωποι που δουλεύουν καθημερινά και αγωνίζονται να προωθήσουν και τα επαγγελματικά τους συμφέροντα γιατί ο καθένας δικαιούται να προωθεί τα επαγγελματικά του συμφέροντα, δεν στερούνται πατριωτισμού και είμαι βέβαιος ότι θα λειτουργήσουν έτσι, πατριωτικά και υπεύθυνα, τώρα, ώστε να λυθεί το πρόβλημα χωρίς να χρειαστεί να εφαρμοστεί η απόφαση. Αλλά η απόφαση καλώς ελήφθη.
Σας ευχαριστώ πολύ
Θέμα: Σχέδιο νόμου για την υπηρεσιακή εξέλιξη και ιεραρχία των στελεχών των ΕΔ και τη νέα δομή και διοίκηση των ΕΔ
Ευ. Βενιζέλος: Καλημέρα, σας ευχαριστώ που ήρθατε στο τέλος του Ιουλίου, αλλά σήμερα πρόκειται να διεξαχθεί η συνεδρίαση του Υπουργικού Συμβουλίου, κατά τη διάρκεια της οποίας θα παρουσιάσουμε με τον κ. Μπεγλίτη το σχέδιο νόμου για την υπηρεσιακή εξέλιξη και την ιεραρχία των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Στο νομοσχέδιο αυτό εμπεριέχεται ένα δεύτερο κεφάλαιο, με το οποίο ρυθμίζεται και νομοθετικά η νέα κάθετη δομή διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων, ενώ ένα τρίτο μέρος του νομοσχεδίου περιλαμβάνει ρυθμίσεις για διάφορα διοικητικού χαρακτήρα θέματα, τροποποιείται και εκσυγχρονίζεται η στρατολογική νομοθεσία, επέρχονται ορισμένες κρίσιμες μεταβολές στη νομοθεσία περί αναπήρων και θυμάτων πολέμου προκειμένου να αποκατασταθούν οι πολεμιστές της Κύπρου.
Ενώ ρυθμίζεται και η σχέση του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας με τους Οργανισμούς Τοπικής Αυτοδιοίκησης σε σχέση με την κατά χρήση παραχώρηση ακινήτων που δε χρησιμοποιούνται από τη στρατιωτική υπηρεσία, που είναι όμως χρήσιμα για την εξυπηρέτηση αναγκών γενικού συμφέροντος σε τοπικές κοινωνίες.
Θέλω να ξεκινήσω από το πρώτο μέρος του νομοσχεδίου, το οποίο αυτή τη στιγμή βρίσκεται υπό διαβούλευση με τα Γενικά Επιτελεία. Όπως ξέρετε, ο κόμπος που έπρεπε να λυθεί ήταν το νέο συνταξιοδοτικό καθεστώς των Στρατιωτικών. Μετά την ψήφιση και τη θέση σε ισχύ του νέου συνταξιοδοτικού νόμου, με τον οποίον τροποποιήθηκε ο Κώδικας Πολιτικών και Στρατιωτικών Συντάξεων, διαμορφώθηκε εξ αποτελέσματος και το βασικό σχήμα της ιεραρχίας και της σταδιοδρομικής πορείας των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων.
Είμαστε λοιπόν σε θέση τώρα να παρουσιάσουμε στο Υπουργικό Συμβούλιο και μετά τις διακοπές να καταθέσουμε στη Βουλή ένα ολοκληρωμένο σχέδιο, το οποίο φυσικά λαμβάνει υπόψη του πολυετή προετοιμασία που έχει γίνει, λαμβάνει υπόψη του τη νομολογία των Διοικητικών Εφετείων και του Συμβουλίου της Επικρατείας, λαμβάνει υπόψη του τις αποφάσεις του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και τις υποδείξεις του Συνηγόρου του Πολίτη και το οποίο διέπεται από τις εξής βασικές αρχές.
Πρώτον. Οι διοικητικές ρυθμίσεις εναρμονίζονται πλήρως με τις συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις, άρα για έναν Αξιωματικό προερχόμενο από τις παραγωγικές σχολές των Αξιωματικών των Ενόπλων Δυνάμεων, εξυπηρετείται το σχήμα 35 ετών πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας, συν 5 ετών που μπορούν να εξαγοραστούν, δηλαδή εξυπηρετείται η απαίτηση για 40 χρόνια συνολικής συντάξιμης υπηρεσίας.
Εφόσον ο συνταξιοδοτικός νομοθέτης επέλεξε το σχήμα αυτό, για τους λόγους που έχουμε συζητήσει, στη στρατιωτική υπηρεσία η Πολιτεία είναι υποχρεωμένη να διατηρήσει την ενέργεια το στέλεχος, έως ότου συμπληρώσει τις προϋποθέσεις αυτές. Άρα κλιμακώνονται έτσι οι σταδιοδρομίες των στελεχών, ώστε να μπορούν στο βαθμό του Συνταγματάρχη να συμπληρώνουν αυτές τις προϋποθέσεις.
Εάν κάποιο στέλεχος δεν μπορέσει να εξελιχθεί βαθμολογικά, γιατί δεν πληροί σε απόλυτο βαθμό όλα τα προσόντα, θα παραμένει στην ενεργό στρατιωτική υπηρεσία, εκτός οργανικών θέσεων, σε ένα είδος παράλληλης επετηρίδας, όπου να διαμορφώσει αυτά τα προσόντα.
Επιπλέον, οι τοποθετήσεις οι μεταθέσεις και οι αποσπάσεις θα γίνονται έτσι, με διαφανή και αξιοκρατικό τρόπο, ώστε να μπορούν όλα τα στελέχη να συμπληρώνουν τη δυνατότητα πλασματικών ετών όπως προβλέπει ο νόμος: 5 για όλο το προσωπικό και βεβαίως τουλάχιστον 15 αλλά μπορεί και πολύ περισσότερο γι΄ αυτούς που τελούν υπό κατάσταση αυξημένου κινδύνου, όπως είναι οι ιπτάμενοι ή όπως είναι τα στελέχη μας των υποβρυχίων καταστροφών ή οι αλεξιπτωτιστές των ειδικών δυνάμεων και ούτω καθεξής.
Για να το πετύχουμε το σχήμα αυτό κατηγοριοποιούμε με όσο γίνεται πιο απλό και διαφανή τρόπο τα στελέχη, τους αξιωματικούς και τους υπαξιωματικούς των Ενόπλων Δυνάμεων, επιλύουμε και άλλα προβλήματα που συνδέονται με τις κατηγορίες των εθελοντών μακράς θητείας και των επαγγελματιών οπλιτών, οργανώνουμε με έναν διαφανή και ελέγξιμο τρόπο τις μετατάξεις Υπαξιωματικών στο Σώμα των Αξιωματικών, τυποποιούνται όλες αυτές οι διαδικασίες, άρα η δεύτερη αρχή είναι ο πλήρης σεβασμός του κράτους δικαίου και της αρχής της νομιμότητας στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων.
Δυστυχώς παρατηρούμε μέχρι τώρα ότι όλες οι αποφάσεις των αρμοδίων συλλογικών οργάνων είναι στην πραγματικότητα αναιτιολόγητες, ακυρώνονται εφόσον προσβάλλονται στα Διοικητικά Δικαστήρια και αυτό δημιουργεί μία τεράστια αναστάτωση στο χώρο των Ενόπλων Δυνάμεων.
Προβλέπεται ένα νομικά οργανωμένο σύστημα για την αξιολόγηση των στελεχών, εισάγεται ο θεσμός της κατά απόλυτη εκλογή προαγωγής από του βαθμού του αντισυνταγματάρχη και πάνω, όπου αυτό μπορεί να επιφέρει ενδιαφέρουσες αλλαγές στην επετηρίδα, η οποία δεν μπορεί να υπαγορεύεται από τα δεδομένα του χρόνου εξόδου από την παραγωγική σχολή, διότι οι άνθρωποι εξελίσσονται και τα δεδομένα μεταβάλλονται.
Όπως σας είπα προβλέπεται ένα πλήρες σύστημα αιτιολογίας, ένα πλήρες σύστημα ακρόασης του ενδιαφερομένου έγγραφης αλλά και προφορικής, με δυνατότητα εμφάνισης ενώπιον των Συμβουλίων. Προβλέπεται ένα πλήρες σύστημα ενδικοφανών προσφυγών, ώστε ο καθένας να μπορεί να υπερασπίζεται τον εαυτό του, τα προσόντα του και το μέλλον του.
Όλες οι πράξεις θα έχουν καταχωρισμένη και την πλειοψηφία και τη μειοψηφία επώνυμα και με πλήρη αιτιολογία, έτσι ώστε και ο δικαστικός έλεγχος να είναι πιο στοχευμένος και πιο σοβαρός και πιο αποτελεσματικός. Τυποποιούνται τα προσόντα, τα κριτήρια μπορούν να ποσοτικοποιηθούν στο μέγιστο δυνατό βαθμό, αλλά πάντα υπάρχουν ποιοτικά κριτήρια τα οποία δεν μπορούν να αποτυπωθούν αριθμητικά.
Τα προσόντα των αξιωματικών οργανώνονται με σταθερό τρόπο στο νόμο, όπου αυτό αφορά τα σχολεία και τις σχολές τις μετεκπαιδευτικές στις οποίες έχει φοιτήσει το κάθε στέλεχος. Προβλέπονται σαφή κριτήρια επαγγελματικά υπηρεσιακά και κοινωνικά, για τις τοποθετήσεις τις μεταθέσεις και τις αποσπάσεις.
Και βεβαίως αλλάζει το Πειθαρχικό Δίκαιο, διότι κι εκεί επιβάλλεται το κράτος δικαίου, επιβάλλεται η διαφάνεια, το τεκμήριο αθωότητας, η ανάγκη για σεβασμό του δικαιώματος της προηγούμενης ακρόασης, η ανάγκη για πλήρη αιτιολογία των δικαστικών αποφάσεων και προβλέπεται κι εκεί σύστημα διοικητικών προσφυγών πριν τη δικαστική προστασία.
Οργανώνεται επίσης το Σώμα των Νομικών Συμβούλων της Στρατιωτικής Υπηρεσίας, που θα στελεχωθεί πρωτίστως από τους Αξιωματικούς του νυν Στρατολογικού Σώματος, με σεβασμό βέβαια στις συνταγματικά προβλεπόμενες αρμοδιότητες του Νομικού Συμβουλίου του Κράτους. Θα ρωτήσουμε και τους Στρατιωτικούς Δικαστές, αν κάποιοι από αυτούς επιθυμούν να μετακινηθούν στο Σώμα των Στρατιωτικών Νομικών Συμβούλων, αλλά αυτό είναι δικαίωμα της απόλυτης δικής τους επιλογής αν θα ασκηθεί ή όχι.
Και επιλύονται όπως σας είπα μια σειρά από ειδικότερα σημειακά προβλήματα. Βεβαίως, περιμένουμε από τα Γενικά Επιτελεία να μας επισημάνουν ειδικές κατηγορίες αξιωματικών και Υπαξιωματικών που ενδεχομένως χρειάζεται να μας οδηγήσουν σε μία ειδική ρύθμιση, περιμένουμε επίσης να μας υποδειχθούν πρόσθετες μεταβατικές διατάξεις, ώστε να είναι όσο γίνεται πιο ομαλή με τις μικρότερες δυνατές επιπτώσεις η μετάβαση από το ένα καθεστώς στο άλλο.
Άρα, υπάρχει ένα περιθώριο, μέσα στον επόμενο μήνα να γίνουν αυτές οι αναγκαίες βελτιώσεις και προσαρμογές, οι οποίες όμως αφορούν όπως αντιλαμβάνεστε τεχνικά και λεπτομερειακά σημεία του νομοσχεδίου από την άποψη αυτή.
Το δεύτερο μέρος του νομοσχεδίου είναι από πλευράς πολιτικής εθνικής άμυνας εξαιρετικά σημαντικό. Ήδη έχω κάνει αποδεκτή σχετική απόφαση εισήγηση του ΣΑΓΕ, έχει αυτή εισαχθεί στο Συμβούλιο Άμυνας κι έχει γίνει ομόφωνα δεκτή και σήμερα παράλληλα με το Υπουργικό Συμβούλιο το Κυβερνητικό Συμβούλιο Εξωτερικών και Άμυνας θα επικυρώσει τους βασικούς κανόνες της νέας κάθετης δομής διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων.
Επέρχονται σημαντικές αλλαγές στον σχετικό νόμο του 1995, που είχε τροποποιηθεί σε αρκετά μεγάλο βαθμό το 2002 και μπορούμε να πούμε ότι έχουμε καταλήξει μετά από μεγάλη περίσκεψη, μετά από στάθμιση όλων των δεδομένων, σε ένα σχήμα το οποίο είναι απλό, λειτουργικό, σύγχρονο και μας επιτρέπει πάνω σε αυτό να οικοδομήσουμε τις αλλαγές ως προς τη δομή δυνάμεων που επηρεάζει άμεσα και το εξοπλιστικό πρόγραμμα, αλλά θα έλεγα και συνολικά τη φυσιογνωμία των Ελληνικών Ενόπλων Δυνάμεων.
Ο πρώτος κανόνας είναι αυτός που απορρέει από το άρθρο 45 του Συντάγματος. Όπως ξέρετε κατά το άρθρο 45 του Συντάγματος ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας άρχει των Ενόπλων Δυνάμεων, τη διοίκηση των Ενόπλων Δυνάμεων όμως την ασκεί η Κυβέρνηση. Η Κυβέρνηση ασκεί τη διοίκηση για του Υπουργού Εθνικής Άμυνας, ο οποίος δρα στο πλαίσιο του Συντάγματος του Νόμου και των Αποφάσεων του ΚΥΣΕΑ.
Άρα η Κυβέρνηση δια του Υπουργού έχει τον πλήρη έλεγχο των Ενόπλων Δυνάμεων και την ευθύνη βεβαίως ενώπιον της Βουλής και δια της Βουλής ενώπιον του ελληνικού λαού. Η αρχή του πολιτικού ελέγχου των Ενόπλων Δυνάμεων, είναι συνυφασμένη με το δημοκρατικό και κοινοβουλευτικό πολίτευμα της χώρας.
Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ εξακολουθεί να επιλέγεται από το ΚΥΣΕΑ με πρόταση του Υπουργού, μεταξύ όλων των εν ενεργεία μαχίμων αντιστρατήγων, μαχίμων αντιναυάρχων και ιπταμένων αντιπτεράρχων. Για την ακρίβεια, μεταξύ όλων των αντιστρατήγων όπλων, των μαχίμων Αντιναυάρχων και των ιπταμένων αντιπτεράρχων, χωρίς περιορισμό ως προς την εναλλαγή η οποία είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό τεχνητή, άρα παύει να ισχύει το σχήμα Αντιστράτηγος, αντιναύαρχος, αντιστράτηγος, αντιπτέραρχος, διότι η προσέγγισή μας είναι απόλυτα διακλαδική.
Ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ φυσικά μετέχει στο ΣΑΜ και στη ΚΥΣΕΑ και προεδρεύει του Συμβουλίου Αρχηγών Γενικών Επιτελείων και το κυριότερο ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ στο πλαίσιο των οδηγιών φυσικά και των διαταγών του Υπουργού και αναφερόμενος σ’ αυτόν, άρα στην Κυβέρνηση που ασκεί τη διοίκηση, ασκεί την πλήρη διοίκηση όλων των κλάδων, άρα την επιχειρησιακή και την διοικητική διοίκηση.
Βασική, λοιπόν, καινοτομία είναι η ενοποίηση της διοίκησης από το σχήμα του διαχωρισμού της διοικητικής και της επιχειρησιακής διοίκησης μεταβαίνουμε στο σχήμα της ενοποίησης της διοίκησης, επιχειρησιακής και διοικητικής.
Οι Αρχηγοί των τριών Γενικών Επιτελείων των κλάδων επιλέγονται και πάλι από το ΚΥΣΕΑ με πρόταση του Υπουργού, ο οποίος λαμβάνει υπόψη του τη σχετική έγγραφη γνώμη του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ. Οι Αρχηγοί των κλάδων μετέχων στο ΣΑΓΕ και στο ΣΑΜ και προεδρεύουν πάντα του Ανωτάτου Συμβουλίου του κλάδου τους.
Τώρα οι Αρχηγοί των τριών κλάδων ασκούν την διοικητική διοίκηση του κλάδου τους στο πλαίσιο όμως των ενιαίων οδηγιών και διαταγών του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, άρα διαμορφώνεται αυτό το σχήμα της ενιαίας διοικητικής διοίκησης.
Ως προς την επιχειρησιακή διοίκηση τώρα ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ ασκεί το σύνολο της επιχειρησιακής διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων αναφερόμενος στον Υπουργό. Οι Αρχηγοί των τριών κλάδων στο πλαίσιο αυτού του κανόνα εντάσσονται πλέον στην αλυσίδα της επιχειρησιακής διοίκησης στην οποία δεν είναι τώρα εντεταγμένοι και διοικούν τους κλάδους τους επιχειρησιακά σύμφωνα όμως με τις οδηγίες και τις διαταγές του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ αναλαμβάνοντας τις αποστολές και τα έργα που τους ανατίθενται απ’ αυτόν. Επίσης οι τρεις αρχηγοί των κλάδων μετέχουν στον επιχειρησιακό σχεδιασμό υπό την Αρχηγό ΓΕΕΘΑ.
Το ΓΕΕΘΑ τώρα είναι το επιτελικό όργανο και το διακλαδικό στρατηγείο μέσω του οποίου ο Αρχηγός ΓΕΕΘΑ βοηθάτε στην άσκηση των καθηκόντων του στο πλαίσιο της πλήρους διοίκησης των Ενόπλων Δυνάμεων. Άρα το ΓΕΕΘΑ υπέρκειται του ΓΕΣ, του ΓΕΝ και του ΓΕΑ, που αποτελούν με τη σειρά τους τρεις πυλώνες του ΓΕΕΘΑ. Οι κλάδοι, οι Διευθύνσεις και οι λοιπές μονάδες των τεσσάρων επιτελείων συγκροτούνται έτσι ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή επιχειρησιακή και διοικητική αποτελεσματικότητα, ευελιξία, οικονομία δυνάμεων, ομοιομορφία και διακλαδικότητα.
Αυτοί οι βασικοί κανόνες μετασχηματίζονται νομοθετικά σε μία σειρά από τροποποιήσεις που επέρχονται στον ισχύοντα νόμο. Αυτό είναι και το β’ μέρος του νομοσχεδίου.
Το τρίτο μέρος του νομοσχεδίου είναι εκσυγχρονισμοί σημειακοί και στρατολογικής νομοθεσίας και ιδίως του κεφαλαίου περί αντιρρησιών, ώστε να συμμορφωθούμε στις αποφάσεις του Στρασβούργου και στις υποδείξεις του Συνηγόρου του Πολίτη.
Και με μεγάλη καθυστέρηση λύνουμε προβλήματα δικαιωμάτων των στελεχών και των οπλιτών που είχαν λάβει μέρος στα γεγονότα της Κύπρου όχι μόνο στην αντίκρουση της τουρκικής εισβολής μετά την 20η Ιουλίου του 1974, αλλά και στα προηγούμενα γεγονότα του 1964 και του 1967. Είναι ένας χρέος της πολιτείας το οποίο εκπληρώνεται δυστυχώς με καθυστέρηση.
Αυτά ως προς το νομοσχέδιο. Θα σας δώσουμε σήμερα ένα ενημερωτικό σημείωμα για το νομοσχέδιο για να μπορέσετε να εξυπηρετηθείτε στη δουλειά σας και τους βασικούς κανόνες της κάθετης δομής διοίκησης.
Θέλω επίσης να σας ενημερώσω για ορισμένα επιπλέον ζητήματα. Το πρωί συνεδρίασε η Επιτροπή Εξοπλισμών της Διαρκούς Επιτροπής Εξωτερικών και Άμυνας και ενέκρινε δύο συμβάσεις. Η πρώτη αφορά την εν συνεχεία υποστήριξη των αντιαεροπορικών συστημάτων TOR-M1 και OSA. Και η δεύτερη τον εκσυγχρονισμό των βλημάτων των OSA σύμφωνα με όσα ίσως ξέρετε ή θυμάστε από το παρελθόν, γιατί έχει επιτευχθεί και μια πολύ καλή τιμή μετά από διαπραγμάτευση, μία μείωση της τάξεως περίπου 30%, η οποία και έγινε με πολύ μεγάλη ικανοποίηση δεκτή από την Επιτροπή με ευρύτατη πλειοψηφία.
Το κόστος είναι περίπου 22 εκατομμύρια, η δε άλλη είναι μια σύμβαση-πλαίσιο τύπου FMS ή NAMSA εάν χρειαστούμε και ό,τι χρειαζόμαστε για ένα διάστημα ισχύουν οι συγκεκριμένες τιμές.
Άρα αντιλαμβάνεστε ότι τους τελευταίους μήνες εάν αθροίσετε τις πληροφορίες που έχετε από το ρεπορτάζ σας έχουμε αντιμετωπίσει μια σειρά περίπου 10 μεγάλων εκκρεμοτήτων μέσω της Υποεπιτροπής, η οποία έχει αποδειχθεί ένα εξαιρετικά χρήσιμο όργανο για την επιβολή μιας ατμόσφαιρας διαφάνειας στον κρίσιμο χώρο των εξοπλισμών, αλλά και για την επίλυση χρονιζόντων προβλημάτων.
Διότι εμείς εδώ αυτούς τους 10 μήνες στην πραγματικότητα κλείνουμε εκκρεμότητες του παρελθόντος, εγγύτερου και απώτερου, προκειμένου να εκκαθαρίσουμε το τοπίο για να μπορέσει να εφαρμοστεί και η νέα νομοθεσία την οποία θα παρουσιάσουμε ελπίζω τέλη Σεπτεμβρίου εφ’ όσον η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ολοκληρώσει τη δική της προετοιμασίας και τις δικές της ενιαίες οδηγίες προς τα κράτη – μέλη και την εφαρμογή της Οδηγίας. Άρα δεν εξαρτάται το χρονοδιάγραμμα από εμάς, εξαρτάται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή και από την Ευρωπαϊκή Ένωση συνολικά.
Επίσης ενημέρωσα την Επιτροπή και ενημερώνω κι εσάς τώρα προφορικά, όπως έκανα χθες γραπτά για την συνάντηση που είχα στο γραφείο μου εδώ, στο Υπουργείο με την αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας και του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου.
Η συνάντηση η οποία διήρκησε μία ώρα και 15 λεπτά, ήταν μια συνάντηση που έγινε σε θετικό και δημιουργικό κλίμα και οι συνομιλητές μου είχαν πλήρη συνείδηση του ιδιαίτερου θεσμικού ρόλου του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Είναι προφανές ότι η δημοσιονομική κρίση και η εφαρμογή του προγράμματος σταθερότητας και ανασυγκρότησης δεν αλλοιώνει τα δεδομένα της εξωτερικής πολιτικής και της πολιτικής ασφάλειας και άμυνας της χώρας. Είναι επίσης προφανές ότι αυτό που λέγεται εθνική κυριαρχία και κυρίως αυτό που λέγεται εθνική αξιοπρέπεια που συνδέεται με το αίσθημα αυτοεκτίμησης του ελληνικού λαού, ένας λαός ο οποίος στερείται αυτοεκτίμησης και νιώθει ταπεινωμένος, πέραν των οικονομικών θεμάτων, προφανώς δεν διαμορφώνει και την κατάλληλη οικονομική και αναπτυξιακή ψυχολογία την οποία χρειαζόμαστε προκειμένου να εφαρμόσουμε πιο γρήγορα απ’ ότι προβλέπει το σχέδιο ανασυγκρότησης και κυρίως το εθνικό σχέδιο ανασυγκρότησης, που όπως έχω πει πολλές φορές, ξεπερνά κατά πολύ το μνημόνιο.
Δηλαδή το μνημόνιο είναι το κοινό πεδίο συμφωνίας των δύο πλευρών. Εμείς έχουμε και τις δικές μας πρόσθετες ανάγκες, πρόσθετες προτεραιότητες. Στόχος μας είναι να φτιάξουμε ξανά μια χώρα η οποία έχει ζηλευτεί ανταγωνιστική θέση και στην Ευρώπη και στον κόσμο και έχει τεράστιες δυνατότητες η Ελλάδα να κάνει γρήγορα ξανά το ελληνικό θαύμα. Και μπορούμε να το πετύχουμε αυτό, αρκεί να πιστέψουμε στις δυνατότητες μας και να πειστούν όλοι οι Έλληνες ότι υπάρχει σχέδιο και το σχέδιο αυτό εφαρμόζεται με έναν δίκαιο τρόπο.
Βεβαίως μιλήσαμε και για αριθμούς, οι οποίοι άλλωστε είναι γνωστοί γιατί συζητούνται στη Βουλή, συζητούνται σε συνεντεύξεις Τύπου, σχολιάζονται στον Τύπο, όλα είναι γνωστά από ανοιχτές πηγές, είναι πολύ δύσκολο να επιβάλει κανείς εμπιστευτικότητα ή στοιχεία απορρήτου πλέον στην εποχή μας σε τέτοιου είδους στοιχεία.
Και θέλω να πιστεύω ότι κατανόησαν πλήρως πως πέρα από τη δημοσιονομική παράμετρο, η οποία είναι πάρα πολύ σημαντική και για την αντιμετώπιση της οποίας βρισκόμαστε σε πλήρη συνεργασία με το Υπουργείο Οικονομικών υπάρχει μία στρατιωτικοπολιτική παράμετρος, υπάρχει μία απειλή, υπάρχει μια καθημερινή πραγματικότητα στο Αιγαίο και την Ανατολική Μεσόγειο, υπάρχουν διεθνείς υποχρεώσεις και διεθνείς αποστολές και ως εκ τούτου πρέπει να εξοικειωθούμε με μία πολυπαραμετρική προσέγγιση στα θέματα αυτά, η οποία σε κάθε περίπτωση εντάσσεται στο πλαίσιο των επιλογών της Κυβέρνησης για την περίοδο αυτή.
Θέλω επίσης να σας ανακοινώσω ότι χθες, σχεδόν ταυτόχρονα με τη συζήτηση που είχα με τη λεγόμενη Τρόικα, διεξήχθη μια πολύ κρίσιμη συνάντηση και διαπραγμάτευση στις Βρυξέλλες ανάμεσα στην ελληνική Κυβέρνηση που την εκπροσωπούσαν τα Υπουργείο Εθνικής Άμυνας και Οικονομικών και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, τη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού για το γνωστό παλαιό ζήτημα των κρατικών ενισχύσεων προς τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά.
Μετά από πολυετή διαπραγμάτευση και μετά από πάρα πολλά σκαμπανεβάσματα χθες επιτεύχθηκε συμφωνία για το ζήτημα αυτό. Άρα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δήλωσε, ότι αποδέχεται την λύση που περιλαμβάνει τον διαχωρισμό και την εκποίηση μέσω πλειστηριασμού ορισμένων στοιχείων περιουσιακών των Ναυπηγείων, τα οποία δεν είναι αναγκαία για την λειτουργία τους στον τομέα των αμυντικών εξοπλισμών και τα Ναυπηγεία αναλαμβάνουν την υποχρέωση για τα επόμενα 15 χρόνια να περιοριστούν και να μην αναπτύξουν μη στρατιωτικές, δηλαδή πολιτικές δραστηριότητες.
Θεωρούμε ότι η συμφωνία αυτή είναι άκρως ικανοποιητική, όπως είχαν διαμορφωθεί τα δεδομένα και αυτό είναι αποτέλεσμα τεχνικών προσπαθειών που έχουν καταβληθεί από την αρμόδια Διεύθυνση του Υπουργείου Οικονομικών και από τη Διεύθυνση Εξοπλισμών του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού, αλλά φυσικά και από την πολιτική ηγεσία.
Γνωρίζετε ότι έχω ανταλλάξει πολλές επιστολές με τον κ. Αλμούνια, έγινε αποδέκτης και μιας επιστολής που του είχαμε στείλει τη Δευτέρα το απόγευμα από κοινού ο κ. Παπακωνσταντίνου και εγώ, θέλω να ευχαριστήσω και τον κ. Αλμούνια αλλά και τη Λαίδη Άστον, και την Ελληνίδα Επίτροπο την κα Δαμανάκη, γιατί συνέβαλλαν με τον τρόπο τους στη διαμόρφωση αυτής της λύσης, τις Υπηρεσίες της Επιτροπής και φυσικά τις Υπηρεσίες των Υπουργείων Οικονομικών και Άμυνας.
Είπα όμως στην Επιτροπή Εξοπλισμών της Βουλής σήμερα, παρόντος και του κ. Μπεγλίτη, ότι κάνουμε αυτή την προσπάθεια για τα ναυπηγεία, μια σύνθετη προσπάθεια που αφορά και το ναυτικό και τη βιομηχανία, κάνουμε την προσπάθεια σε σχέση με τις δοκιμές του «Παπανικολή», σε σχέση με τη διαπραγμάτευση τη σκληρή διαπραγμάτευση των όρων της νέας αναλυτικής σύμβασης, σε σχέση με τις κρατικές ενισχύσεις και την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Και αν όλα πάνε καλά, θα υπογράψουμε την αναλυτική συμφωνία, η οποία όμως θα ισχύσει μετά την κύρωσή της στη Βουλή. Εάν η κύρωση αυτή δεν γίνει με ευρύτατη πλειοψηφία και σε κλίμα συναντίληψης και συναίνεσης, και αν ακουστεί η παραμικρή ένσταση ή αντίρρηση που υπερβαίνει τα εσκαμμένα, η απόφαση της Κυβέρνησης είναι να μην εφαρμόσει τη συμφωνία.
Να επανέλθουμε στις καταγγελίες των συμβάσεων, στο διαιτητικό Δικαστήριο και θα αναλάβει η χώρα το κόστος και για τα χρήματα που έδωσε χωρίς να έχουν πιάσει τόπο και για τα χρήματα που ενδεχομένως θα δώσει λόγω αποζημιώσεων, αλλά το κόστος της ηρεμίας του ελληνικού λαού και της διαφάνειας, πρέπει κι αυτό να ληφθεί υπόψη.
Θα υπάρξει ριζική αλλαγή στα θέματα αυτά και ο καθένας θα αναλάβει την ευθύνη του.
Αυτά ήθελα να σας πω, δεν ξέρω αν ο κ. Μπεγλίτης θέλει να προσθέσει κάτι. Ας ακούσουμε τις ερωτήσεις σας με την ίδια σειρά όμως παρακαλώ για να διευκολυνθείτε κι εσείς, εάν συμφωνείτε, στην απομαγνητοφώνηση. Ας μιλήσουμε πρώτα για την ιεραρχία, για τα θέματα όπως τα είπα, για την ιεραρχία πρώτα αν έχετε κάτι. Παρακαλώ.
Για το νομοσχέδιο (υπηρεσιακή εξέλιξη και ιεραρχία στελεχών ΕΔ)
Ι. Ηλιάδη: Να ρωτήσω εγώ για τα κριτήρια μεταθέσεων στα οποία αναφερθήκατε, αν περιλαμβάνονται σαφή κριτήρια μεταθέσεων τόσο για τις μεταθέσεις εσωτερικού, όσο και για τις μεταθέσεις εξωτερικού.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι – ναι, όσο γίνεται σαφέστερα και όσο γίνεται πιο τυποποιημένα.
Ι. Ηλιάδη: Αν υπάρχει πρόβλεψη για τη συχνότητα των μεταθέσεων και αν υπάρχει πρόβλεψη να ενημερώνεται το υπό μετάθεση στέλεχος, για ένα χρονικό διάστημα πριν. Να ρυθμίζει δηλαδή τη ζωή του. Γνωρίζουμε ποιο διάστημα είναι αυτό; Υπήρχε παλαιότερος νόμος που δεν εφαρμόστηκε.
Ευ. Βενιζέλος: Δεν θυμάμαι τώρα πόσο είναι ακριβώς το διάστημα, αλλά πάντως το σύστημα γίνεται απόλυτα διαφανές, ελέγξιμο ώστε να νιώθει ασφάλεια και το στέλεχος και η οικογένειά του. Και λαμβάνοντας υπόψη τα κριτήρια των υπηρεσιακών αναγκών, της επαγγελματικής επάρκειας και καταλληλότητας του καθενός, γιατί δεν κάνουν όλοι για όλες τις θέσεις, αλλά λαμβάνονται υπόψη και τα κοινωνικά κριτήρια βεβαίως, αυτά που έχουν σχέση με τους πολύτεκνους, με τις μονογονεϊκές οικογένειες, με ασθένειες, με αναπηρίες κ.ο.κ.
Α. Κούτρας: Εγώ κ. Υπουργέ ήθελα κατ' αρχήν να παρακαλέσω για κάποια επιπλέον στοιχεία, αν αυτό είναι δυνατό. Συγκεκριμένα για τα χρόνια που θα πρέπει να παραμένουν οι στρατιωτικοί στον κάθε βαθμό, έως ότου στο βαθμό του συνταγματάρχη συμπληρώσουν τα 35 χρόνια υπηρεσίας.
Ευ. Βενιζέλος: Στο τέλος της υπηρεσίας κάποιου στο βαθμό του συνταγματάρχη, πρέπει να έχει συμπληρώσει τα 35 χρόνια πραγματικής υπηρεσίας. Όχι όταν προάγεται, αλλά όταν ολοκληρώνει την παρουσία του στο βαθμό του συνταγματάρχη.
Α. Κούτρας: Τα χρόνια αυτά επιμηκύνονται όμως σε κάθε βαθμό.
Ευ. Βενιζέλος: Βεβαίως.
Α. Κούτρας: Αν ήταν εύκολο αυτά τα στοιχεία να τα έχουμε.
Ευ. Βενιζέλος: Μπορείτε να τα υπολογίσετε τώρα μην ψάχνω, μην ανοίγω και ψάχνω. Πάντως καταλήγει να είναι κάποιος ώριμος συνταγματάρχης έτοιμος για κρίση για το βαθμό του ταξίαρχου, έχοντας 35 χρόνια πραγματικής υπηρεσίας.
Α. Κούτρας: Μάλιστα. Και θέλω να υποβάλλω άλλα δυο ερωτήματα. Το ένα είναι κ. Υπουργέ αν κλείνουν τα στρατολογικά γραφεία …
Ευ. Βενιζέλος: Θα κάνουμε ειδικές ανακοινώσεις όμως. Δεν θέλω να τα πούμε όλα σήμερα. Θα παρουσιάσουμε ένα ολοκληρωμένο σχήμα για τη στρατολογική εξυπηρέτηση των Ελλήνων πολιτών. Ένα ολοκληρωμένο σχήμα, σε λίγες εβδομάδες, μετά τις διακοπές.
Α. Κούτρας: Και το δεύτερο, αν έχετε υπολογίσει από πότε θα ισχύει η κατά απόλυτη εκλογή στο βαθμό του αντισυνταγματάρχη;
Ευ. Βενιζέλος: Θα υπάρξει μια μεταβατική περίοδος, διότι δεν μπορεί ξαφνικά από τη μια μέρα στην άλλη, τον ώριμο ταγματάρχη που κρίνεται, να του πεις ότι «τώρα θα κριθείς άμεσα με το νέο καθεστώς». Θα υπάρξει ένα χρονικό διάστημα προσαρμογής.
Α. Κούτρας: Έχετε υπολογίσει πόσο θα είναι αυτό;
Ευ. Βενιζέλος: Τώρα αυτό είναι κι ένα ανοιχτό θέμα, θα μας πουν τα Επιτελεία πόσο νομίζουν ότι πρέπει να είναι αυτό.
Α. Κούτρας: Και πως σκοπεύετε να αντιμετωπίσετε μετά τις εκατοντάδες, δεκάδες δεν ξέρω, χιλιάδες προσφυγές …
Ευ. Βενιζέλος: Δεν θα υπάρξει τίποτε. Διότι θα είναι έτσι διατυπωμένες οι αποφάσεις που δεν θα υπάρχει η ευκολία αυτή άσκησης αιτήσεως ακυρώσεως που υπάρχει σήμερα. Σήμερα πρακτικά οι αποφάσεις είναι εξ ορισμού άκυρες, το λέω μετά λύπης μου ως νομικός, διότι δεν υπάρχει αιτιολογία, δεν υπάρχει επώνυμη αναφορά πλειοψηφούντων και μειοψηφούντων μελών, δεν υπάρχει ακρόαση κ.ο.κ.
Χρ. Καπούτσης: Ναι για την ιεραρχία. Είπατε πριν από λίγο και το γράφετε βέβαια εδώ ότι στο βαθμό του συνταγματάρχου όταν θα φτάνει προς το τέλος θα πρέπει να συμπληρώνει 35 χρόνια συν 5 χρόνια πλασματικά, 40 συντάξιμα. Ωραία μέχρι εδώ. Αυτό σημαίνει βεβαίως επιμήκυνση του χρόνου παραμονής στους νεότερους βαθμούς, αυτό είναι αυτονόητο.
Το ερώτημα είναι: μέχρι σήμερα, ας πούμε ένας συνταγματάρχης αμείβεται παίρνει μισθό υποστρατήγου, ένας ταγματάρχης μισθό συνταγματάρχη επειδή είναι τα 4 χρόνια, αυτό το καθεστώς θα ισχύσει;
Ευ. Βενιζέλος: Δεν θα έχει κανείς μείωση μισθολογική. Οι μισθολογικές προαγωγές είναι ούτως ή άλλως οργανωμένες διαφορετικά. Αν χρειαστεί να επιφέρουμε κάποια τροποποίηση εκεί ώστε να μην έχουμε καμία παρερμηνεία, θα το κάνουμε. Δεν χάνει κανείς οικονομικά.
Το σχέδιο δεν στοχεύει στο να μειώσει αποδοχές, αυτό δυστυχώς βρεθήκαμε στην ανάγκη να το κάνουμε οριζόντια για όλους τους δημοσίους υπαλλήλους και στρατιωτικούς. Δεν το κάνουμε περαιτέρω με το νομοσχέδιο αυτό. Αυτό είναι νομοσχέδιο αμιγώς διοικητικό και στην πραγματικότητα θέλουμε να προστατέψουμε το πλήρες συνταξιοδοτικό δικαίωμα με τη ρύθμιση που κάνουμε.
Χρ. Καπούτσης: Εντάξει συμφωνούμε με αυτό …
Ευ. Βενιζέλος: Κατάλαβα τι λέτε και σας δίνω μια απάντηση πολύ σαφή. Ότι δεν πρόκειται να θιγεί κανείς. Να κλείσουμε τον κύκλο αυτό τον πρώτο; Παρακαλώ.
Γ. Κοκκινίδης: Οι μισθολογικές προαγωγές θα συνεχίζονται για κάποιο αξιωματικό που έχει πάει στην παράλληλη επετηρίδα; Αν κατάλαβα καλά.
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε, ο αξιωματικός που πάει στην παράλληλη επετηρίδα είναι ένα στέλεχος που ενδεχομένως είναι πάρα πολύ σημαντικό. Διότι μπορεί κάποιος τώρα να έχει προαχθεί κατά απόλυτη εκλογή και να έχουν δημιουργηθεί προβλήματα, βεβαίως. Δεν πρόκειται να χάνει αποδοχές αυτός που πηγαίνει εκτός οργανικών θέσεων.
Γ. Κοκκινίδης: Πώς θα παίρνει μισθολογικές προαγωγές;
Ευ. Βενιζέλος: Ό,τι ισχύει, θα ισχύει. Δεν αλλάζει αυτό. Παρακαλώ μια τελευταία ερώτηση.
Για το νομοσχέδιο (αντιρρησίες συνείδησης)
Α. Μαλλίδης: Για τους αντιρρησίες συνείδησης τι ακριβώς θα προβλέπει η νέα ρύθμιση;
Ευ. Βενιζέλος: Για τους αντιρρησίες συνείδησης οι οριοθετήσεις είναι αυτές που έχει υπαγορεύσει η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και η έκθεση του Συνηγόρου του Πολίτη. Δηλαδή το πρώτο είναι ότι μπορεί κάποιος να χαρακτηριστεί αντιρρησίας συνείδησης και στην εφεδρεία, διότι άλλαξε πεποιθήσεις. Αυτό δεν γινόταν δεκτό και μας επέπληττε η διεθνής κοινότητα γι' αυτό. Γιατί υπάρχει πράγματι η δυνατότητα αλλαγής πεποιθήσεων. Ούτως ή άλλως όπως ξέρετε είναι λίγες οι αιτήσεις και είναι και πολύ αυστηρή και σοβαρή η διαδικασία αξιολόγησης.
Ένα δεύτερο είναι ότι έπρεπε να ρυθμιστεί το ζήτημα της ένταξης των αντιρρησιών, στην κατάσταση εφεδρείας, γιατί κι αυτό μπορούσε να δημιουργήσει προβλήματα στο μέλλον.
Ένα άλλο ζήτημα είναι η εναρμόνιση της εναλλακτικής υπηρεσίας των αντιρρησιών συνείδησης, με τα νέα δεδομένα σε σχέση με την πραγματική διάρκεια της θητείας. Δηλαδή πρέπει για λόγους αρχής της αναλογικότητας να μην υπάρχει αδικαιολόγητη διαφορά. Πρέπει η διαφορά να είναι λογική και αιτιολογημένη.
Άρα έχουμε 9 μήνες θητεία στο Στρατό, 12 μήνες θητεία στο Ναυτικό και την Αεροπορία, πρέπει να έχουμε μια αυξημένη ανάλογα διάρκεια της πραγματικής εναλλακτικής υπηρεσίας. Ας πούμε αν είναι 3 μήνες παραπάνω από το Ναυτικό και την Αεροπορία, πρέπει να είναι κατά την ίδια λογική τουλάχιστον 3 μήνες παραπάνω η εναλλακτική υπηρεσία. Δεν μπορείς δηλαδή να μετράς από τους 9, θα μετρήσεις από τους 12 μήνες.
Ι. Ηλιάδη: Θα θεσπιστούν και κριτήρια σχετικά με τους αντιρρησίες;
Ευ. Βενιζέλος: Τι κριτήρια; Υπάρχουν τα κριτήρια.
Ι. Ηλιάδη: Υπάρχουν κριτήρια, αλλά οι περισσότεροι που παίρνουν, παίρνουν μόνο για θρησκευτικούς λόγους. Δεν αναγνωρίζονται για πολιτικούς λόγους.
Ευ. Βενιζέλος: Βεβαίως και αναγνωρίζονται. Υπάρχει ειδική διαδικασία, υπάρχει πλήρης ρύθμιση και εκ του Συντάγματος και εκ του νόμου. Έχει λυθεί αυτό το θέμα προ πολλού. Στην ισχύουσα νομοθεσία αυτό έχει λυθεί, προβλέπεται και γι' αυτό και δεν μας ζητάει κανείς να κάνουμε κάτι επ’ αυτού.
Ένα άλλο ζήτημα είναι οι μεγάλης ηλικίας, οι άνω των 35 πρέπει να έχουν μια μεταχείριση αντίστοιχη με αυτή που έχουν και οι ενόπλως υπηρετούντες. Άλλα θέματα είναι αυτά που σχετίζονται με τον φορέα στον οποίο προσφέρουν τη δική τους υπηρεσία. Γιατί πολλές φορές εκεί έχουμε προβλήματα σε σχέση με τα τροφεία, σε σχέση με τη διοικητική Διοίκηση, σε σχέση με τις δραστηριότητες κ.ο.κ. Αυτό σε λίγες γραμμές είναι το πλέγμα των ρυθμίσεων.
Ι. Ηλιάδη: Τουλάχιστον 15 μήνες.
Ευ. Βενιζέλος: Πρακτικά 15 μήνες. Στην πραγματικότητα με τα δεδομένα αυτά είναι τουλάχιστον 14 και το λογικό και Δίκαιο είναι να είναι 15. Άρα κλείσαμε και το κεφάλαιο αυτό του νομοσχεδίου. Πάμε στη δομή Διοίκησης.
Για το νομοσχέδιο (νέα δομή και διοίκηση των ΕΔ)
Γ. Τσακίρης: Κύριε Υπουργέ, το πρώτο: όταν αναλάβατε το Υπουργείο είχατε κάνει μια δήλωση αλλάζοντας λίγο τη λογική που είχαμε μέχρι σήμερα. Είχατε μιλήσει για σημειακή κρίση και όχι για τη μέχρι σήμερα κρίση, είχατε μιλήσει για μείωση …
Ευ. Βενιζέλος: Θα σας πω τι είχα πει. Θα σας το πω ξανά, όπως το λέω πάντα.
Γ. Τσακίρης: Περιμέναμε μια δομή δυνάμεων και Διοίκησης η οποία θα κατέληγε σε μειώσεις Μονάδων και έναν εξορθολογισμό των Ενόπλων Δυνάμεων και δεν το βλέπω σε πρώτη ανάγνωση.
Ευ. Βενιζέλος: Προφανώς υπάρχει κάποια εννοιολογική σύγχυση, ίσως ανάγκη δική μου αποσαφήνισης μεταξύ της δομής Διοίκησης και της δομής δυνάμεων. Εμείς σήμερα παρουσιάζουμε τη νέα δομή διοίκησης. Θα παρουσιαστεί μετά από μερικές εβδομάδες, αφού ψηφιστεί η δομή διοίκησης, θα παρουσιαστεί η δομή δυνάμεων.
Γ. Τσακίρης: Κατανοητό. Μια δεύτερη ερώτηση αν μου επιτρέπετε πολύ διακλαδικό και όλοι μας ή τουλάχιστον οι περισσότεροι από εμάς που είμαστε χρόνια, ξέρουμε ότι η διακλαδικότητα στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις όσο και αν λέμε ότι ισχύει, δεν ισχύει.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι συμφωνώ μαζί σας.
Γ. Τσακίρης: Αυτό δεν είναι πολύ διακλαδικό για να ισχύσει ξαφνικά;
Ευ. Βενιζέλος: Αυτό είναι το απολύτως διακλαδικό. Η απόφαση του ΣΑΓΕ και του ΣΑΜ και η σημερινή απόφαση του ΚΥΣΕΑ επιβάλλει την απόλυτη διακλαδική οργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων. Άρα υπάρχει αλυσίδα επιχειρησιακής διοίκησης στην κορυφή της οποίας τοποθετείται ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, ακολουθούν οι αρχηγοί των τριών κλάδων, των επιτελείων των τριών κλάδων, έπονται οι κλάδοι με τους μείζονες επιχειρησιακούς σχηματισμούς τις μεγάλες μονάδες, κ.ο.κ.
Γ. Τσακίρης: Πώς αυτό θα λειτουργήσει στη νοοτροπία, δηλαδή ο αρχηγός ΓΕΕΘΑ, δεν θέλω να θίξω τον αρχηγό ΓΕΕΘΑ…
Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε αυτό ήταν αποτέλεσμα συζητήσεων, ωρίμανσης, προτάσεων που προετοιμάσαμε και εμείς, ήταν αποτέλεσμα μιας προεργασίας, διότι ωριμάζουν και οι καταστάσεις, ωριμάζουν και οι συνειδήσεις, πείθονται και οι άνθρωποι και νομίζω ότι αυτό θα λειτουργήσει πολύ καλύτερα και θα αυξήσει τον συντελεστή ασφάλειας της χώρας. Και θα μας οδηγήσει και σε οικονομίες κλίμακας, αρχής γενομένης από την προτεραιοποίηση των εξοπλιστικών προγραμμάτων.
Θα σας πω αν αυτό έχει κάποια σημασία ότι υπήρξε ομόφωνη απόφαση του ΣΑΓΕ, το οποίο βεβαίως συνεδρίασε πολλάκις ατύπως υπό την Προεδρία μου και όπως και του ΣΑΜ βεβαίως ομόφωνη και ευελπιστώ ότι θα έχουμε και ομόφωνη απόφαση του ΚΥΣΕΑ σήμερα.
Γ. Τσακίρης: Όχι δεν διαφωνεί κανένας σε αυτό, απλά λέω για να λειτουργήσει αυτό δεν θα έπρεπε να έχουν εκπαιδευτεί ανάλογα οι αξιωματικοί;
Ευ. Βενιζέλος: Αυτό όπως ξέρετε ήδη προσπαθούμε να το κάνουμε, εδώ και χρόνια το κάνει η ελληνική πολιτεία με την «ΑΔΙΣΤΟ» με τη Σχολή Εθνικής Άμυνας με τα κριτήρια στελέχωσης του ΓΕΕΘΑ. Ξέρετε τώρα πλέον δεν μπορείς να έχεις την απαιτούμενη προπαίδεια την επιτελική αν δεν έχεις υπηρετήσει στο ΓΕΕΘΑ. Δηλαδή η τοποθέτηση στο ΓΕΕΘΑ θα είναι τιμητική και θα λειτουργεί ως οιωνός για μια πολύ σημαντική εξέλιξη και δεν θα πηγαίνουν στο ΓΕΕΘΑ αυτοί που δεν τους θέλουν τα κλαδικά επιτελεία.
Κ. Ζηλάκος: Κύριε Υπουργέ μιλάτε για νέα κάθετη δομή. Μα ούτως ή άλλως η ιεραρχική δομή κάθετη είναι, δηλαδή που είναι το καινούριο στοιχείο;
Ευ. Βενιζέλος: Είναι κωδικές ονομασίες αυτές, οι οποίες στην πραγματικότητα παραπέμπουν στην έννοια της πλήρους Διοίκησης, της διοικητικής και επιχειρησιακής.
Κ. Ζηλάκος: Και στο δεύτερο σκέλος είναι πόσο συσχετίζεται αυτή η νέα δομή με την αντίστοιχη νέα δομή του ΝΑΤΟ και τι διασυνδέσεις υπάρχουν;
Ευ. Βενιζέλος: Θα σας πω. Η νέα δομή του ΝΑΤΟ συνδέεται με το νέο στρατηγικό δόγμα και στο ΝΑΤΟ η δομή διοίκησης βρίσκεται σχεδόν σε αντιπαράθεση με τη δομή δυνάμεων ενώ σε εμάς η δομή διοίκησης προοιωνίζεται τη δομή δυνάμεων. Τι εννοώ; Το πρόβλημα στο ΝΑΤΟ είναι να καταργηθούν μόνιμες επιτελικές δομές, οι οποίες είναι σε πολύ μεγάλο βαθμό κατάλοιπο της ψυχοπολεμικής εποχής. Διότι τώρα πια έχουν αλλάξει οι εκτιμήσεις ως προς τους κινδύνους, οι προτεραιότητες, οι αποστολές. Δεν είναι κρίσιμες οι αποστολές πρωτίστως εντός του πεδίου του άρθρου 5 της Βορειοατλαντικής Συνθήκης αλλά οι αποστολές εκτός πεδίου του άρθρου 5.
Άρα η πίεση είναι και όλα τα μοντέλα τα νατοϊκά εκεί κατατείνουν είτε πάμε στο μοντέλο των 7.500 ή των 8.500 ή των 9.500, αυτά είναι τα τρία μοντέλα που συζητούσαν και που συζητούν και τώρα πιο έντονα, είτε πάμε στο ένα ή στο άλλο ή στο τρίτο οι δομές θα μειωθούν πάρα πολύ γιατί είναι δομές ενδοευρωπαϊκές, επιτελικές οι οποίες δεν σχετίζονται με τις προτεραιότητες των αποστολών και με την εκτίμηση του κινδύνου.
Όμως όσο μειώνονται οι ανάγκες μιας δομής διοίκησης, αυξάνονται οι ανάγκες μιας δομής δυνάμεων η οποία να τροφοδοτείται από τα κράτη μέλη, από τα έθνη. Άρα αυτός είναι ο νατοϊκός προβληματισμός. Ο δικός μας είναι ένας προβληματισμός άλλος. Εμείς θέλουμε μια δομή διοίκησης πάνω στην οποία να μπορεί να στηθεί μια δομή δυνάμεων, η οποία να είναι οικονομημένη, αποτελεσματική, ρεαλιστική, διακλαδική, σίγουρη, χωρίς περιττές δαπάνες κ.ο.κ.
Προσπάθησα πολύ συνοπτικά να σας παρουσιάσω όλο τον προβληματισμό.
Κ. Ζηλάκος: Πόσο συσχετίζονται…
Ευ. Βενιζέλος: Δεν συσχετίζονται, δεν μας επιβάλλει το ΝΑΤΟ να αλλάξουμε τη δομή διοίκησης, αν θέλετε να σας απαντήσω σε αυτό το ερώτημα.
Α. Κούτρας: Μια ερώτηση για το θέμα αυτό, αν επρόκειτο να αλλάξει κάτι σχετικά με τη θητεία των αρχηγών και αν οι κρίσεις θα γίνουν ξανά τον Φεβρουάριο – Μάρτιο.
Ευ. Βενιζέλος: Δεν αλλάζει τίποτε για το θέμα αυτό, απολύτως τίποτε δεν αλλάζει.
Α. Κούτρας: Εννοώ δηλαδή μήπως κάνουμε δύο χρόνια υποχρεωτικά…
Ευ. Βενιζέλος: Έχουμε κάνει πολλές συζητήσεις για τα θέματα αυτά. Βλέπετε ότι κάποια στιγμή νομοθετήθηκε, κάποια στιγμή καταργήθηκε. Όλοι πρέπει να νιώθουν ασφαλείς, η κυβέρνηση τιμά όλα τα στελέχη, τα κρίνει με διαφάνεια και αξιοκρατικά κριτήρια, δεν σημαίνει τίποτε η ψήφιση ενός νέου νόμου και οι αρχηγοί έχουν πλήρη αίσθηση της ευθύνης τους και της αποστολής τους και έχουμε εξαιρετική συνεργασία ο κ. Μπεγλίτης και εγώ μαζί τους.
Α. Μαλλίδης: Κύριε Υπουργέ δώσατε ιδιαίτερη έμφαση στην οικονομική διάσταση αν δεν απατώμαι της νέας…
Ευ. Βενιζέλος: Και στην οικονομική.
Α. Μαλλίδης: Υπάρχει κάποια πρόβλεψη, σε τι βαθμό θα φτάσει αυτή η εξοικονόμηση;
Ευ. Βενιζέλος: Θα σας παρουσιάσουμε τη δομή δυνάμεων μετά από περίπου ένα μήνα. Μην τα κάνουμε όλα σήμερα γιατί είναι και λάθος επικοινωνιακό και για σας, δεν θα μπορέσετε να τα αξιοποιήσετε όλα αυτά.
Χρ. Τσιγουρής: Θέλω να σας ρωτήσω θα έχουμε αλλαγή αρχηγού ΓΕΕΘΑ τον Αύγουστο, δηλαδή όπως είχαμε πρόσφατα…
Ευ. Βενιζέλος: Όχι, όχι. Δεν ξέρω γιατί πέρσι έγινε τον Αύγουστο. Τον Αύγουστο ασχολούμαστε με άλλα πράγματα.
Τ. Γκουριώτης: Τη νέα δομή την έχετε έτοιμη;
Ευ. Βενιζέλος: Τη νέα δομή Δυνάμεων ή Διοίκησης;
Τ. Γκουριώτης: Δυνάμεων.
Ευ. Βενιζέλος: Την ετοιμάζουμε.
Τ. Γκουριώτης: Γιατί είχατε πει την περασμένη εβδομάδα θα είναι έτοιμη.
Ευ. Βενιζέλος: Θα έλεγα ότι είναι σχεδόν έτοιμη. Έχει συζητηθεί εκτενώς πάντως. Και στο επίπεδο του ΣΑΓΕ και στο επίπεδο του άτυπου ΣΑΜ έχουμε μπει σε λεπτομέρειες.
Για το κλιμάκιο ΕΕ-ΕΚΤ-ΔΝΤ
Χρ. Καπούτσης: Ας πούμε για την Τρόικα. Σας ζήτησε να ενημερωθεί για την πορεία των εξοπλιστικών προγραμμάτων; Γιατί το γράφετε στην ανακοίνωσή σας, γι΄ αυτό λέω και μου κάνει εντύπωση τρομερή αυτό.
Ευ. Βενιζέλος: Ο κάθε άνθρωπος που επισκέπτεται την Ελλάδα ή ο καθένας που διαβάζει για την ελληνική οικονομία ξεκινάει όπως και ο κάθε Έλληνας πολίτης και ο κάθε Έλληνας δημοσιογράφος λέγοντας τι ωραία που θα ήταν εάν δεν είχαμε την ανάγκη να έχουμε αμυντικές δαπάνες; Έτσι δεν ξεκινάει κάθε συζήτηση;
Τ. Γκουριώτης: Ωραία θα ήταν να μην είχαμε απειλή κ. Υπουργέ, όχι τι ωραία που θα ήταν να μην είχαμε αμυντικές δαπάνες.
Ευ. Βενιζέλος: Ευχαριστώ πάρα πολύ για τη βοήθεια, πράγματι αυτό είπα και αυτό θα έλεγα και η απάντηση είναι ότι ωραία θα ήταν να μην έχουμε απειλή και την απειλή αυτή δεν μας την έχει λύσει ούτε το ΝΑΤΟ από το 1952 και μετά ούτε η Ευρωπαϊκή Ένωση από το 1980 και μετά.
Άρα δεν υπάρχει μόνο η δημοσιονομική παράμετρος υπάρχει και η στρατηγική και στρατιωτικοπολιτική παράμετρος που πρέπει να ληφθεί υπόψη. Αυτό το καταλαβαίνει επίσης ο καθένας και βεβαίως κάνουμε μεγάλες προσπάθειες να αλλάξουμε το κλίμα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις, να υπερβούμε αγκυλώσεις αλλά βεβαίως όπως έχω πει κατ’ επανάληψη άλλο πράγμα είναι η αισιοδοξία και άλλο πράγμα είναι η ψευδαίσθηση. Εμείς ψευδαισθήσεις δεν έχουμε, διολισθήσεις δεν θα επιτρέψουμε ούτε θα μειώνουμε ούτε θα αυξάνουμε τεχνητά την αξιολόγηση των δεδομένων των γεγονότων, των περιστατικών. Έτσι πορευόμαστε σε όλα τα θέματα.
Από την άλλη μεριά δεν υπάρχει καμιά αμφιβολία ότι τα επόμενα χρόνια θα θέλαμε οι προϋπολογισμοί του Υπουργείου Άμυνας να μην είναι υψηλότεροι απ’ ότι θα είναι απολογιστικά ο προϋπολογισμός του 2010. Θα ήταν λάθος για τη χώρα, λάθος για την οικονομία, λάθος και για την αμυντική πολιτική να μην εκλάβουμε τους αριθμούς του προϋπολογισμού του 2010 όπως θα εκτελεστεί ως όριο.
Αυτό ξέρετε βοηθά και την καλύτερη οργάνωση και λειτουργία των ενόπλων δυνάμεων και την καλύτερη αξιολόγηση των εξοπλιστικών αναγκών. Αυτό κάνουμε. Και όταν θα σας παρουσιάσουμε την επαναξιολόγηση του ΕΜΠΑΕ και τις εκτιμήσεις μας για τα επόμενα ΕΜΠΑΕ, θα δείτε πώς το αντιλαμβανόμαστε αυτό.
Για τα Ναυπηγεία Σκαραμαγκά
Ε. Πέτρου: Για τα Ναυπηγεία. Εγώ απ’ ότι καταλαβαίνω είναι μια διαπραγμάτευση σε εξέλιξη για τις συμβάσεις, η οποία αυτή την εβδομάδα προφανώς λόγω των Βρυξελλών πήγε λίγο πίσω αν είναι σωστές οι πληροφορίες μου…
Ευ. Βενιζέλος: Καλά εντάξει, δύο μέρες, έπρεπε η ομάδα να είναι στις Βρυξέλες.
Ε. Πέτρου: Αλλά καταλαβαίνω ότι βάζοντας και Επιτροπές και Βουλή κλπ. μιλάμε για μια διαδικασία, η οποία θα πάρει αρκετό χρόνο. Ήδη όμως τα Ναυπηγεία του Σκαραμαγκά με τη Διοίκηση που έχουν, νομίζω ότι έχουν οδηγηθεί ή θα οδηγηθούν πολύ σύντομα σε αδυναμία να ανταποκριθούν στις οικονομικές υποχρεώσεις…
Ευ. Βενιζέλος: Η επίλυση του θέματος αυτού με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή επιτρέπει να εφαρμοστούν άμεσα ενδιάμεσες λύσεις πριν την υπογραφή και την κύρωση της οριστικής συμφωνίας.
Ε. Πέτρου: Άρα δηλαδή παρέχεται μια δυνατότητα στο ελληνικό κράτος…
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε. Επειδή αυτό που λέτε δεν αφορά τα υποβρύχια αλλά αφορά το μέλλον των Ναυπηγείων, εκεί το πρόβλημα είναι η συμφωνία μεταξύ της Thyssen Krupp Marin Systems και της Abu Dhabi MAR, σύμφωνα με το προσύμφωνο. Άρα οι δύο αυτές πλευρές αν θέλουν τώρα μπορούν να επιταχύνουν τη μεταξύ τους σχέση.
Ε. Πέτρου: Και εν τοιαύτη περιπτώσει δηλαδή να αναλάβει η Abu Dhabi Mar οικονομικές υποχρεώσεις.
Ευ. Βενιζέλος: Τη διοίκηση των Ναυπηγείων εάν θέλει βεβαίως. Εμείς δεν έχουμε πρόβλημα.
Ε. Πέτρου: Θα τελεί ως υπό την αίρεση μιας εγκρίσεως από τη Βουλή.
Ευ. Βενιζέλος: Προφανώς. Θα τελεί υπό την αίρεση καταρχάς της συμφωνίας. Τα έχουμε πει αυτά. Γνωρίζουν οι πάντες ότι θέλουμε χρόνο για να ολοκληρώσουμε τις διαδικασίες αυτές και κορυφαία διαδικασία είναι η Βουλή με όλα όσα είπα προηγουμένως.
Χρ. Καπούτσης: Τι είδους αυξημένη πλειοψηφία προβλέπεται;
Ευ. Βενιζέλος: Είναι σε κλίμα μεγάλης πολιτικής συναίνεσης. Δεν αναφέρεται σε αριθμούς, αντιλαμβάνεστε τι εννοώ.
Χρ. Καπούτσης: Αφού είναι η πλειοψηφία με 170 βουλευτές.
Ευ. Βενιζέλος: Τώρα δεν μιλάμε εδώ τυπικά, γιατί τυπικά πρόκειται περί ενός απλού νόμου, μιλάμε ουσιαστικά πολιτικά.
Χρ. Τσιγουρής: Με δεδομένο ότι στην υποεπιτροπή η Νέα Δημοκρατία αρνήθηκε να δώσει αυτή τη στήριξη μας εξειδικεύεται λίγο το αυξημένο της πλειοψηφίας;
Ευ. Βενιζέλος: Απευθύνομαι πρωτίστως στη Νέα Δημοκρατία, τα έχω πει αυτά και στον κ. Σαμαρά όταν μας επισκέφτηκε εδώ. Σας είχα ενημερώσει και τότε. Και τα έχω ξαναπεί αυτά, τα έχω πει και δημοσίως, κατ’ επανάληψη τα λέω. Δεν νομίζω ότι σας είπα είδηση στο θέμα αυτό. Κατά την εκτίμησή μου, εσείς ξέρετε καλύτερα από εμένα.
Χρ. Τσιγουρής: Όχι αλλά θα είναι είδηση, επιτρέψτε μου αν επιτευχθεί μια συμφωνία και δεν επικυρωθεί από τη Βουλή…
Ευ. Βενιζέλος: Δεν είναι όμως δικό μου πρόβλημα. Εμείς κάνουμε ότι καλύτερο μπορούμε να το κάνουμε με διαφάνεια, προσπαθούμε να λύσουμε προβλήματα του παρελθόντος, δεν θα αναλάβουμε βάρη που δεν μας ανήκουν.
Χρ. Τσιγουρής: Για να καταλάβω, ποια είναι η διαφορά μεταξύ αυξημένης πλειοψηφίας και κομματικής πλειοψηφίας στη Βουλή;
Ευ. Βενιζέλος: Η διαφορά είναι ότι πρέπει να στηρίξουν και κόμματα της αντιπολίτευσης την προσπάθειά μας αυτή.
Χρ. Τσιγουρής: Αν δεν τη στηρίξουν, δεν θα το περάσετε αυτό;
Ευ. Βενιζέλος: Καθαρά, όχι.
Π. Καρβουνόπουλος: Το θέμα του προστίμου δηλαδή είναι οριστικά λυμένο, μπορεί να το θεωρούμε ένα πρόβλημα που λύθηκε;
Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, οι συζητήσεις με την Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι συζητήσεις που γίνονται με σοβαρότητα και ότι λέμε το εννοούμε. Δεν έχουμε λάβει το επίσημο έγγραφο..
Π. Καρβουνόπουλος: Έγινε η συζήτηση, ωραία. Και για το θέμα της συναίνεσης που είπαν οι συνάδελφοι θα κάνετε κάποιο νέο κύκλο επαφών ξέρω΄ γω με τον κ. Σαμαρά ή με τον κ. Καρατζαφέρη;
Ευ. Βενιζέλος: Μα ανοιχτός είμαι για τους Αρχηγούς.
Π. Καρβουνόπουλος: Αν το ζητήσουν;
Ευ. Βενιζέλος: Οι Αρχηγοί μπορούν να έρχονται ανά πάσα στιγμή κι εγώ μπορώ να τους συναντάω ανά πάσα στιγμή, όλα μας τα χαρτιά είναι ανοιχτά, ότι ξέρουμε θέλουμε να το ξέρουν, τους ενημερώνω συνεχώς.
Μ. Πολλάτος: Κύριε Υπουργέ, ένα πολιτικό ερώτημα: Τι σας κάνει να πιστεύετε ότι την ώρα που η Κυβέρνηση του ΠΑΣΟΚ έχει ορισμένες εξεταστικές σε εξέλιξη εναντίον της Νέας Δημοκρατίας και των πεπραγμένων των Κυβερνήσεων του κ. Καραμανλή και σχεδιάζει μάλιστα και νέες εξεταστικές, η Νέα Δημοκρατία θα προσφέρει τη συναίνεσή της σε μία συμφωνία, αν και από ότι αντιλαμβάνομαι και από ότι αντιλαμβάνονται και οι πολίτες που σας ψηφίζουν είναι ευθύνη της Κυβέρνησης εφόσον εξελέγη και επελέγη από τον ελληνικό λαό να εφαρμόσει τις αποφάσεις της.
Ευ. Βενιζέλος: Κύριε Πολλάτο, θεωρώ εύλογο το ερώτημά σας, όμως σας θυμίζω ότι επί σειρά ετών, επί σειρά δεκαετιών στην Ελληνική Βουλή οι δαπάνες του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης ψηφιζόταν και από την Αντιπολίτευση. Και πρέπει να επανέλθουμε σε αυτή την πρακτική, πρέπει ο χώρος της εθνικής άμυνας να βρεθεί εκτός της συνήθους και τρέχουσας κομματικής αντιπαράθεσης, είναι μία εθνική υποχρέωση όλων μας.
Γ. Τσακίρης: Κύριε Υπουργέ, θέλω να μου επιβεβαιώσετε ότι κατάλαβα καλά κατ΄ αρχήν για να μπορέσω να θέσω το ερώτημα, είπατε πριν για τα ναυπηγεία ότι θα υπάρχει δέσμευση ότι για τα επόμενα 15 χρόνια δε θα μπορούν να κάνουν οποιεσδήποτε άλλες δραστηριότητες παρά μόνο…
Ευ. Βενιζέλος: Civilian, πολιτικού χαρακτήρα.
Γ. Τσακίρης: Civilian, οκ.
Ευ. Βενιζέλος: Να σας εξηγήσω, στην αρχική φάση της διαπραγμάτευσης τα χρόνια ήταν 10, αλλά επειδή έπρεπε να διασώσουμε την υποδομή πήγαμε στα 15, με σύμφωνη γνώμη όλων.
Γ. Τσακίρης: Πάρα πολύ ωραία. Αυτό που δεν καταλαβαίνω και ίσως δεν το ξέρω καλά για να το καταλάβω, γι΄ αυτό βοηθήστε με σας παρακαλώ, εάν τα ναυπηγεία αναλάβουν 15 χρόνια τη δουλειά του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας..
Ευ. Βενιζέλος: Όχι του Υπουργείου Εθνικής Άμυνας.
Γ. Τσακίρης: Των Ενόπλων Δυνάμεων.
Ευ. Βενιζέλος: Όχι.
Γ. Τσακίρης: Εντάξει, κάτι δεν έχω καταλάβει.
Ευ. Βενιζέλος: Αναλαμβάνουν μη πολιτικές δραστηριότητες. Άρα μπορούν να έρχονται παραγγελίες άλλων πολεμικών ναυτικών.
Γ. Τσακίρης: Εντάξει. Κατά κύριο λόγο ξέρουμε, για να μην κρυβόμαστε και πίσω από το δάχτυλό μας όμως, ότι δύσκολα έρχονται αυτά.
Ευ. Βενιζέλος: Όχι, όχι, μα αυτό είναι το ζήτημα τώρα. Το Ελληνικό Ναυτικό ότι και να κάνει δε φτάνει. Θα κινηθεί ορθολογικά το Ελληνικό Ναυτικό, το Πολεμικό Ναυτικό θα κινηθεί επί τη βάση των αρχών και των κανόνων που προανέφερα.
Πρέπει δε να σας πω ότι, δε θέλω να προκαταλαμβάνω και τις πρωτοβουλίες άλλων τομέων της κυβερνητικής πολιτικής, αλλά έχουμε και μία εκκρεμότητα να εκλογικεύσουμε τον ναυπηγικό τομέα στη χώρα μας.
Γ. Τσακίρης: Ναι, τότε γιατί το πουλάμε;
Ευ. Βενιζέλος: Όχι, όχι δεν πουλάμε εμείς, δεν ανήκει σε μας.
Γ. Τσακίρης: Ναι εντάξει, γιατί δεν το κρατικοποιούμε;
Ευ. Βενιζέλος: Γιατί για σκεφτείτε τώρα να στείλει διεθνώς η Ελλάδα το μήνυμα ότι ενώ γίνονται συζητήσεις για αποκρατικοποιήσεις, εμείς κάνουμε μια κρατικοποίηση. Σκεφτείτε το κόστος για την εθνική οικονομία.
Και επίσης, μην υποτιμάτε τη φράση μου την προηγούμενη, παρότι ήταν πολύ μικρή, πρέπει να αναδιοργανώσουμε τον τομέα, πρέπει ο τομέας να αποκτήσει πιο λογικά χαρακτηριστικά, διότι δημιουργούνται τεχνητές αντιθέσεις χωρίς λόγο, διότι εμείς ενδιαφερόμαστε εξίσου για όλη τη βιομηχανική υποδομή της χώρας.
Τ. Γκουριώτης: Κύριε Υπουργέ κατ΄ αρχήν συγχαρητήρια για το θέμα της αποκατάστασης των αγωνιστών της Κύπρου του ΄64 και του ΄67, ήταν κάτι πολύ σημαντικό, υπήρχε μια ιστορική εκκρεμότητα και συγχαρητήρια που επιτέλους λύθηκε.
Κατά δεύτερον λυπάμαι, αλλά σε ότι αφορά αυτό που είπατε προηγουμένως για τα ξένα στρατιωτικά προγράμματα, σας διαψεύδει ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομίας ο κ. Ηλίας Πλασκοβίτης, ο οποίος σε ένα έγγραφό του το οποίο κοινοποίησε στην Επιτροπή Ανταγωνισμού, κοινοποιώντας τους μάλιστα εντελώς παράνομα κρίσιμες εθνικές πληροφορίες, αναφέρεται μέσα ότι «τα ναυπηγεία του Σκαραμαγκά θα ζήσουν μόνο από τα προγράμματα του Πολεμικού Ναυτικού». Πρώτο ερώτημα αυτό.
Δεύτερο ερώτημα. Μας φέρατε τους Άραβες ή εν πάση περιπτώσει συμφωνήσατε στους Άραβες λέγοντας ότι θα φέρουν τα σούπερ γιοτ των Εμίρηδων για να τα ναυπηγήσουν στο Σκαραμαγκά. Τα σούπερ γιοτ τελείωσαν από ότι μας αναλύσατε με την προηγούμενη τοποθέτησή σας, άρα πάμε λοιπόν μόνο στις στρατιωτικές ναυπηγήσεις, οι οποίες μόνες στρατιωτικές ναυπηγήσεις οι εξασφαλισμένες και από ότι βλέπω εδώ είναι όλες είναι 5 δις κ. Υπουργέ.
Αυτά τα λέει εδώ πέρα ο κ. Πλασκοβίτης, καλή του ώρα, γιατί είναι και εξαιρετικά συμπαθής, τα λέει λέξη προς λέξη, ακόμα και πότε θα αρχίσουν οι υπογραφές λέει. Δεν ξέρω αν γνωρίζατε ότι έγιναν κοινωνοί μη διαβαθμισμένα άτομα εθνικών κρίσιμων πληροφοριών, εν πάση περιπτώσει..
Ευ. Βενιζέλος: Και όσοι έγιναν, έγιναν διαβάζοντας το defencenet, δεν υπάρχει κανείς που να μην έχει γίνει κοινωνός.
Τ. Γκουριώτης: Δεν έχει σημασία, η αρχική πράξη έχει σημασία κ. Υπουργέ, το ξέρετε καλύτερα από μένα, όχι η αποκάλυψη της πράξεως, η πράξη έχει σημασία, με συγχωρείτε κ. Υπουργέ..
Ευ. Βενιζέλος: Εσείς λέτε ότι ο κ. Πλασκοβίτης κατέστησε κοινωνούς τους αποδέκτες, δηλαδή έναν Γενικό Διευθυντή της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον Επίτροπο. Εσείς καταστήσατε κοινωνό όλο το κοινό που σας διαβάζει.
Τ. Γκουριώτης: Το defencenet είχε την ευαισθησία να αποκρύψει τις κρίσιμες εθνικές πληροφορίες κ. Υπουργέ, όχι όμως ο Γενικός Γραμματέας του Υπουργείου Οικονομίας.
Ευ. Βενιζέλος: Να σας απαντήσω για να μην κάνουμε τη ζωή μας δύσκολη χωρίς λόγο; Βέβαια κάντε όλη την ερώτηση με άνεση πρώτα.
Τ. Γκουριώτης: Το ένα σκέλος της ερώτησης ήταν αυτό, το δεύτερο σκέλος είναι αναφορικά με τις πολιτικές κατασκευές, όπου τα σούπερ γιοτ τελικά δε θα έρθουν στο Σκαραμαγκά, που μπορούμε να ζήσουμε και χωρίς αυτά, αλλά το ερώτημα είναι..
Ευ. Βενιζέλος: Γιατί είστε ολιγαρκής;
Τ. Γκουριώτης: Εσείς είσαστε ολιγαρκής, εγώ είμαι μινιμαλιστής ως Έλληνας πολίτης, η Κυβέρνησή σας αποδεικνύεται ολιγαρκής. Αλλά η ερώτησή μου είναι προς την κατεύθυνση του κ. Τσακίρη που μίλησε προηγουμένως..
Ευ. Βενιζέλος: Επιτρέψτε μου, όλοι εδώ είναι αναγνώστες σας, έγινε κατανοητό..
Τ. Γκουριώτης: Και εκατοντάδες χιλιάδες άλλοι.
Ευ. Βενιζέλος: Καλά ναι, αλλά όλοι οι συνάδελφοί σας. Λοιπόν ακούστε, το έγγραφο αυτό που δημοσιεύετε είναι υπαρκτό. Είναι υπαρκτό έγγραφο, ένα έγγραφο το οποίο ήταν εις γνώση και του Υπουργείου Εθνικής Αμύνης και του Υπουργείου Οικονομικών και του Υπουργείου Οικονομίας και βεβαίως ένα έγγραφο το οποίο απευθυνόταν στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή στη Γενική Διεύθυνση Ανταγωνισμού στις υπηρεσίες του κ. Αλμούνια.
Αυτό το έγγραφο εντάσσεται στο φάκελο της διαπραγμάτευσης για τα ναυπηγεία Σκαραμαγκά και τις κρατικές ενισχύσεις, δεν έχει καμία σχέση με την τρόικα, δεν αφορά τις αντιπροσωπείες που ήρθαν χθες να με δουν, αφορούσε τη συζήτηση που γινόταν εχθές στις Βρυξέλες.
Επίσης ο κ. Πλασκοβίτης υπογράφει το έγγραφο, δεν είναι ο συντάκτης, συντάκτες είναι όλα τα συναρμόδια Υπουργεία, όλες οι Υπηρεσίες και περιλαμβάνονται πληροφορίες που αφορούν τα μελλοντικά εξοπλιστικά προγράμματα του Ναυτικού, οι οποίες είναι όλες προσιτές από ανοικτές πηγές, όλες.
Τ. Γκουριώτης: Όχι κ. Υπουργέ, διαφωνώ.
Ευ. Βενιζέλος: Όλες, όλες έχουν ανακοινωθεί κατά καιρούς από την προηγούμενη Κυβέρνηση που υπέγραψε τη συμφωνία για τις φρεγάτες, από εμένα που έχω απαντήσει σε ερωτήσεις για τον εκσυγχρονισμό των φρεγατών «ΜΕΚΟ», όλα όσα περιλαμβάνονται στο έγγραφο βρίσκονται στο διαδίκτυο, φαντάζομαι ότι αν βάλετε τα λήμματα και στο defencenet θα τα βρείτε.
Τ. Γκουριώτης: Όχι κ. Υπουργέ, ενημερωθήκαμε..
Ευ. Βενιζέλος: Αφήστε με να μιλήσω λίγο. Πρέπει δε να σας θυμίσω ότι η διαδικασία αυτή στην Ευρωπαϊκή Ένωση που κρατάει τόσα χρόνια, ξεκίνησε από μία καταγγελία της άλλης ναυπηγικής μεγάλης επιχείρησης που έχουμε, του Νεωρίου και της Ελευσίνας.
Για τις κινήσεις μας και για τη διαπραγμάτευση που κάνουμε και για τη στρατηγική μας είναι απολύτως ενήμεροι και αυτοί, διότι και αυτοί είναι εκπρόσωποι μιας πάρα πολύ σημαντικής μονάδας, πολύ κρίσιμης για την ελληνική βιομηχανία και για την ελληνική άμυνα. Γιατί η ασφάλεια του εφοδιασμού, επιβάλλει να στηρίζουμε και να αξιοποιούμε όχι την ελληνική αλλά την εντόπια βιομηχανία. Άρα δεν υπάρχει κανένα απολύτως πρόβλημα, διότι παραλλήλως κινείται και η διαδικασία της ανασυγκρότησης του κλάδου.
Τώρα, τα επόμενα 15 χρόνια στο Σκαραμαγκά θα προωθούνται στρατιωτικού χαρακτήρα προγράμματα του Ελληνικού Ναυτικού ή άλλων Ναυτικών. Στις εγκαταστάσεις που θα διαχωριστούν του Σκαραμαγκά θα εγκατασταθεί μία άλλη επιχείρηση, η οποία δε θα έχει περιορισμούς να αναπτύξει μη στρατιωτικές δραστηριότητες. Και βεβαίως στις εγκαταστάσεις της Ελευσίνας και του Νεωρίου Σύρου μπορούν να αναπτύσσονται όλες οι αναγκαίες μη στρατιωτικές δραστηριότητες και στρατιωτικές, δεν έχουμε εκεί περιορισμό, αλλά πάντως και όλες οι μη στρατιωτικές.
Άρα διαμορφώνεται μία ισορροπία και διαμορφώνονται οι προϋποθέσεις πλήρους αξιοποίησης όλης της υποδομής, χωρίς περιττά νομικά προβλήματα. Αυτή είναι η απάντηση.
Τ. Γκουριώτης: Κύριε Υπουργέ, είναι στόχος της Κυβέρνησης ο ενιαίος ναυπηγικός φορέας;
Ευ. Βενιζέλος: Η Κυβέρνηση στο θέμα αυτό μπορεί να έχει ευχές, επιθυμίες, κατανόηση, δεν είναι ιδιοκτήτης ούτε της μιας μονάδας ούτε της άλλης.
Τ. Γκουριώτης: Οι ευχές είναι και στόχος;
Ευ. Βενιζέλος: Νομίζω ότι όλοι κατανοούν ότι πρέπει να υπάρξει αναδιοργάνωση και συντονισμός. Δεν ξέρω τώρα, γιατί εδώ κάνουμε ταυτόχρονα κάτι που το χαίρομαι πολύ, αλλά δεν ξέρω αν μας παρακολουθούν όλοι. Παρακαλώ.
Π. Τρουπιώτης: Κύριε Υπουργέ, είπατε προηγουμένως ότι το Ναυτικό θα κοιτάξει, αν κατάλαβα καλά, με διάφορα κριτήρια πού θα πάει. Που σημαίνει ότι αν βρει φθηνότερα θα πάει και εκτός του Σκαραμαγκά;
Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, δεν διαπραγματεύεται στην πραγματικότητα το Ναυτικό με τον Σκαραμαγκά ή την Ελευσίνα. Η διαπραγμάτευση στα μεγάλα προγράμματα γίνεται με τον κατασκευή ή τον υποκατασκευαστή. Αλλά προφανώς θα επιλέγουμε πάντα τη φθηνότερη και καλύτερη λύση, προφανέστατα, δεν πρόκειται να αποστούμε από τις αρχές που ανακοίνωσα.
Π. Τρουπιώτης: Το δεύτερο που έχει σχέση με τα ναυπηγεία είναι: Αν δεχτούμε ότι έχουμε μία ανεύθυνη Αντιπολίτευση, η οποία δε θέλει να ψηφίσει το σχετικό νομοσχέδιο, η Κυβέρνηση δεν έχει υποχρέωση να κυβερνήσει;
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε, η Κυβέρνηση έχει υποχρέωση να κυβερνά θεσμικά. Έχει πρωτίστως υποχρέωση να γλιτώσει τον ελληνικό λαό από αυτό το μαύρο σύννεφο καχυποψίας που κόβει τον αέρα από τις Ένοπλες Δυνάμεις, κόβει την αναπνοή των Ενόπλων Δυνάμεων. Η Βουλή έχει υποχρέωση να νομοθετεί.
Π. Τρουπιώτης: Ναι αλλά η Κυβέρνηση έχει πλειοψηφία…
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε δεν αναφέρομαι σε εσάς, αλλά αυτό αγγίζει τα όρια του θεσμικού κυνισμού. Δηλαδή σου λένε «έχεις υποχρέωση να κυβερνήσεις, πάρε απόφαση μόνος σου». Μόλις την παίρνεις, σου λένε «α, αυτό που κάνεις είναι λάθος και είναι σκάνδαλο» και τους λες «όχι δεν θέλω, ελάτε να ελέγξετε και να το κάνουμε μαζί», λένε «όχι δεν παίρνω τέτοια ευθύνη». Αυτό δεν είναι δημοκρατία της ευθύνης. Αυτό είναι δημοκρατία της δημαγωγίας και της διαφυγής.
Π. Τρουπιώτης: (Μιλάει εκτός μικροφώνου)
Ευ. Βενιζέλος: Με συγχωρείτε, κυβερνάμε μαζί με τον ελληνικό λαό. Αυτό να ξέρετε. Όχι όχι δεν είπα δημοψήφισμα, λέω κυβερνάμε μαζί με τον ελληνικό λαό.
Γ. Τσακίρης: Είστε ο πρώτος οικουμενικός Υπουργός Εθνικής Άμυνας, πάντως. Για εκεί το πάτε!
Τ. Γκουριώτης: Προετοιμάζετε το αύριο για τη συγκυβέρνηση!
Ευ. Βενιζέλος: Κοιτάξτε, δεν προετοιμάζω καμία συγκυβέρνηση, δεν πιστεύω στα σχήματα της συγκυβέρνησης. Πιστεύω όμως βαθιά στα σχήματα της σοβαρότητας και της συναίνεσης και σέβομαι πολύ το ρόλο της Αντιπολίτευσης και θεωρώ ότι για να υπάρχει στη χώρα καλή Κυβέρνηση πρέπει να υπάρχει και καλή Αντιπολίτευση. Πάντα.
Για την υφαλοκρηπίδα
Κ. Ζηλάκος: Μια τελευταία ερώτηση. Κύριε Υπουργέ, επικαλούμαστε και καλώς όλοι το διεθνές Δίκαιο, θέλω να αναφερθώ στο ζήτημα της υφαλοκρηπίδας και κατ’ επέκταση … Τελικά ποιοι κανόνες ισχύουν, της Σύμβασης του ’82 με τα 200 μίλια όριο όπου αυτό είναι εφικτό, ή της Σύμβασης του ’58 με τα 200 μέτρα βάθος ως όριο; Επειδή υπάρχει μια σύγχυση σε σχέση με τις κυβερνητικές θέσεις γύρω από αυτό.
Ευ. Βενιζέλος: Η έννοια της υφαλοκρηπίδας έχει οριστεί στη Σύμβαση του Μοντέγκο Μπέι του 1982 και η βασική διαφορά μεταξύ των δυο συμβάσεων, είναι ότι η ισχύουσα έννοια της υφαλοκρηπίδας είναι αμιγώς νομική και δεν έχει καμία σχέση με κανένα γεωλογικό ή γεωφυσικό χαρακτηριστικό.
Κ. Ζηλάκος: Άρα δεν ισχύουν τα 200 μ. βάθος.
Ευ. Βενιζέλος: Όχι, ισχύουν τα 200 μίλια έκταση.
Κ. Ζηλάκος: Όπου υπάρχει.
Ευ. Βενιζέλος: Ναι. Και φυσικά ισχύει η αρχή της μέσης γραμμής και ισχύουν οι κανόνες οριοθέτησης, οι οποίοι έχουν νομολογηθεί από το Διεθνές Δικαστήριο της Χάγης με τελευταία σχετική απόφαση την απόφαση για το Serpent Island μεταξύ Ρουμανίας και Ουκρανίας, η οποία είναι μια περσινή απόφαση.
Τ. Γκουριώτης: Έτσι είναι όπως τα λέτε, μόνο που δεν τα ξέρουν όλοι στην Κυβέρνηση αυτά.
Ευ. Βενιζέλος: Θα παρακαλούσα να μην γίνονται τέτοια σχόλια και να μην αμφισβητείται η γνώση και η εμπειρία παλαιών κυβερνητικών στελεχών, που έχουν χειριστεί τα θέματα αυτά επί χρόνια.
Για την απεργία των οδηγών βυτιοφόρων
Χρ. Τσιγουρής: Θα ήθελα να μας κάνετε ένα σχόλιο για το χειρισμό της Κυβέρνησης στο θέμα των ιδιοκτητών βυτιοφόρων, που οδήγησε στην επίταξή τους και αν νομίζετε ότι η ιδέα του ανασχηματισμού είναι ελκυστική.
Ευ. Βενιζέλος: Δεν “τσιμπάω” στα θέματα του ανασχηματισμού.
Ως προς τα θέματα των ιδιοκτητών και οδηγών των αυτοκινήτων δημοσίας χρήσεως των φορτηγών και των βυτιοφόρων, είμαστε υποχρεωμένοι να προστατέψουμε το κοινωνικό σύνολο, τη δημόσια υγεία και τη δημόσια τάξη. Και κυρίως πρέπει να προστατέψουμε το δικαίωμα των Ελλήνων να κάνουν λίγες μέρες διακοπών και το δικαίωμα της εθνικής οικονομίας να διατηρήσει το επίπεδο της τουριστικής σεζόν σε επίπεδα, ως γίνεται υψηλότερα. Διότι αν αυτό δεν επιτευχθεί, αντιλαμβάνεστε ότι θα έχουμε χάσει ένα πολύ μεγάλο συγκριτικό πλεονέκτημα της ελληνικής οικονομίας.
Θα ήθελα να μην φτάσουμε στην ανάγκη εφαρμογής αυτής της αναγκαστικής και αναγκαίας απόφασης, γιατί πρέπει όλες οι κοινωνικές και επαγγελματικές ομάδες, έστω την υστάτη στιγμή, να δείχνουν ότι έχουν αίσθηση εθνικής και κοινωνικής ευθύνης. Και οι άνθρωποι που δουλεύουν καθημερινά και αγωνίζονται να προωθήσουν και τα επαγγελματικά τους συμφέροντα γιατί ο καθένας δικαιούται να προωθεί τα επαγγελματικά του συμφέροντα, δεν στερούνται πατριωτισμού και είμαι βέβαιος ότι θα λειτουργήσουν έτσι, πατριωτικά και υπεύθυνα, τώρα, ώστε να λυθεί το πρόβλημα χωρίς να χρειαστεί να εφαρμοστεί η απόφαση. Αλλά η απόφαση καλώς ελήφθη.
Σας ευχαριστώ πολύ
Σχέδιο νόμου για την ιεραρχία και τις προαγωγές (Γενικά)
Αναλυτικά, με το νομοσχέδιο:
- Καθορίζονται τα ελάχιστα χρονικά όρια παραμονής σε κάθε βαθμό ώστε οι αξιωματικοί των παραγωγικών σχολών να συμπληρώνουν στο βαθμό του συνταγματάρχη 35 έτη πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας,
- Τυποποιούνται τα κριτήρια αξιολόγησης των στελεχών, καθώς και η διαδικασία κρίσης για προαγωγή. Στο πλαίσιο αυτό εισάγεται ο θεσμός της κρίσης, κατ' απόλυτη εκλογή, στους βαθμούς του αντισυνταγματάρχη και συνταγματάρχη, ενώ δημιουργείται μια μορφή "παράλληλης επετηρίδας" για όσους τίθενται εκτός οργανικών θέσεων, έως ότου συμπληρώσουν την αναγκαία πραγματική στρατιωτική υπηρεσία. Όλες οι σχετικές αποφάσεις είναι πλήρως και ειδικώς αιτιολογημένες από τα Συμβούλια Κρίσης, στα οποία ο ενδιαφερόμενος είτε μπορεί να απευθυνθεί εγγράφως, είτε μπορεί να ζητήσει να εμφανιστεί προσωπικά, ασκώντας το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης. Προβλέπεται επίσης πλήρες σύστημα διοικητικών προσφυγών, σύμφωνα με τα πορίσματα της νομολογίας των διοικητικών εφετείων και του Συμβουλίου Επικρατείας. Αντίστοιχες είναι και οι προβλέψεις για το πειθαρχικό καθεστώς των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων,
- Τυποποιούνται με σαφήνεια οι κατηγορίες αξιωματικών και υπαξιωματικών,
- Ρυθμίζονται οι τρόποι εισόδου στο σώμα των Αξιωματικών,
- Καθορίζεται το καθεστώς των Εθελοντών Μακράς Θητείας και Επαγγελματιών Οπλιτών
- Μετατρέπεται το Στρατολογικό Σώμα σε Στρατολογικό Σώμα-Σώμα Στρατιωτικών Νομικών Συμβούλων.
Ο κ. Βενιζέλος διευκρίνισε ότι για τα στρατολογικά γραφεία θα υπάρξει ειδική συνέντευξη τύπου, ενώ ζητήθηκε από τους στρατιωτικούς δικαστές να δηλώσουν εάν επιθυμούν να συμμετάσχουν στο νέο Σώμα.
- Τυποποιούνται τα κριτήρια τοποθετήσεων, μεταθέσεων και αποσπάσεων.
Οι σχετικές αποφάσεις επιβάλλεται να είναι αιτιολογημένες ενώ ο ενδιαφερόμενος θα δικαιούται να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή ουσίας.
Επίσης με το νομοσχέδιο εισάγεται στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις το πλήρες σχήμα της κάθετης δομής διοίκησης.
Μεταξύ άλλων οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν:
- Οι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων εντάσσονται πλέον στην αλυσίδα της επιχειρησιακής διοίκησης και διοικούν τους κλάδους τους, σύμφωνα με τις οδηγίες και τις διαταγές του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, αναλαμβάνοντας τις αποστολές και τα έργα που τους αντίθενται από αυτόν. Στο πλαίσιο αυτό οι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων συμμετέχουν στον επιχειρησιακό σχεδιασμό των Ενόπλων Δυνάμεων υπό τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ.
- Οι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων ασκούν τη διοικητική διοίκηση του κλάδου τους στο πλαίσιο των ενιαίων οδηγιών και διαταγών του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ.
- Το ΓΕΕΘΑ υπέρκειται των ΓΕΣ, ΓΕΝ, ΓΕΑ που αποτελούν τους τρεις πυλώνες του. Οι κλάδοι, οι διευθύνσεις και οι λοιπές μονάδες των ΓΕΕΘΑ-ΓΕΣ-ΓΕΝ-ΓΕΑ συγκροτούνται έτσι ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή επιχειρησιακή και διοικητική αποτελεσματικότητα, ευελιξία, οικονομία δυνάμεων, ομοιομορφία, διακλαδικότητα.
Ο κ. Βενιζέλος διευκρίνισε ότι για τις ειδικές κατηγορίες των αξιωματικών και υπαξιωματικών θα υπάρξουν ειδικές ρυθμίσεις και θα θεσπισθούν μεταβατικές διατάξεις για την ομαλή μετάβαση από το σημερινό καθεστώς στο καινούργιο. Τα Γενικά Επιτελεία έχουν περιθώριο ένα μήνα για να υποβάλλουν τις τεχνικού χαρακτήρα προτάσεις τους.
Ο Υπουργός παρατήρησε ότι οι διοικητικές ρυθμίσεις εναρμονίζονται πλήρως με τις συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και εξυπηρετείται πλήρως το σχήμα της 35ετούς πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας - 40 συντάξιμα χρόνια, ενώ η νέα δομή διοίκησης επιβάλλει τη διακλαδική οργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων αυξάνοντας το συντελεστή ασφάλειας της χώρας.
Επίσης, ανέφερε ότι με το νομοσχέδιο τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων δεν θα υποστούν μισθολογική μείωση, είτε βρίσκονται εντός οργανικών θέσεων είτε τίθενται στην "παράλληλη επετηρίδα".
Για τους αντιρρησίες συνείδησης ανέφερε ότι με το νομοσχέδιο τροποποιούνται τα σχετικά άρθρα της νομοθεσίας περί στρατολογίας των Ελλήνων στο πλαίσιο της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των υποδείξεων του Συνηγόρου του Πολίτη.
Ο κ. Βενιζέλος προσδιόρισε ως ελάχιστο χρόνο διάρκειας της εναλλακτικής θητείας τους 14 μήνες και ως δίκαιο τους 15 μήνες.
Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις ο υπουργός Εθνικής Άμυνας διευκρίνισε ότι:
- Δεν μας επεβλήθη από το ΝΑΤΟ η αλλαγή της δομής διοίκησης,
- Δεν θα υπάρξει αλλαγή Αρχηγού ΓΕΕΘΑ τον Αύγουστο,
- Δεν αλλάζει τίποτε στις κρίσεις των Αρχηγών των Γενικών Επιτελείων
- Η νέα δομή δυνάμεων είναι σχεδόν έτοιμη και θα παρουσιαστεί περί το Σεπτέμβριο.
Τέλος, δήλωσε ότι με το νομοσχέδιο αποκαθίστανται όσοι συμμετείχαν στα γεγονότα της Κύπρου, ενώ ρυθμίζονται ζητήματα σχέσεων με τους ΟΤΑ ως προς τη χρήση στρατιωτικών ακινήτων, που παραχωρούνται από το ΥΕΘΑ
http://tvxs.gr/
- Καθορίζονται τα ελάχιστα χρονικά όρια παραμονής σε κάθε βαθμό ώστε οι αξιωματικοί των παραγωγικών σχολών να συμπληρώνουν στο βαθμό του συνταγματάρχη 35 έτη πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας,
- Τυποποιούνται τα κριτήρια αξιολόγησης των στελεχών, καθώς και η διαδικασία κρίσης για προαγωγή. Στο πλαίσιο αυτό εισάγεται ο θεσμός της κρίσης, κατ' απόλυτη εκλογή, στους βαθμούς του αντισυνταγματάρχη και συνταγματάρχη, ενώ δημιουργείται μια μορφή "παράλληλης επετηρίδας" για όσους τίθενται εκτός οργανικών θέσεων, έως ότου συμπληρώσουν την αναγκαία πραγματική στρατιωτική υπηρεσία. Όλες οι σχετικές αποφάσεις είναι πλήρως και ειδικώς αιτιολογημένες από τα Συμβούλια Κρίσης, στα οποία ο ενδιαφερόμενος είτε μπορεί να απευθυνθεί εγγράφως, είτε μπορεί να ζητήσει να εμφανιστεί προσωπικά, ασκώντας το δικαίωμα της προηγούμενης ακρόασης. Προβλέπεται επίσης πλήρες σύστημα διοικητικών προσφυγών, σύμφωνα με τα πορίσματα της νομολογίας των διοικητικών εφετείων και του Συμβουλίου Επικρατείας. Αντίστοιχες είναι και οι προβλέψεις για το πειθαρχικό καθεστώς των στελεχών των Ενόπλων Δυνάμεων,
- Τυποποιούνται με σαφήνεια οι κατηγορίες αξιωματικών και υπαξιωματικών,
- Ρυθμίζονται οι τρόποι εισόδου στο σώμα των Αξιωματικών,
- Καθορίζεται το καθεστώς των Εθελοντών Μακράς Θητείας και Επαγγελματιών Οπλιτών
- Μετατρέπεται το Στρατολογικό Σώμα σε Στρατολογικό Σώμα-Σώμα Στρατιωτικών Νομικών Συμβούλων.
Ο κ. Βενιζέλος διευκρίνισε ότι για τα στρατολογικά γραφεία θα υπάρξει ειδική συνέντευξη τύπου, ενώ ζητήθηκε από τους στρατιωτικούς δικαστές να δηλώσουν εάν επιθυμούν να συμμετάσχουν στο νέο Σώμα.
- Τυποποιούνται τα κριτήρια τοποθετήσεων, μεταθέσεων και αποσπάσεων.
Οι σχετικές αποφάσεις επιβάλλεται να είναι αιτιολογημένες ενώ ο ενδιαφερόμενος θα δικαιούται να ασκήσει ενδικοφανή προσφυγή ουσίας.
Επίσης με το νομοσχέδιο εισάγεται στις ελληνικές Ένοπλες Δυνάμεις το πλήρες σχήμα της κάθετης δομής διοίκησης.
Μεταξύ άλλων οι νέες ρυθμίσεις προβλέπουν:
- Οι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων εντάσσονται πλέον στην αλυσίδα της επιχειρησιακής διοίκησης και διοικούν τους κλάδους τους, σύμφωνα με τις οδηγίες και τις διαταγές του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ, αναλαμβάνοντας τις αποστολές και τα έργα που τους αντίθενται από αυτόν. Στο πλαίσιο αυτό οι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων συμμετέχουν στον επιχειρησιακό σχεδιασμό των Ενόπλων Δυνάμεων υπό τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ.
- Οι Αρχηγοί των Γενικών Επιτελείων ασκούν τη διοικητική διοίκηση του κλάδου τους στο πλαίσιο των ενιαίων οδηγιών και διαταγών του Αρχηγού ΓΕΕΘΑ.
- Το ΓΕΕΘΑ υπέρκειται των ΓΕΣ, ΓΕΝ, ΓΕΑ που αποτελούν τους τρεις πυλώνες του. Οι κλάδοι, οι διευθύνσεις και οι λοιπές μονάδες των ΓΕΕΘΑ-ΓΕΣ-ΓΕΝ-ΓΕΑ συγκροτούνται έτσι ώστε να διασφαλίζεται η μέγιστη δυνατή επιχειρησιακή και διοικητική αποτελεσματικότητα, ευελιξία, οικονομία δυνάμεων, ομοιομορφία, διακλαδικότητα.
Ο κ. Βενιζέλος διευκρίνισε ότι για τις ειδικές κατηγορίες των αξιωματικών και υπαξιωματικών θα υπάρξουν ειδικές ρυθμίσεις και θα θεσπισθούν μεταβατικές διατάξεις για την ομαλή μετάβαση από το σημερινό καθεστώς στο καινούργιο. Τα Γενικά Επιτελεία έχουν περιθώριο ένα μήνα για να υποβάλλουν τις τεχνικού χαρακτήρα προτάσεις τους.
Ο Υπουργός παρατήρησε ότι οι διοικητικές ρυθμίσεις εναρμονίζονται πλήρως με τις συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις και εξυπηρετείται πλήρως το σχήμα της 35ετούς πραγματικής στρατιωτικής υπηρεσίας - 40 συντάξιμα χρόνια, ενώ η νέα δομή διοίκησης επιβάλλει τη διακλαδική οργάνωση των Ενόπλων Δυνάμεων αυξάνοντας το συντελεστή ασφάλειας της χώρας.
Επίσης, ανέφερε ότι με το νομοσχέδιο τα στελέχη των Ενόπλων Δυνάμεων δεν θα υποστούν μισθολογική μείωση, είτε βρίσκονται εντός οργανικών θέσεων είτε τίθενται στην "παράλληλη επετηρίδα".
Για τους αντιρρησίες συνείδησης ανέφερε ότι με το νομοσχέδιο τροποποιούνται τα σχετικά άρθρα της νομοθεσίας περί στρατολογίας των Ελλήνων στο πλαίσιο της νομολογίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων και των υποδείξεων του Συνηγόρου του Πολίτη.
Ο κ. Βενιζέλος προσδιόρισε ως ελάχιστο χρόνο διάρκειας της εναλλακτικής θητείας τους 14 μήνες και ως δίκαιο τους 15 μήνες.
Απαντώντας σε σχετικές ερωτήσεις ο υπουργός Εθνικής Άμυνας διευκρίνισε ότι:
- Δεν μας επεβλήθη από το ΝΑΤΟ η αλλαγή της δομής διοίκησης,
- Δεν θα υπάρξει αλλαγή Αρχηγού ΓΕΕΘΑ τον Αύγουστο,
- Δεν αλλάζει τίποτε στις κρίσεις των Αρχηγών των Γενικών Επιτελείων
- Η νέα δομή δυνάμεων είναι σχεδόν έτοιμη και θα παρουσιαστεί περί το Σεπτέμβριο.
Τέλος, δήλωσε ότι με το νομοσχέδιο αποκαθίστανται όσοι συμμετείχαν στα γεγονότα της Κύπρου, ενώ ρυθμίζονται ζητήματα σχέσεων με τους ΟΤΑ ως προς τη χρήση στρατιωτικών ακινήτων, που παραχωρούνται από το ΥΕΘΑ
http://tvxs.gr/
27 Ιουλ 2010
ΠΟΛΥ ΚΑΛΟ
 |
| Εάν δεν μπορείς να διαβάσεις τι γράφει, ξαναδοκίμασε όμως αυτή την φορά τράβα τις άκρες των ματιών σου σαν να είσαι κινέζος |
25 Ιουλ 2010
Η μεγάλη Κρητική Επανάσταση κατά της Οθωμανικής κυριαρχίας (1866-1869)
Διαβάζω παντού στο διαδίκτυο για κάποιους αξιολύπητους "κρητικούς" που μιλούν για...."αυτονομία της Κρήτης". Το θλιβερότερο όλων, είναι ότι χρησιμοποιούν ως έμβλημα τους την σημαία της Ύπατης αρμοστείας του 1897, η οποία στα τέσσερα γαλάζια τμήματα της που ενώνει ο λευκός σταυρός το πάνω αριστερά είναι κόκκινο και συμβολίζει την υψηλή κυριαρχία του Σουλτάνου. Εκτός λοιπόν από το να προσβάλλουν βάναυσα την μνήμη των προγόνων τους που θυσιάστηκαν, οι αξιολύπητοι αυτοί....."αυτονομιστές", επιζητούν ένα καθεστώς στο οποίο η ζωή τους και η περιουσία τους δεν θα γίνονται σεβαστές, θα εξαγοράζουν το δικαίωμα ζωής στην αρχή κάθε έτους με κεφαλικό φόρο, ενώ για τις διαφορές τους με τους αδερφούς τους μουσουλμάνους θα δικάζονται από μουσουλμάνο καδή σύμφωνα με το νόμο του.....Κορανίου. Από μια άποψη ίσως τους αξίζει ακριβώς αυτό το καθεστώς. Για όλους εμάς που επιζητούμε κάτι καλύτερο έγραψα το κάτωθι κείμενο. Ι. Β. Δ.)
Η θέση των χριστιανών στην Οθωμανική Κρήτη δεν είχε βελτιωθεί ιδιαίτερα μετά την έκδοση του Χάτι Χουμαγιούν το 1856 που προέβλεπε ισονομία για όλους τους Οθωμανούς πολίτες ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Αντιθέτως η φορολογία των Χριστιανών αυξήθηκε, υπονομεύθηκε η γνήσια αντιπροσώπευση τους στις δημογεροντίες, ενώ σημειώνονταν αυθαιρεσίες, καταδιώξεις, φυλακίσεις και φόνοι με ανύπαρκτες αιτίες. Μια σειρά από επίμονες αναφορές των Χριστιανών στον Σουλτάνο, όχι μόνο δεν έφεραν αποτέλεσμα, αλλά τον εξόργισαν και τον οδήγησαν να αποστείλει 4.500 Αιγύπτιους στρατιώτες. Οι Τουρκοκρητικοί κάτοικοι την νήσου προέβησαν σε επιθέσεις κατά των χριστιανών ενώ ο διοικητής της νήσου Ισμαήλ Πασας απειλούσε τους χριστιανούς με αφανισμό.
Στις 21 Αυγούστου 1866 η Γενική συνέλευσις των Κρητών στο Ασκύφου των Σφακιών αποτελούμενη από τις σημαντικότερες οικογένειες της Νήσου (Κόρακας, Χατζήμιχάλης, Γογόνης, Μάντακας, Νικολούδης, Ξηράκης, Τζελεπής, Βάρδης, Τσουδερός, Μαστραχής, Σίφακας, Δασκαλάκης κτλ) κήρρυξε την " αδιάσπαστον και παντοτεινήν Ενωσιν της Κρήτης και παντώνεξαρτημάτων αυτής μετά της μητρός Ελλάδος υπό το σκήπτρον της Αυτού Μεγαλειότητος του βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου Α΄...".
Ο ευρύτερος Ελληνισμός όμως δεν έμεινε ασυγκίνητος στον Αγώνα των Κρητών για ΕΝΩΣΗ. Οι Ελληνικές κυβερνήσεις ήταν πολιτικά αδύναμες και δεν μπορούσαν επισήμως να συνδράμουν τους επαναστάτες. Το κρατικό κενό όμως αναπλήρωσε η ιδιωτική πρωτοβουλία. Στην Αθήνα δημιουργήθηκε 23μελής επιτροπή υπό τον Μάρκο Ρενιέρη, σπουδαίο νομομαθή και οικονομολόγο που αργότερα έγινε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Έγιναν πολλοί έρανοι σε όλη την Ελλάδα υπέρ του Κρητικού που επέδωσαν μεγάλα χρηματικά ποσά, επιφανείς Έλληνες της διασποράς πρόσφεραν σημαντικά χρηματικά ποσά ενώ πολλοί παρουσιάστηκαν ως εθελοντές (*) για να μεταβούν στην Κρήτη να πολεμήσουν υπέρ της ΕΝΩΣΗΣ. Ανάμεσα στους εθελοντές βρισκόταν ο σημαντικότερος Έλληνας στρατιωτικός της εποχής Πάνος Κορωναίος που ανέλαβε την αρχηγία των ελληνικών όπλων στο Ρέθυμνο, ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δημακόπουλος που υπερασπίστηκε αργότερα την Μονή Αρκαδίου και ο Μανιάτης Δημήτριος Πετροπουλάκης που αποβιβάστηκε με 550 άνδρες στο Φόδελε τον Δεκέμβριο του 1867 και αναζωπύρωσε την Επανάσταση.
Η τολμηρή εκκίνηση της επανάστασης στέφθηκε αρχικά με σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες με μεγαλύτερη αυτή στις Βρύσες του Αποκόρωνα, όπου σκοτώθηκαν και αιχμαλωτίσθηκαν 500 Αιγύπτιοι. Σύντομα όμως μετά την επιστράτευση ο Τουρκικός στρατός έφτασε τις 45.000 άνδρες ενώ οι επαναστάτες δεν είχαν ούτε τις μισές δυνάμεις, ο εξοπλισμός τους ήταν πολύ κατώτερος, ενώ είχαν και προβλήματα εφοδιασμού καθώς ο Τουρκικός στόλος είχε αποκλείσει το νησί. Έτσι, τον Οκτώβριο του 1866, οι Τούρκοι και ο αρχηγός τους Μουσταφά πασάς ανέκτησαν την πρωτοβουλία, νίκησαν στο Φαβέ τους επαναστάτες υπό τον ταγματάρχη Ζυμβρακάκη και υπόταξαν τα Σφακιά που ήταν μια από τις σημαντικότερες εστίες της Επανάστασης. Στην μάχη αυτή σκοτώθηκε οι εθελοντές ανθυπολοχαγός Αλέξανδρος Πραίδης και οι Αθηναίοι δικηγόροι Έσλιν, Βαρνάβας και Βαφειάδης.
Στην συνέχεια ο Μουσταφά Πασάς με 15.000 άνδρες εκστράτευσε κατά της μονής Αρκαδίου, απειλώντας τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη που όμως είχε αποφασίσει να αντισταθεί. Οι υπερασπιστές της Μονής ήταν μόνο 250 άνδρες (ανάμεσα τους 40 εθελοντές) υπό τον ανθυπολοχαγό Δημακόπουλο, ενώ υπήρχαν πολλά γυναικόπαιδα μέσα στην μονή. Μετά από ισχυρή ολιγοήμερη αντίσταση των λιγοστών Ελλήνων, οι Τούρκοι εκπόρθησαν το Αρκάδι. Την κρίσιμη στιγμή της τελικής εφόδου και της γενικής σφαγής των αμάχων χριστιανών, ο οπλαρχηγός Κ. Γιαμπουδάκης έδωσε μια τραγική λύση ανατίναζοντας την πυριτιδαποθήκη.
Από 964 άτομα που είχαν κλειστεί στο Αρκάδι σώθηκαν από την ανατίναξη 114. Ανάμεσα τους και ο Δημακόπουλος με λίγους εθελοντές. Οι Τούρκοι σκότωσαν με λογχισμούς όλους τους επιζήσαντες καθώς είχαν και οι ίδιοι πολύ μεγάλες απώλειες (πάνω από 1500 νεκροί) από την ανατίναξη και έτσι ο φανατισμός στο νησί είχε φτάσει στο αποκορύφωμα.
Μετά το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου η επανάσταση εξακολουθούσε μόνο στην Δυτική Κρήτη. Ο Μουσταφά πασάς εκστράτευσε στα Χανιά τον Νοέμβριο του 1866 με 8.000 άνδρες σημειώνοντας νίκες (Φώκες), που όμως δεν ήταν αποφασιστικές. Η ύπαιθρος γνώριζε την απόλυτη λεηλασία, αλλά οι Χριστιανοί δεν δήλωναν υποταγή. Η επανάσταση αναζωπυρώθηκε απρόσμενα με την νίκη του ταγματάρχη Ζυμβρακάκη στην Αγία Ρούμελη στις 8 Ιανουαρίου 1867, νέοι εθελοντές έρχονταν από την Ελλάδα και νέες συγκρούσεις γίνονταν σε όλο το νησί, με σημαντικότερη την μεγάλη νίκη του Κορωναίου τον Μάρτιο του 1867 στο Αμπελάκι του Ρεθύμνου όπου οι Τούρκοι έχασαν 400 άνδρες.
Τον Φεβρουάριο του 1867 σχηματίζεται μια προσωρινή κυβέρνηση από τους Χριστιανούς, για να συντονίσει σωστότερα τον Αγώνα και να απευθυνθούν επίσημα πλέον στις Μεγάλες Δυνάμεις ζητώντας την επέμβαση τους. Η Ελληνική κυβέρνηση από την αρχή του Αγώνα τηρούσε μια φαινομενική στάση ουδετερότητας, ενώ μυστικά στήριζε την επανάσταση. Τον Δεκέμβριο του 1866, ορκίστηκε πρωθυπουργός ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος με υπουργό εξωτερικών τον Χαρίλαο Τρικούπη. Η νέα κυβέρνηση έθεσε για πρώτη φορά το "Κρητικό Ζήτημα" στην διεθνή διπλωματική σκηνή, γεμίζοντας με ελπίδες τους χριστιανούς της Κρήτης.
Η Διεθνής κοινή γνωμή είχε πλέον ευαισθητοποιηθεί υπέρ των Χριστιανών της νήσου, ειδικά μετά το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου. Η Ρωσία και η Γαλλία του Ναπολέοντα Γ΄συζητούσαν ανοιχτά το ενδεχόμενο να ΕΝΩΘΕΙ η Κρήτη με την Ελλάδα η να ενταχθεί υπό ένα καθεστώς αυτονομίας, ενώ είχαν καταλήξει σε μια κοινή πρόταση προς την Οθωμανική Πύλη για δημοψήφισμα. Σταθερά αντίθετη σε αυτή την προοπτική παρέμενε η Αγγλία σε όλο το διάστημα της εξέγερσης, υπονομεύοντας έτσι τις πιθανότητες των Κρητών για σωτηρία. Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου συγκίνησε όλη την Ευρώπη και εμφανίστηκαν ακόμη και Γαριβαλδινοί εθελοντές για να πολεμήσουν στην Κρήτη, ενώ ο μεγάλος συγγραφέας Βίκτωρ Ουγκό ζήτησε δημοσίως την επέμβαση των Μ. Δυνάμεων για να σωθεί η Κρήτη.
Οι εξελίξεις αυτές φόβισαν την Οθωμανική Πύλη που ανακάλεσε τον Μουσταφά Πασά που απέτυχε να καταστείλει την εξέγερση και απέστειλε τον Ααλή Πασά στις 22 Σεπτεμβρίου 1867 με ένα μετριοπαθές πρόγραμμα με παραχωρήσεις υπέρ των Χριστιανών και έναν νέο "Οργανικό Νόμο" που προέβλεπε αποφυλακίσεις για τους κρατούμενους Χριστιανούς και άλλα οικονομικά βοηθήματα για τους πληγέντες. Μετά από τόσο αίμα που είχε χυθεί όμως, το ποτάμι δεν γύριζε πίσω....
Σημείωση
(*) Εδώ επιβάλλεται να αναφέρουμε πως πολλοί εθελοντές δεν κινήθηκαν από ιδεαλιστικά κίνητρα. Πολλοί από αυτούς αποδείχθηκε πως ήταν περιθωριακά ταραχοποιά στοιχεία και με την μετάβαση τους στην Κρήτη προέβησαν σε συστηματικές λεηλασίες στις περιουσίες των χριστιανών που υποτίθεται είχαν σταλεί να σώσουν...
Ι. Β. Δ.
Πηγές
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. ΙΓ
Επαμεινώνδα Κυριακίδη, Ιστορία του Σύγχρονου ελληνισμού
http://istorikathemata.blogspot.com/2010/06/1866-1869.html
Η θέση των χριστιανών στην Οθωμανική Κρήτη δεν είχε βελτιωθεί ιδιαίτερα μετά την έκδοση του Χάτι Χουμαγιούν το 1856 που προέβλεπε ισονομία για όλους τους Οθωμανούς πολίτες ανεξαρτήτως θρησκεύματος. Αντιθέτως η φορολογία των Χριστιανών αυξήθηκε, υπονομεύθηκε η γνήσια αντιπροσώπευση τους στις δημογεροντίες, ενώ σημειώνονταν αυθαιρεσίες, καταδιώξεις, φυλακίσεις και φόνοι με ανύπαρκτες αιτίες. Μια σειρά από επίμονες αναφορές των Χριστιανών στον Σουλτάνο, όχι μόνο δεν έφεραν αποτέλεσμα, αλλά τον εξόργισαν και τον οδήγησαν να αποστείλει 4.500 Αιγύπτιους στρατιώτες. Οι Τουρκοκρητικοί κάτοικοι την νήσου προέβησαν σε επιθέσεις κατά των χριστιανών ενώ ο διοικητής της νήσου Ισμαήλ Πασας απειλούσε τους χριστιανούς με αφανισμό.
Στις 21 Αυγούστου 1866 η Γενική συνέλευσις των Κρητών στο Ασκύφου των Σφακιών αποτελούμενη από τις σημαντικότερες οικογένειες της Νήσου (Κόρακας, Χατζήμιχάλης, Γογόνης, Μάντακας, Νικολούδης, Ξηράκης, Τζελεπής, Βάρδης, Τσουδερός, Μαστραχής, Σίφακας, Δασκαλάκης κτλ) κήρρυξε την " αδιάσπαστον και παντοτεινήν Ενωσιν της Κρήτης και παντώνεξαρτημάτων αυτής μετά της μητρός Ελλάδος υπό το σκήπτρον της Αυτού Μεγαλειότητος του βασιλέως των Ελλήνων Γεωργίου Α΄...".
Ο ευρύτερος Ελληνισμός όμως δεν έμεινε ασυγκίνητος στον Αγώνα των Κρητών για ΕΝΩΣΗ. Οι Ελληνικές κυβερνήσεις ήταν πολιτικά αδύναμες και δεν μπορούσαν επισήμως να συνδράμουν τους επαναστάτες. Το κρατικό κενό όμως αναπλήρωσε η ιδιωτική πρωτοβουλία. Στην Αθήνα δημιουργήθηκε 23μελής επιτροπή υπό τον Μάρκο Ρενιέρη, σπουδαίο νομομαθή και οικονομολόγο που αργότερα έγινε διοικητής της Εθνικής Τράπεζας της Ελλάδος. Έγιναν πολλοί έρανοι σε όλη την Ελλάδα υπέρ του Κρητικού που επέδωσαν μεγάλα χρηματικά ποσά, επιφανείς Έλληνες της διασποράς πρόσφεραν σημαντικά χρηματικά ποσά ενώ πολλοί παρουσιάστηκαν ως εθελοντές (*) για να μεταβούν στην Κρήτη να πολεμήσουν υπέρ της ΕΝΩΣΗΣ. Ανάμεσα στους εθελοντές βρισκόταν ο σημαντικότερος Έλληνας στρατιωτικός της εποχής Πάνος Κορωναίος που ανέλαβε την αρχηγία των ελληνικών όπλων στο Ρέθυμνο, ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δημακόπουλος που υπερασπίστηκε αργότερα την Μονή Αρκαδίου και ο Μανιάτης Δημήτριος Πετροπουλάκης που αποβιβάστηκε με 550 άνδρες στο Φόδελε τον Δεκέμβριο του 1867 και αναζωπύρωσε την Επανάσταση.
Η τολμηρή εκκίνηση της επανάστασης στέφθηκε αρχικά με σημαντικές στρατιωτικές επιτυχίες με μεγαλύτερη αυτή στις Βρύσες του Αποκόρωνα, όπου σκοτώθηκαν και αιχμαλωτίσθηκαν 500 Αιγύπτιοι. Σύντομα όμως μετά την επιστράτευση ο Τουρκικός στρατός έφτασε τις 45.000 άνδρες ενώ οι επαναστάτες δεν είχαν ούτε τις μισές δυνάμεις, ο εξοπλισμός τους ήταν πολύ κατώτερος, ενώ είχαν και προβλήματα εφοδιασμού καθώς ο Τουρκικός στόλος είχε αποκλείσει το νησί. Έτσι, τον Οκτώβριο του 1866, οι Τούρκοι και ο αρχηγός τους Μουσταφά πασάς ανέκτησαν την πρωτοβουλία, νίκησαν στο Φαβέ τους επαναστάτες υπό τον ταγματάρχη Ζυμβρακάκη και υπόταξαν τα Σφακιά που ήταν μια από τις σημαντικότερες εστίες της Επανάστασης. Στην μάχη αυτή σκοτώθηκε οι εθελοντές ανθυπολοχαγός Αλέξανδρος Πραίδης και οι Αθηναίοι δικηγόροι Έσλιν, Βαρνάβας και Βαφειάδης.
Στην συνέχεια ο Μουσταφά Πασάς με 15.000 άνδρες εκστράτευσε κατά της μονής Αρκαδίου, απειλώντας τον ηγούμενο Γαβριήλ Μαρινάκη που όμως είχε αποφασίσει να αντισταθεί. Οι υπερασπιστές της Μονής ήταν μόνο 250 άνδρες (ανάμεσα τους 40 εθελοντές) υπό τον ανθυπολοχαγό Δημακόπουλο, ενώ υπήρχαν πολλά γυναικόπαιδα μέσα στην μονή. Μετά από ισχυρή ολιγοήμερη αντίσταση των λιγοστών Ελλήνων, οι Τούρκοι εκπόρθησαν το Αρκάδι. Την κρίσιμη στιγμή της τελικής εφόδου και της γενικής σφαγής των αμάχων χριστιανών, ο οπλαρχηγός Κ. Γιαμπουδάκης έδωσε μια τραγική λύση ανατίναζοντας την πυριτιδαποθήκη.
Από 964 άτομα που είχαν κλειστεί στο Αρκάδι σώθηκαν από την ανατίναξη 114. Ανάμεσα τους και ο Δημακόπουλος με λίγους εθελοντές. Οι Τούρκοι σκότωσαν με λογχισμούς όλους τους επιζήσαντες καθώς είχαν και οι ίδιοι πολύ μεγάλες απώλειες (πάνω από 1500 νεκροί) από την ανατίναξη και έτσι ο φανατισμός στο νησί είχε φτάσει στο αποκορύφωμα.
Μετά το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου η επανάσταση εξακολουθούσε μόνο στην Δυτική Κρήτη. Ο Μουσταφά πασάς εκστράτευσε στα Χανιά τον Νοέμβριο του 1866 με 8.000 άνδρες σημειώνοντας νίκες (Φώκες), που όμως δεν ήταν αποφασιστικές. Η ύπαιθρος γνώριζε την απόλυτη λεηλασία, αλλά οι Χριστιανοί δεν δήλωναν υποταγή. Η επανάσταση αναζωπυρώθηκε απρόσμενα με την νίκη του ταγματάρχη Ζυμβρακάκη στην Αγία Ρούμελη στις 8 Ιανουαρίου 1867, νέοι εθελοντές έρχονταν από την Ελλάδα και νέες συγκρούσεις γίνονταν σε όλο το νησί, με σημαντικότερη την μεγάλη νίκη του Κορωναίου τον Μάρτιο του 1867 στο Αμπελάκι του Ρεθύμνου όπου οι Τούρκοι έχασαν 400 άνδρες.
Τον Φεβρουάριο του 1867 σχηματίζεται μια προσωρινή κυβέρνηση από τους Χριστιανούς, για να συντονίσει σωστότερα τον Αγώνα και να απευθυνθούν επίσημα πλέον στις Μεγάλες Δυνάμεις ζητώντας την επέμβαση τους. Η Ελληνική κυβέρνηση από την αρχή του Αγώνα τηρούσε μια φαινομενική στάση ουδετερότητας, ενώ μυστικά στήριζε την επανάσταση. Τον Δεκέμβριο του 1866, ορκίστηκε πρωθυπουργός ο Αλέξανδρος Κουμουνδούρος με υπουργό εξωτερικών τον Χαρίλαο Τρικούπη. Η νέα κυβέρνηση έθεσε για πρώτη φορά το "Κρητικό Ζήτημα" στην διεθνή διπλωματική σκηνή, γεμίζοντας με ελπίδες τους χριστιανούς της Κρήτης.
Η Διεθνής κοινή γνωμή είχε πλέον ευαισθητοποιηθεί υπέρ των Χριστιανών της νήσου, ειδικά μετά το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου. Η Ρωσία και η Γαλλία του Ναπολέοντα Γ΄συζητούσαν ανοιχτά το ενδεχόμενο να ΕΝΩΘΕΙ η Κρήτη με την Ελλάδα η να ενταχθεί υπό ένα καθεστώς αυτονομίας, ενώ είχαν καταλήξει σε μια κοινή πρόταση προς την Οθωμανική Πύλη για δημοψήφισμα. Σταθερά αντίθετη σε αυτή την προοπτική παρέμενε η Αγγλία σε όλο το διάστημα της εξέγερσης, υπονομεύοντας έτσι τις πιθανότητες των Κρητών για σωτηρία. Το ολοκαύτωμα του Αρκαδίου συγκίνησε όλη την Ευρώπη και εμφανίστηκαν ακόμη και Γαριβαλδινοί εθελοντές για να πολεμήσουν στην Κρήτη, ενώ ο μεγάλος συγγραφέας Βίκτωρ Ουγκό ζήτησε δημοσίως την επέμβαση των Μ. Δυνάμεων για να σωθεί η Κρήτη.
Οι εξελίξεις αυτές φόβισαν την Οθωμανική Πύλη που ανακάλεσε τον Μουσταφά Πασά που απέτυχε να καταστείλει την εξέγερση και απέστειλε τον Ααλή Πασά στις 22 Σεπτεμβρίου 1867 με ένα μετριοπαθές πρόγραμμα με παραχωρήσεις υπέρ των Χριστιανών και έναν νέο "Οργανικό Νόμο" που προέβλεπε αποφυλακίσεις για τους κρατούμενους Χριστιανούς και άλλα οικονομικά βοηθήματα για τους πληγέντες. Μετά από τόσο αίμα που είχε χυθεί όμως, το ποτάμι δεν γύριζε πίσω....
Σημείωση
(*) Εδώ επιβάλλεται να αναφέρουμε πως πολλοί εθελοντές δεν κινήθηκαν από ιδεαλιστικά κίνητρα. Πολλοί από αυτούς αποδείχθηκε πως ήταν περιθωριακά ταραχοποιά στοιχεία και με την μετάβαση τους στην Κρήτη προέβησαν σε συστηματικές λεηλασίες στις περιουσίες των χριστιανών που υποτίθεται είχαν σταλεί να σώσουν...
Ι. Β. Δ.
Πηγές
Ιστορία του Ελληνικού Έθνους τ. ΙΓ
Επαμεινώνδα Κυριακίδη, Ιστορία του Σύγχρονου ελληνισμού
http://istorikathemata.blogspot.com/2010/06/1866-1869.html
Η μοιραία προέλαση του Ελληνικού στρατού προς την Άγκυρα
Την άνοιξη του 1921, οι ελληνικές ένοπλες δυνάμεις που ενεργούσαν στην Μ. Ασία έπαυσαν κάθε δραστηριότητα μεγάλης κλίμακας, εξαιτίας των καιρικών συνθηκών που επικρατούσαν στην περιοχή. Η ηγεσία του στρατού αξιολογούσε ως σωτήρια αυτή την περίοδο ύφεσης των εχθροπραξιών, αφού έτσι θα εξασφαλιζόταν μια πιο ολοκληρωμένη και αποτελεσματική προετοιμασία ενόψει των μελλοντικών επιθετικών τους σχεδίων. Άλλωστε, ο Έλληνας στρατιώτης είχε πρόσφατα δοκιμάσει την πρώτη του αποτυχία από την στιγμή της απόβασής του στην Σμύρνη, τον Μάιο του 1919. Αυτό συνέβη κατά τις επιχειρήσεις του Μαρτίου, όταν τα Α΄ΣΣ και Γ΄ΣΣ δεν κατάφεραν να προωθηθούν επιτυχώς προς το Αφιόν Καραχισάρ και το Εσκί Σεχίρ αντίστοιχα. Επομένως, η προσωρινή αυτή παύση του πυρός θα τόνωνε την λαβωμένη ψυχολογία των μαχητών.
Στην ανύψωση, βέβαια, του ηθικού των Ελλήνων συνετέλεσε και η θετική μεταστροφή της στάσης των δυνάμεων της Αντάντ, η οποία εξασφάλιζε διπλωματική στήριξη των ελληνικών θέσεων και προμήθεια πολεμικού υλικού στις μονάδες της πρώτης γραμμής. Όταν μάλιστα παρατηρήθηκε επιδείνωση στις γαλλοτουρκικές, που σαν αποτέλεσμα είχε να απομακρυνθούν οι κεμαλικές δυνάμεις από έναν πολύτιμο για τις κρίσιμες εκείνες ώρες σύμμαχο, οι προετοιμασίες για την νέα επιθετική δράση εντατικοποιήθηκαν. Η επιστράτευση της κλάσης του 1912 και του 1913α, ώστε να αποδεσμευτούν η 4η και 9η Μεραρχία και να συνδράμουν το μικρασιατικό μέτωπο, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση στην Μ. Ασία της ανεξάρτητης 12ης Μεραρχίας, που μέχρι τότε στάθμευε στην ανατολική Θράκη, είχαν σαν αποτέλεσμα την μεγιστοποίηση τη ισχύος του ελληνικού στρατού από αρχής της εκστρατείας: 200.000 περίπου άνδρες, 12.500 ντόπιοι εθελοντές, 300 κανόνια και 700 πολυβόλα (αλλά με σοβαρές ελλείψεις σε ιππικό, αναγνωριστικά αεροσκάφη και ασύρματες επικοινωνίες).
Το πλεονέκτημα της ελληνικής πλευράς εστιαζόταν τώρα στην ταχύτητα μετακινήσεων και την επίτευξη απόλυτου συντονισμού των μονάδων δράσης, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του Μαρτίου, όταν τα Α΄ και Γ΄ ΣΣ είχαν διαταχθεί να ενεργήσουν ανεξάρτητα. Ο ίδιος ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος τοποθέτησε στην Σμύρνη το στρατηγείο του από τις αρχές του Ιουνίου, θέλοντας να επιβλέψει προσωπικά την εξέλιξη των επιχειρήσεων και να επιβάλει τον απαιτούμενο συγχρονισμό. Από την πλευρά τους οι Τούρκοι διέθεταν αξιόμαχο ιππικό, τέλεια γνώση των εδαφικών και κλιματολογικών ιδιομορφιών της περιοχής, παρατηρητήρια αναγνώρισης και καλά στημένο κατασκοπευτικό δίκτυο. Η συνεργασία των ντόπιων τουρκικών πληθυσμών με τις κεμαλικές δυνάμεις ήταν πραγματικά μια διαρκής πληγή για τους Έλληνες, όπως επίσης οι ανεξάρτητες τουρκικές μονάδες ιππικού και οι Τσέτες. Οι τελευταίοι διενεργούσαν σφοδρές επιδρομές στα μετόπισθεν, επιτυγχάνοντας συχνά να διασπάσουν την συνοχή και τον συντονισμό των ελληνικών δυνάμεων, καταβάλλοντας το φρόνημα και δοκιμάζοντας σκληρά τις επικοινωνίες τους.
Σε πρώτη φάση, οι τουρκικές δυνάμεις αναγκάστηκαν σε μια ηχηρή ήττα κατά την συμπλοκή που έλαβε χώρα στον κόμβο της Κιουτάχειας. Όταν την 3η Ιουλίου το Γ΄ΣΣ προσέγγισε την Κιουτάχεια, ο διοικητής των δυνάμεων που υπερασπίζονταν την πόλη, ο έμπειρος Ισμέτ Ινονού, διέταξε σύμπτυξη προς το Εσκί Σεχίρ. Ο αξιοθαύμαστος αυτός ελιγμός, που αποδίδεται δίκαια στο αλάθητο ένστικτο του Κεμάλ, έσωσε τελευταία στιγμή τις μάχιμες τουρκικές δυνάμεις από ολοκληρωτική συντριβή. Ήταν τόση η αγωνία του Κεμάλ να αποφευχθεί αυτή η κυκλωτική κίνηση των Ελλήνων, που επισκέφθηκε προσωπικά τον Ισμέτ, για να τον πείσει να υποχωρήσει. Κατόπιν επέστρεψε στην Άγκυρα.
Στο μεταξύ, ενισχυμένο από την 12η Μεραρχία και μια Ταξιαρχία Ιππικού, το Α΄ΣΣ είχε ήδη από την 1η Ιουλίου ολοκληρώσει την κατάληψη της γραμμής Ακτσάλ Νταγ - Τσαούς Τσιφλίκ - Καραμπουγιουκλού Νταγ - Ρουκλού Νταγ - Ακ Βιράν - Αφιόν Καραχισάρ. Την ίδια μέρα το Αφιόν Καραχισάρ κατελήφθη από την 4η Μεραρχία. Την επομένη, το Β΄ Σώμα Στρατού χτύπησε το Ακτσάλ Νταγ και τα υψώματα Τσαούς Τσιφλίκ, ενώ το Α΄ΣΣ έφτασε στην περιοχή Ερικλή και στα υψώματα Νασούχ Τσαλ. Στις 4 Ιουλίου απόσπασμα της 9ης Μεραρχίας κατέλαβε την Κιουτάχεια και το Γ΄ΣΣ στράφηκε προς το Εσκί Σεχίρ για να συναντήσει τις δυνάμεις του Ισμέτ. Στις 8 Ιουλίου οι μονάδες του Α΄ΣΣ συγκρούσθηκαν με τις τουρκικές δυνάμεις, τις οποίες και κατατρόπωσαν. Αλλά εκτιμώντας επιπόλαια την κατάσταση, το Επιτελείο δεν ενθάρρυνε μια εκμηδενιστική καταδίωξη του εχθρού, πράγμα που επέτρεψε γα μα ακόμη φορά την διάσωσή του. Η νέα τουρκική υποχώρηση σταμάτησε στις ανατολικές όχθες του ποταμού Σαγγάριου, έχοντας χαρίσει στην ελληνική πλευρά δυο σημαντικές νίκες, πολύτιμο υλικό και αιχμαλώτους. Όμως, ο σπουδαιότερος αντικειμενικός στόχος, που ήταν η εξολόθρευση των κεμαλικών δυνάμεων, δεν είχε επιτευχθεί.
ΤΟ ΦΙΛΟΔΟΞΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ: ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ
Μπροστά στην πίεση που ασκούσαν οι επιτιθέμενες ελληνικές στρατιές και αφού τα όπλα του δεν κατόρθωναν μια θεαματική αποτίναξη του κλοιού που αυτές επιχειρούσαν σε βάρος του, ο Κεμάλ είχε επιτυχώς ακολουθήσει μέχρι εκείνη τη στιγμή μια πολιτική υποχώρησης και αναδιοργάνωσης του στρατού του. Θεωρούσε την σύνεση και την υπομονή περισσότερο σημαντικές πολεμικές αρετές, από την στείρα διάθεση αυτοθυσίας και την απατηλή εμμονή στην προάσπιση εδαφικών εκτάσεων και αστικών κέντρων, που άλλο δεν θα επιτύγχαναν, παρά την τελική καταστροφή του. Στην Άγκυρα όμως, όπου η Εθνοσυνέλευση διψούσε για μια εντυπωσιακή αντεπίθεση ικανή να χαρίσει την πρωτοβουλία των ενεργειών στην τουρκική πλευρά, οι αντιδράσεις προς την τακτική της αναδίπλωσης ολοένα αυξάνονταν. Οι αρχές της σύγχρονης στρατηγικής, τόσο διαφοροποιημένες προς την παλιά αντίληψη της επικής κατά μέτωπο αναμέτρησης, ήταν για την συντηρητική αντίληψη των Πληρεξούσιων πεδίο σχεδόν άγνωστο. Όχι όμως και για τον διορατικό και ευφυέστατο Κεμάλ, που διέβλεψε έγκαιρα ότι κάθε επιμήκυνση των γραμμών ανεφοδιασμού των Ελλήνων θα μπορούσε να τους στοιχίσει μια σημαντική ήττα.
Επιπλέον, στον Σαγγάριο οι Τούρκοι θα εκμεταλλεύονταν το φυσικό κώλυμα ενός ποταμού προκειμένου να αναχαιτίσουν την ελληνική επιθετική ορμή των Ελλήνων και ταυτόχρονα θα είχαν την αναγκαία χρονική πίστωση για αναδιοργάνωση της αμυντικής τους διάταξης. Αυτή η σθεναρή επιχειρηματολογία, τοποθετημένη στα επιτήδεια χείλη του Ατατούρκ, έκαμψε κάθε επίμονη αντίδραση των μελών της Εθνοσυνέλευσης. Οι πληρεξούσιοι τον ανακήρυξαν πανηγυρικά Αρχιστράτηγο, με απεριόριστες δικτατορικές εξουσίες για το διάστημα ενός τριμήνου!
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, η ελληνική ηγεσία ανησυχούσε τώρα για τις επερχόμενες βροχές του Σεπτεμβρίου και την κοστοβόρα παραμονή του στρατεύματος στην γραμμή Εσκί Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ. Η κυρίαρχη αντίληψη συνέκλινε στην άποψη, που θεωρούσε την άμεση συνέχιση των επιθετικών ενεργειών με σκοπό την καταστροφή του κύριου τουρκικού στρατιωτικού όγκου ως πρωταρχική ενέργεια υψίστης σημασίας. Η κατάληψη της Άγκυρας θα εξασφάλιζε, άλλωστε, εφόδια υπέρ των Ελλήνων και ο αρνητικός ψυχολογικός αντίκτυπος που θα δημιουργούσε στην εχθρική όχθη θα εξανάγκαζε τον Κεμάλ σε συνθηκολόγηση. Ο αντίλογος σε αυτή την τοποθέτηση εστίαζε το επιχειρηματολογικό βάρος του στην απόσταση των 265 χιλιομέτρων, που απείχε η τουρκική πρωτεύουσα από τη νέα βάση των Ελλήνων στο Εσκί Σεχίρ. Αλλά η φωνή της λογικής, που από το στόμα του διευθυντή του 4ου Γραφείου (διοικητικής μέριμνας) συντ/ρχη Γεωργίου Σπυρίδωνος επέμενε πεισματικά στο παράτολμο του όλου εγχειρήματος, δεν εισακούσθηκε.
Στο Μεγάλο Πολεμικό Συμβούλιο, που πραγματοποιήθηκε στην Κιουτάχεια στις 15 Ιουλίου 1921 υπό την προεδρία του Βασιλιά Κωνσταντίνου, έλαβαν μέρος ο Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης, ο Υπουργός Στρατιωτικών Νικόλαος Θεοτόκης, ο Αρχιστράτηγος Παπούλας, ο επιτελάρχης της Στρατιάς συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Πάλλης, ο Βασίλειος Δούσμανης και ο Ξενοφών Στρατηγός. Τελικά, μέσα σε κλίμα σκεπτικισμού και επιφυλακτικότητας, αποφασίστηκε η προέλαση προς την Άγκυρα -πράγμα που προϋπέθετε την κάμψη των οχυρωμένων στον Σαγγάριο εχθρικών δυνάμεων.
Η 1η Αυγούστου ορίστηκε σαν ημερομηνία εκκίνησης της επιχείρησης. Από την προηγούμενη μέρα, όλες οι μονάδες έλαβαν τις προκαθορισμένες θέσεις εξόρμησης στη γραμμή Ακ Μπουνάρ - Καρά Τοκάτ - Σεϊντί Γαζί. Ήδη ο Πρίγκιπας Ανδρέας είχε αναλάβει την διοίκηση του Β΄ΣΣ, αντικαθιστώντας τον Υποστράτηγο Αριστοτέλη Βλαχόπουλο, ο συντ/ρχης Περικλής Καλλιδόπουλος τη διοίκηση της «ανεξάρτητης» 12ης Μεραρχίας και ο συντ/ρχης Ανδρέας Καλλίνσκης της 9ης Μεραρχίας, στη θέση του συντ/ρχη Βλάση Τσιρογιάννη. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος μετέφερε πάλι το στρατηγείο του, από τη Σμύρνη αυτή τη φορά στο Εσκί Σεχίρ.
Τρία Σώματα Στρατού και η Ταξιαρχία Ιππικού (μια συνολική δύναμη 80.000 περίπου ανδρών) επρόκειτο ν’ αναλάβουν την διενέργεια των επιχειρήσεων. Κάθε Σώμα αποτελείτο από 3 Μεραρχίες. Το Α΄ΣΣ και το Γ΄ΣΣ θα κινούνταν ανάμεσα στον ποταμό Πουρσάκ και το νότιο Σαγγάριο. Το Β΄ΣΣ και το ιππικό θα προωθούντο νοτιότερα, ώστε να επιτευχθεί κυκλωτική κίνηση. Η 4η Μεραρχία θα παρέμενε στο Αφιόν Καραχισάρ για να προστατεύει τις συγκοινωνίες με την Σμύρνη και η 11η Μεραρχία στο Κιοπρού Χισάρ για να καλύπτει τις συγκοινωνίες με την Προύσα.
Ο Κεμάλ δεν άργησε να ενεργήσει. Με συγκεντρωμένες τις δυνάμεις του τοποθετήθηκε στις ανατολικές όχθες του ποταμού, όπου τα οχυρωματικά έργα είχαν φτάσει σε ικανοποιητικότατο στάδιο. Σε αυτές τις οχυρώσεις ανάσχεσης, που είχαν ξεκινήσει εσπευσμένα από τις πρώτες μέρες εκδήλωσης των επιθέσεων του Μαρτίου και στις οποίες είχε δοθεί αυστηρή προτεραιότητα μετά την μάχη του Εσκί Σεχίρ, βασίζονταν τώρα οι Τούρκοι απολαμβάνοντας τους καρπούς της προνοητικότητάς τους. Σε μια αμυντική γραμμή μήκους 65 και βάθους 25 - 35 χιλιομέτρων -που ξεκινούσε βόρεια από το Γόρδιο και κατέληγε στο Μανγκάλ Νταγ περνώντας μέσα από αμέτρητους ποτάμιους δακτυλισμούς και φιδώματα-, ανάμεσα σε ορεινούς όγκους που εξασφάλιζαν κλιμακωτή άμυνα και τουρκικές εστίες πυροβολικού, ο Κεμάλ ακροβόλησε 17 Μεραρχίες Πεζικού και 5 Ιππικού, δηλαδή μια συνολική δύναμη 72.000 ανδρών.
Το σχέδιό του ήταν απλό: άμυνα μέχρις εσχάτων και, σε περίπτωση πρόωρης εξάντλησης των επιτιθέμενων, αντεπίθεση με συμπαγείς δυνάμεις με σκοπό την απώθηση των ελληνικών στρατευμάτων στην Αλμυρή Έρημο -ένα αδιάβατο άνυδρο νεκροταφείο.
Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Η προέλαση άρχισε σύμφωνα με το πλάνο την 1η Αυγούστου. Τα 3 Σώματα Στρατού κινήθηκαν σχεδόν παράλληλα, κατά μήκος των ποταμών Πουρσάκ και Σαγγάριου, χωρίς να συναντήσουν σοβαρή αντίσταση από οργανωμένο τουρκικό στρατό. Μόνο ελαφριές παρακωλυτικές εμφανίσεις ιππικού παρατήρησαν, κυρίως αναγνωριστικού χαρακτήρα, και επιθέσεις ατάκτων. Όταν αντελήφθησαν ότι η σιδηροδρομική γραμμή, που ένωνε το Εσκί Σεχίρ με το Μπεϊλίκ Κιοπρού, είχε ανατιναχτεί σε πολλά σημεία και ότι οι γέφυρες των ποταμών είχαν ανατιναχτεί, θεώρησαν πως οι Τούρκοι θα ακολουθούσαν οπωσδήποτε αμυντική τακτική. Αυτό τους ενεθάρρυνε, ώστε εντατικοποίησαν τις προωθητικές τους κινήσεις. Στις 3 Αυγούστου τα ελληνικά στρατεύματα έφτασαν στις προφυλακές του εχθρού. Στην πραγματικότητα, η πρώτη αυτή γραμμή άμυνας των Τούρκων ήταν ακάλυπτη. Ωστόσο, η ελληνική διοίκηση δεν έκρινε σκόπιμο να επιτεθεί, προτιμώντας μια σύντομη στάση δύο ημερών.
Στις 5 του μηνός μια διαταγή του Γενικού Επιτελείου την υποχρέωσε να κινηθεί νοτιότερα, με απώτερο σκοπό να στραφεί βορειοανατολικά, προσβάλλοντας τον εχθρό στον ποταμό Γκεούκ, στη ευρύτερη περιοχή της πόλης Ινλάρ Κατραντζί. Ερχόμενη σε αυτή την θέση, βέβαια, η ελληνική στρατιά θα είχε στα μετόπισθέν της τα βόρεια κράσπεδα της Αλμυρής Ερήμου, διακινδυνεύοντας να μην έχει μια ασφαλή οδό διαφυγής σε περίπτωση που κάτι δεν πήγαινε καλά. Στην παράλληλη αυτή πορεία των τριών Σωμάτων, μάλιστα, η νοτιότερη μεραρχία της Β΄ΣΣ (η 9η) αναγκάστηκε να βαδίσει μέσα στην έρημο με τα πόδια, βασανιζόμενη από τον καυτερό αυγουστιάτικο ήλιο. Η σκόνη που σήκωνε στο πέρασμά της γινόταν εύκολα αντιληπτή από τα τουρκικά παρατηρητήρια, ώστε ο εχθρός ήταν σε θέση να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την τοξοειδή πορεία τους. Αυτό αποδείχθηκε καθοριστικό, όταν η ελληνική προφυλακή ήρθε σε πρώτη επαφή με την εμπροσθοφυλακή των Τούρκων. Γιατί, ενόψει ενισχύσεων που έφταναν στο σημείο (εφόσον ο Κεμάλ γνώριζε την διάταξη και την πορεία των Ελλήνων), το Β΄ΣΣ παρέμεινε σε δευτερεύουσα γραμμή εφεδρείας και δεν μπόρεσε αμέσως να ρίξει το βάρος της στην επιθετική πρώτη κρούση.
Μετά από πορείες τόσων χιλιομέτρων, χωρίς επάρκεια σε νερό, τρόφιμα και φάρμακα, οι Έλληνες στρατιώτες άρχισαν να υποφέρουν πολύ πριν δοθεί η πρώτη μεγάλη μάχη. Η ακαταλληλότητα του συγκοινωνιακού δικτύου δεν καθυστερούσε απλά τις μετακινήσεις, αλλά εμπόδιζε την έγκαιρη τροφοδοσία της πανστρατιάς, την στιγμή που τα τρόφιμα σάπιζαν στις αποθήκες των μετόπισθεν ή στην διαδρομή προς το μέτωπο. Ζώα και άνθρωποι αρρώσταιναν ή πέθαιναν από εξάντληση σε τέτοιο ρυθμό, που οι επιθετικές ενέργειες του εχθρού φάνταζαν πια σαν αστείο. Τότε φάνηκε η επιπολαιότητα της ηγεσίας κατά τον σχεδιασμό και την προετοιμασία της προέλασης. Απέναντί τους, οι Τούρκοι απλά περίμεναν την κατάλληλη στιγμή, έχοντας εξασφαλίσει τις γραμμές ανεφοδιασμού τους προς την κατεύθυνση της Άγκυρας, που απείχε μόλις 100 χλμ. από το μέτωπο. Αυτό που ακόμη κρατούσε σε υψηλά επίπεδα το ηθικό των Ελλήνων ήταν η μέχρι στιγμής ανυπαρξία εχθρικής αντίστασης και η ελπίδα ότι η μάχη, που επρόκειτο να διεξαχθεί μπροστά στην τουρκική πρωτεύουσα, θα ήταν η τελευταία -και μάλιστα νικηφόρα για τους ίδιους.
Στις 10 Αυγούστου ο ελληνικός στρατός καταφέρνει να αγκιστρωθεί στην περιοχή νότια του Γκεούκ Κατραντζί, εκεί που αρχίζει ο ορεινός όγκος του Μανγκάλ Νταγ. Οι Τούρκοι, μπροστά στην ορμή των επιτιθέμενων, πανικοβλήθηκαν κι επέτρεψαν την διάσπαση του μετώπου στο αριστερό άκρο της αμυντικής τους παράταξης. Η ελληνική διοίκηση, εκτιμώντας λανθασμένα ότι το σημείο εκείνο δεν αποτελούσε τον πυρήνα της εχθρικής άμυνας, μετέφερε την ημερομηνία της συνέχισης της επίθεσης στον βορειοδυτικό τομέα κατά μία ημέρα. Έτσι, αντί να προωθηθούν στις 11 Αυγούστου, άφησαν πολύτιμο χρόνο είκοσι τεσσάρων ωρών στον εχθρό για να αναδιπλωθεί. Ας σημειωθεί ότι την αναβλητική αυτή διαταγή δεν την έλαβε η VII Μεραρχία, που επιχειρούσε στην περιοχή, ώστε μόνη της συνέχισε την διεμβολή δημιουργώντας προγεφύρωμα βάθους τεσσάρων χιλιομέτρων.
Την επόμενη μέρα το ελληνικό στρατηγείο αφέθηκε να παραπλανηθεί από κάποιες πληροφορίες εναέριας παρατήρησης, που πιστοποιούσαν ότι το κέντρο βάρους της άμυνας των Τούρκων μετατοπιζόταν προς τα ανατολικά, αφήνοντας το κέντρο ευάλωτο. Οι εμπλεκόμενες μονάδες επέμεναν για το αντίθετο, αλλά η ηγεσία δεν πειθόταν. Έτσι, αντί να διατάξει την άμεση επίθεση του Β΄ΣΣ, προωθεί τα Α΄ και Γ΄, τα οποία προσκρούουν σε οργανωμένη αντίσταση. Θα χρειαστεί σκληρός αγώνας δύο ημερών για να καταφέρουν τελικά οι Έλληνες να επικρατήσουν στην γραμμή Κιουτσούκ Γιαϊτσί - Μανγκάλ Νταγ - Ινλάρ Κατραντζί - Ιλιτζά. Η VII Μεραρχία διεύρυνε το προγεφύρωμά της ακόμη ενάμισι χιλιόμετρο, αλλά το πλεονέκτημα της πρώτης νίκης που πέτυχε το Β΄ Σώμα έχει ήδη χαθεί. Όταν στις 13 του μηνός εφορμά από τα υψώματα του Μανγκάλ Νταγ προς το Καλέ Γκρότο, καταφέρνει να απωθήσει τον εχθρό, που μια μέρα αργότερα πασχίζει να οχυρωθεί βόρεια του Μπουγιούκ Τσαλίς, αλλά ήδη η απόσταση των V και XIII Μεραρχιών της από τις μονάδες εφοδιασμού κρίνεται επισφαλής. Ωστόσο, τούτη είναι και η πρώτη κατάληψη εχθρικής τοποθεσίας από την ελληνική σημαία.
Η επίθεση εναντίον της πρώτης τουρκικής αμυντικής θέσης
Το Α΄ΣΣ δεν υστερεί σε επιτυχία. Παραμονές της γιορτής της Παναγίας, ήδη γίνεται κύριος των Δίδυμων Λόφων, αναγκάζοντας τους Τούρκους σε σύμπτυξη βορειότερα, στο Γιαμάκ. Ο εχθρός έχει φέρει την “πλάτη του” μπροστά από τα βουνά του Ντικιλί Τας, οπότε δύσκολα θα μπορούσε να διαφύγει, αν οι άνδρες του Α΄ΣΣ τους καταδίωκαν. Αλλά αυτό δεν συνέβη.
Το Γ΄ΣΣ, στο μεταξύ, έχει προωθήσει την Χ Μεραρχία του δυτικά του ποταμού Σαπάντζα Ντερέ και την στρέφει δυτικά, διαγράφοντας μια αμβλεία τοξοειδή κίνηση πάνω στον χάρτη. Στις 16 Αυγούστου η κορυφογραμμή της Σαπάντζας βρίσκεται υπό ελληνική κατοχή, ενώ τη νύχτα ολοκληρώνεται η κατάληψη του οροπεδίου Τοϊντεμίρ από την ΙΙΙ Μεραρχία. Ο εχθρός συμπτύσσεται στην γραμμή Σαριχαλίλ - Καραχαμτζαλί και στις 17 του μηνός ολοκληρώνεται η κατάληψη της πρώτης οχυρωμένης τουρκικής τοποθεσίας. Ανατολικότερα, η VII Μεραρχία διανοίγει στις 17 Αυγούστου το στενό του Πολατλί, που βρίσκεται πάνω στον οδικό άξονα για την Άγκυρα, και στις 18 επανέρχεται στην διοίκηση του Γ΄ΣΣ.
Η ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΚΑΙ Η ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΜΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
Το Α΄ΣΣ, από την γραμμή ανάληψης που κατείχε (Εσκί Κισλά - Δίδυμοι Λόφοι στο αριστερό και κεντρώο πεδίο και τον χείμαρρο Κατραντζί στο δεξιό), επιτέθηκε προς το Γιαπάν Χαμάμ. Αλλά πριν το Γιαπάν Χαμάμ, πρέπει να επικρατήσει στα υψώματα του Αρντίζ Νταγ, που απλώνονται μπροστά του. Αυτό επιτυγχάνεται το απόγευμα της 19ης Αυγούστου. Στη συνέχεια, σταθεροποιείται στο ανατολικό τμήμα του όρους Τσαλ Νταγ (ΙΙ Μεραρχία, στις 20 Αυγούστου) και στο απόστασης 2 χιλιομέτρων από το Γιαπάν Χαμάμ νότιο ύψωμα. Δυο μέρες πριν, στις 18 Αυγούστου, το Γ΄ΣΣ έχει καταλάβει την δυτική πλευρά του Τσαλ Νταγ, υποχρεώνοντας τους Τούρκους σε απελπισμένη σύμπτυξη μεταξύ των χωριών Καραγιαφσάν και Σεϊχαλί. Η ΙΙΙ Μεραρχία σταθεροποιήθηκε ανατολικότερα, στο Μπαϊμπούρτ.
Σε αυτό το σημείο, η ελληνική στρατιωτική ηγεσία διαπιστώνει πως οι αρχικοί της φόβοι δικαιώνονταν. Η υπερκέραση της αριστερής πλευράς του εχθρού, που είχε τεθεί από την αρχή της επίθεσης σαν βασικός αντικειμενικός στόχος, δεν πραγματοποιήθηκε, εξαιτίας της ταχύτατης αναδίπλωσης προς τα πίσω των εχθρικών μονάδων. Επομένως, η καταστροφή του εχθρού παρέμενε για τους Έλληνες σχέδιο ανεκτέλεστο. Επίσης, η διάνοιξη της διαύλου προς Άγκυρα μέσω του Γιαπάν Χαμάμ είχε αποτύχει. Αυτή η καθυστέρηση για την ελληνική στρατιά αποδεικνυόταν μέρα την μέρα ολοένα και πιο ασφυκτική, λόγω της σημαντικής απώλειας σε υλικό πολέμου και ανθρώπινο δυναμικό. Ο ανεφοδιασμός, άλλωστε, ήταν ένα πρόβλημα που συνεχώς γιγαντωνόταν.
Η επίθεση κατά της δεύτερης τουρκικής αμυντικής γραμμής
Το Γ΄ΣΣ έπρεπε πλέον να προσπαθήσει να διευρύνει το προγεφύρωμα στην ανατολική όχθη του Σαγγάριου, ώστε να εξασφαλιστεί μια ενδεχόμενη γενική σύμπτυξη των ελληνικών δυνάμεων στη δυτική, αν η πορεία προς την Άγκυρα έπαυε ν’ αποτελεί βασική επιδίωξη. Η Διοίκηση της Στρατιάς ήδη προσανατολιζόταν στην ιδέα να επανέλθει στην τοποθεσία που βρισκόταν μετά την 9η Ιουλίου, όταν η μάχη του Εσκί Σεχίρ είχε φέρει την ελληνική δύναμη σε πλεονεκτικότατη θέση. Στις 22 Αυγούστου συνέταξε μια αναλυτική αναφορά, όπου τόνιζε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του σεναρίου συνέχισης της επίθεσης. Ο Ξενοφών Στρατηγός ανέλαβε να την υποβάλλει στον Υπουργό των Στρατιωτικών Νικόλαο Θεοτόκη, με την ευκαιρία της επίσκεψης του τελευταίου στην Προύσα. Το ερώτημα που αναδυόταν, σε τελική ανάλυση, ήταν κατά πόσο τα διπλωματικά οφέλη από μια κατάληψη της πρωτεύουσας του Κεμάλ θα ήταν αντάξια μιας επιπλέον θυσίας του ελληνικού στρατού -και, μάλιστα, με τον κίνδυνο να ηττηθεί. Προσκλήθηκε τότε ο Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης να μεταβεί στην Προύσα, αλλά αυτός αρνήθηκε, ισχυριζόμενος ότι μια ξαφνική επίσκεψή του στην Μ. Ασία ασφαλώς θα είχε κακό αντίκτυπο στην ψυχολογία των μαχόμενων στρατιωτών, αφού έτσι θα αναγνωριζόταν επίσημα από την ελληνική κυβέρνηση η κρισιμότητα της κατάστασης. Για τον λόγο αυτό διέταξε να λάβει την αναφορά στην Αθήνα.
Ο Αρχιστράτηγος Παπούλας, άλλωστε, υποστήριξε την λήξη της επίθεσης και το σενάριο χρησιμοποίησης των πλεονεκτημάτων, που προέκυπταν από τις μέχρι τότε νίκες των Ελλήνων, για την επίτευξη ευνοϊκών όρων. Ο Θεοτόκης γνωστοποίησε αυτή την θέση του Παπούλα στον Πρωθυπουργό, αλλά δεν την συμμερίστηκε, λέγοντας ότι σε περίπτωση παύσης της επίθεσης ο δυσμενής αντίκτυπος εντός και εκτός της Ελλάδας θα ήταν μεγάλος. Ο Γούναρης άφησε την πρωτοβουλία στην Στρατιά, αποκλείοντας ωστόσο την περίπτωση να ζητηθεί ανακωχή πρώτα από την ελληνική πλευρά, πιστεύοντας πως κάτι τέτοιο θα σήμαινε παραδοχή της ήττας της.
Στο διάστημα αυτής της ανταλλαγής απόψεων μεταξύ στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας, οι Τούρκοι είχαν συγκεντρώσει δυνάμεις έναντι του Γ΄ Σώματος Στρατού, με σκοπό να εφαρμόσουν επιθετική ενέργεια ικανή να την απωθήσει προς την Αλμυρή Έρημο. Η επίθεση εκδηλώθηκε στις 28 Αυγούστου και αμέσως τα Α΄ και Β΄ ΣΣ εκτέλεσαν επιθέσεις αντιπερισπασμού. Παρά την καθυστέρηση του Β΄ΣΣ, το εγχείρημα πέτυχε και ο Κεμάλ αναγκάστηκε να διατάξει αναστολή της επίθεσής του το βράδυ της 29ης Αυγούστου. Την ίδια νύχτα, ο Παπούλας διέταξε την σύμπτυξη του στρατεύματος, ώστε το επόμενο βράδυ να αρχίσει η διάβαση του Σαγγάριου ποταμού.
Την τελευταία μέρα του Αυγούστου τα 3 Σώματα είχαν πλέον επιτυχώς και χωρίς απώλειες περάσει στη δυτική όχθη του Σαγγάριου. Το δεξιό κέρας αποτελούσε το Α΄ΣΣ, το αριστερό καταλαμβανόταν από το Γ΄ΣΣ και στο κέντρο αναλάμβανε το Β΄ΣΣ. Ο αρχηγός του Τουρκικού Επιτελείου, Φεβζί Τσακμάκ, ειδοποίησε τότε τον Κεμάλ για την κίνηση αυτή των Ελλήνων. Αμέσως διατάχθηκε η καταδίωξή τους, αλλά χωρίς αποτέλεσμα εξαιτίας της καταπόνησης των τουρκικών δυνάμεων από τις συνεχείς μάχες. Στις 3 Σεπτεμβρίου, μια δύναμη 3.000 Τούρκων έστησε πρόχειρη γέφυρα με σκοπό να περάσουν τον Σαγγάριο, αλλά κι αυτή η προσπάθεια καταποντίστηκε από τις επιτυχείς βολές του ελληνικού πυροβολικού. Ακόμη, μια προσπάθεια των Τούρκων να καταστρέψουν την ελληνική βάση του Εσκί Σεχίρ απέτυχε, λόγω της έγκαιρης επέμβασης του Γ΄ΣΣ, που ανάγκασε τον εχθρό να επιστρέψει με σοβαρές απώλειες στη βάση του.
Η πρώτη φάση της προέλασης προς την Άγκυρα
Στις 10 Σεπτεμβρίου 1921, η ελληνική σύμπτυξη δυτικά του ποταμού Σαγγάριου είχε πια ολοκληρωθεί. Το φιλόδοξο σχέδιο για την κατάληψη της Άγκυρας έμελλε ν’ αποτελεί πλέον ένα όνειρο -που ωστόσο στοίχισε στην ελληνική πλευρά περίπου 4.000 νεκρούς, 19.000 τραυματίες και 376 αγνοούμενους. Απαιτήθηκε η κλήση στα όπλα της κλάσης του 1922 (30.000 νεοσύλλεκτοι), ώστε να συμπληρωθούν οι απώλειες και να επανέλθει η Στρατιά στα επίπεδα του Ιουνίου. Η τελική σύμπτυξη αποτελεί αναμφισβήτητα έναν άθλο των τριών Σωμάτων στρατού, αφού επετεύχθη χωρίς απώλειες σε άνδρες και υλικό. Το σπουδαιότερο, όμως, ήταν το ότι δεν πτοήθηκε το ηθικό τους κατ’ ελάχιστο. Οι πόλεμοι, ασφαλώς, δεν κερδίζονται μόνο με την ψυχολογία. Η δράση του Έλληνα στρατιώτη κατά τις επιχειρήσεις του καλοκαιριού του 1921 υπήρξε υποδειγματική, το αποτέλεσμα όμως της όλης εκστρατείας απέδειξε ότι η διαυγής επιτελική κρίση είναι εξίσου σημαντική με το φρόνημα και την όποια ηρωική διάθεση.
Βέβαια, και οι δύο πλευρές είχαν κάθε λόγο να αισθάνονται ικανοποιημένες: η τουρκική γιατί κατάφερε να υπερασπιστεί την πρωτεύουσά της και να κάμψει την ορμή του εχθρού, όταν μάλιστα αυτός σημείωνε τις σημαντικές νίκες στο Εσκί Σεχίρ και στην Κιουτάχεια, ενώ η ελληνική γιατί, παρά την τελική οπισθοχώρηση, δεν είχε σε καμιά μάχη ηττηθεί. Το πρόβλημα εστιαζόταν πλέον στο ότι το ελληνικό σχέδιο να καταστραφούν οι κεμαλικές δυνάμεις γρήγορα και ολοκληρωτικά είχε παταγωδώς αποτύχει. Μόνο η διπλωματία θα μπορούσε να οδηγήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε διέξοδο, από την στιγμή που τα όπλα δεν κατάφερναν να επιβάλλουν την λύση του ισχυρού. Η Ελλάδα είχε αντέξει το οικονομικό κόστος με τεράστιες θυσίες, προσβλέποντας σε μια τελική επιτυχή έκβαση, η οποία θα την επανέφερε σε ισορροπία μέσω αντισταθμιστικών ωφελημάτων. Όταν αυτή της η προσδοκία δεν εκπληρώθηκε, η κρίση οδήγησε σε πολιτική αστάθεια και όξυνση του παλαιού μίσους μεταξύ βενιζελικών και κωνσταντινικών, με τελικό αποτέλεσμα την παραίτηση της κυβέρνησης Γούναρη και την "Δίκη των εξ".
ΑΝ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΟΤΑΝ ΑΛΛΙΩΣ
Μια πάγια αρχή της στρατηγικής είναι αυτή που θέλει την κατοχύρωση των κεκτημένων πριν από κάθε νέα επιθετική ενέργεια. Το ελληνικό στράτευμα βρισκόταν στην καλύτερη δυνατή θέση τον Ιούλιο του 1921. Με ακμαίο ηθικό και σημαντικές εδαφικές κατακτήσεις, η Ελλάδα συγκέντρωνε όλα τα πλεονεκτήματα για έναν συμφέροντα για την ίδια συμβιβασμό με τις κεμαλικές δυνάμεις. Ακόμη κι αν ο Κεμάλ παρέμενε ανένδοτος, η καλή θέληση που η Ελλάδα θα επιδείκνυε στις Δυτικές Δυνάμεις θα βελτίωνε την διεθνή θέση της και τις σχέσεις της με αυτές. Ίσως και να επισπευδόταν το πρόγραμμα οικονομικής υποστήριξής της, κατά την πάγια πρακτική των Δυτικών να βοηθούν πάντα τους νικητές. Η άποψη αυτή, άλλωστε, επαληθεύτηκε πλήρως αργότερα, όταν ο Κεμάλ αναδείχθηκε νικητής: Η Γαλλία και η Γερμανία έσπευσαν να τοποθετηθούν επενδυτικά στη νέα αναδυόμενη δύναμη, που μέσα από τις στάχτες της παλιάς αυτοκρατορίας και τις πιέσεις του ελληνισμού κατάφερε να επιβιώσει και να επικρατήσει.
Ακόμη, ο χρόνος που θα κερδιζόταν από μια τέτοια εξέλιξη, σίγουρα θα λειτουργούσε προς όφελος των Ελλήνων. Γιατί, αν επρόκειτο να παγιωθεί μια κατάσταση ειρήνης, η ελληνική πλευρά δεν θα εκδήλωνε νέα επίθεση και τα πλεονεκτήματα της ενδυνάμωσης της τουρκικής άμυνας θα παρέμεναν ανενεργά.
Η πλήρης επιτυχία της επίθεσης για την κατάληψη της Άγκυρας απαιτούσε μεγαλύτερη συγκέντρωση πυρός σε μικρότερη έκταση καθολικού μετώπου. Από τις 11 μεραρχίες της Μ. Ασίας χρησιμοποιήθηκαν μόνο οι 9 σε επιθετικές ενέργειες, ενώ οι άλλες δύο κρατήθηκαν για εφεδρεία ή ενέργειες κάλυψης. Η "Ανεξάρτητη Μεραρχία" της Θράκης δεν δραστηριοποιήθηκε έγκαιρα και σε συνδυασμό με την ισχνή διάθεση εφεδρειών το πρόβλημα διογκώθηκε. Κατά κύριο, όμως, λόγο η ανεπάρκεια μέσων μεταφοράς υλικού και προσωπικού υπήρξε η εγγύηση της αποτυχίας για τα ελληνικά όπλα. Σαφώς, θα έπρεπε να εισακουστεί ο συντ/ρχης Σπυρίδωνος, που κατείχε την γνώση του συστήματος εφοδιασμού και αναλάμβανε την ευθύνη της εξασφάλισής του.
Σε πρώτο στάδιο, η Στρατιά πέτυχε να παραπλανήσει τον εχθρό ως προς την κατεύθυνση της επίθεσής της. Με αρχική κίνηση προς τα ανατολικά, στράφηκε τελικά νότια του Σαγγάριου και μετά βόρεια, διαγράφοντας ένα κυκλωτικό “πέταλο”. Η κατάληξη ήταν να διαμορφωθεί μια επιθετική δυναμική με φορά από νότο προς βορρά -κάτι που αιφνιδίασε τους Τούρκους. Αλλά η καθυστέρηση που σημειώθηκε στην επόμενη φάση εξανέμισε το στοιχείο του αιφνιδιασμού και έδωσε την ευκαιρία στην τουρκική πλευρά να οργανωθεί. Η επιτυχία των Ελλήνων στηριζόταν στην ολοκλήρωση αυτής της κυκλωτικής κίνησης, ώστε να εγκλωβίσουν την αριστερή πτέρυγα των Τούρκων. Η ευκαιρία χάθηκε όταν από κακή εκτίμηση του Επιτελείου δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην επιθετική δράση του Α΄ΣΣ, αφήνοντας το Β΄ΣΣ σε αδράνεια. Όταν ο εχθρός ενίσχυσε την αριστερή του πτέρυγα, προβάλλοντάς την ως σθεναρό αντίβαρο στην πίεση που ασκούσε το Α΄ΣΣ, ήταν πια αργά για την ελληνική πλευρά, ώστε να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Αν το Β΄ΣΣ εξακολουθούσε ν’απασχολεί τους Τούρκους, αυτοί δεν θα μπορούσαν ν’αποδεσμεύσουν εύκολα δυνάμεις προς ενίσχυση του αριστερού τους πλευρού, οπότε το έργο του Α΄ΣΣ θα ήταν πρακτικά ευκολότερο.
Ο Κεμάλ εφάρμοσε εύστοχα την πρακτική της παραχώρησης μη ζωτικού χώρου, παρασύροντας τις ελληνικές δυνάμεις σε πόλεμο φθοράς. Ήταν επόμενο οι Έλληνες να καταπονηθούν μετά από τόσες μετακινήσεις, σε αντίξοες μάλιστα καιρικές συνθήκες, που βασικά πλήττουν τους επιτιθέμενους και όχι τόσο τους αμυνόμενους. Μια συγκράτηση της επιθετικής τακτικής των Ελλήνων δεν θα οδηγούσε στην μικρασιατική τραγωδία και τον ξεριζωμό του ελληνισμού, ώστε σίγουρα ο χάρτης των εξελίξεων στο Αιγαίο και την ευρύτερη βαλκανική θα χαρασσόταν διαφορετικά. Προφανώς, τα αποτελέσματα της κακής διαχείρισης των πρώτων νικηφόρων για τους Έλληνες εκβάσεων των μαχών φτάνουν μέχρι τις μέρες μας.
Βιβλιογραφία:
1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Εκδοτική Αθηνών)
2. Διονύσιος Α. Κόκκινος: “Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος” (Μέλισσα)
3. Ιστορία της Εκστρατείας της Μικράς Ασίας (ΔΙΣ/ΓΕΣ 1967)
4. Ι. Καψής: “Χαμένες Πατρίδες” (Λιβάνης 1992)
5. Ν. Βασιλικός: “Ημερολόγιο Μικρασιατικής Εκστρατείας” (Γνώση 1992)
http://istorikathemata.blogspot.com/
Στην ανύψωση, βέβαια, του ηθικού των Ελλήνων συνετέλεσε και η θετική μεταστροφή της στάσης των δυνάμεων της Αντάντ, η οποία εξασφάλιζε διπλωματική στήριξη των ελληνικών θέσεων και προμήθεια πολεμικού υλικού στις μονάδες της πρώτης γραμμής. Όταν μάλιστα παρατηρήθηκε επιδείνωση στις γαλλοτουρκικές, που σαν αποτέλεσμα είχε να απομακρυνθούν οι κεμαλικές δυνάμεις από έναν πολύτιμο για τις κρίσιμες εκείνες ώρες σύμμαχο, οι προετοιμασίες για την νέα επιθετική δράση εντατικοποιήθηκαν. Η επιστράτευση της κλάσης του 1912 και του 1913α, ώστε να αποδεσμευτούν η 4η και 9η Μεραρχία και να συνδράμουν το μικρασιατικό μέτωπο, σε συνδυασμό με την εγκατάσταση στην Μ. Ασία της ανεξάρτητης 12ης Μεραρχίας, που μέχρι τότε στάθμευε στην ανατολική Θράκη, είχαν σαν αποτέλεσμα την μεγιστοποίηση τη ισχύος του ελληνικού στρατού από αρχής της εκστρατείας: 200.000 περίπου άνδρες, 12.500 ντόπιοι εθελοντές, 300 κανόνια και 700 πολυβόλα (αλλά με σοβαρές ελλείψεις σε ιππικό, αναγνωριστικά αεροσκάφη και ασύρματες επικοινωνίες).
Το πλεονέκτημα της ελληνικής πλευράς εστιαζόταν τώρα στην ταχύτητα μετακινήσεων και την επίτευξη απόλυτου συντονισμού των μονάδων δράσης, ώστε να μην επαναληφθούν τα λάθη του Μαρτίου, όταν τα Α΄ και Γ΄ ΣΣ είχαν διαταχθεί να ενεργήσουν ανεξάρτητα. Ο ίδιος ο Βασιλιάς Κωνσταντίνος τοποθέτησε στην Σμύρνη το στρατηγείο του από τις αρχές του Ιουνίου, θέλοντας να επιβλέψει προσωπικά την εξέλιξη των επιχειρήσεων και να επιβάλει τον απαιτούμενο συγχρονισμό. Από την πλευρά τους οι Τούρκοι διέθεταν αξιόμαχο ιππικό, τέλεια γνώση των εδαφικών και κλιματολογικών ιδιομορφιών της περιοχής, παρατηρητήρια αναγνώρισης και καλά στημένο κατασκοπευτικό δίκτυο. Η συνεργασία των ντόπιων τουρκικών πληθυσμών με τις κεμαλικές δυνάμεις ήταν πραγματικά μια διαρκής πληγή για τους Έλληνες, όπως επίσης οι ανεξάρτητες τουρκικές μονάδες ιππικού και οι Τσέτες. Οι τελευταίοι διενεργούσαν σφοδρές επιδρομές στα μετόπισθεν, επιτυγχάνοντας συχνά να διασπάσουν την συνοχή και τον συντονισμό των ελληνικών δυνάμεων, καταβάλλοντας το φρόνημα και δοκιμάζοντας σκληρά τις επικοινωνίες τους.
Σε πρώτη φάση, οι τουρκικές δυνάμεις αναγκάστηκαν σε μια ηχηρή ήττα κατά την συμπλοκή που έλαβε χώρα στον κόμβο της Κιουτάχειας. Όταν την 3η Ιουλίου το Γ΄ΣΣ προσέγγισε την Κιουτάχεια, ο διοικητής των δυνάμεων που υπερασπίζονταν την πόλη, ο έμπειρος Ισμέτ Ινονού, διέταξε σύμπτυξη προς το Εσκί Σεχίρ. Ο αξιοθαύμαστος αυτός ελιγμός, που αποδίδεται δίκαια στο αλάθητο ένστικτο του Κεμάλ, έσωσε τελευταία στιγμή τις μάχιμες τουρκικές δυνάμεις από ολοκληρωτική συντριβή. Ήταν τόση η αγωνία του Κεμάλ να αποφευχθεί αυτή η κυκλωτική κίνηση των Ελλήνων, που επισκέφθηκε προσωπικά τον Ισμέτ, για να τον πείσει να υποχωρήσει. Κατόπιν επέστρεψε στην Άγκυρα.
Στο μεταξύ, ενισχυμένο από την 12η Μεραρχία και μια Ταξιαρχία Ιππικού, το Α΄ΣΣ είχε ήδη από την 1η Ιουλίου ολοκληρώσει την κατάληψη της γραμμής Ακτσάλ Νταγ - Τσαούς Τσιφλίκ - Καραμπουγιουκλού Νταγ - Ρουκλού Νταγ - Ακ Βιράν - Αφιόν Καραχισάρ. Την ίδια μέρα το Αφιόν Καραχισάρ κατελήφθη από την 4η Μεραρχία. Την επομένη, το Β΄ Σώμα Στρατού χτύπησε το Ακτσάλ Νταγ και τα υψώματα Τσαούς Τσιφλίκ, ενώ το Α΄ΣΣ έφτασε στην περιοχή Ερικλή και στα υψώματα Νασούχ Τσαλ. Στις 4 Ιουλίου απόσπασμα της 9ης Μεραρχίας κατέλαβε την Κιουτάχεια και το Γ΄ΣΣ στράφηκε προς το Εσκί Σεχίρ για να συναντήσει τις δυνάμεις του Ισμέτ. Στις 8 Ιουλίου οι μονάδες του Α΄ΣΣ συγκρούσθηκαν με τις τουρκικές δυνάμεις, τις οποίες και κατατρόπωσαν. Αλλά εκτιμώντας επιπόλαια την κατάσταση, το Επιτελείο δεν ενθάρρυνε μια εκμηδενιστική καταδίωξη του εχθρού, πράγμα που επέτρεψε γα μα ακόμη φορά την διάσωσή του. Η νέα τουρκική υποχώρηση σταμάτησε στις ανατολικές όχθες του ποταμού Σαγγάριου, έχοντας χαρίσει στην ελληνική πλευρά δυο σημαντικές νίκες, πολύτιμο υλικό και αιχμαλώτους. Όμως, ο σπουδαιότερος αντικειμενικός στόχος, που ήταν η εξολόθρευση των κεμαλικών δυνάμεων, δεν είχε επιτευχθεί.
ΤΟ ΦΙΛΟΔΟΞΟ ΕΛΛΗΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ: ΠΡΟΣ ΤΗΝ ΑΓΚΥΡΑ
Μπροστά στην πίεση που ασκούσαν οι επιτιθέμενες ελληνικές στρατιές και αφού τα όπλα του δεν κατόρθωναν μια θεαματική αποτίναξη του κλοιού που αυτές επιχειρούσαν σε βάρος του, ο Κεμάλ είχε επιτυχώς ακολουθήσει μέχρι εκείνη τη στιγμή μια πολιτική υποχώρησης και αναδιοργάνωσης του στρατού του. Θεωρούσε την σύνεση και την υπομονή περισσότερο σημαντικές πολεμικές αρετές, από την στείρα διάθεση αυτοθυσίας και την απατηλή εμμονή στην προάσπιση εδαφικών εκτάσεων και αστικών κέντρων, που άλλο δεν θα επιτύγχαναν, παρά την τελική καταστροφή του. Στην Άγκυρα όμως, όπου η Εθνοσυνέλευση διψούσε για μια εντυπωσιακή αντεπίθεση ικανή να χαρίσει την πρωτοβουλία των ενεργειών στην τουρκική πλευρά, οι αντιδράσεις προς την τακτική της αναδίπλωσης ολοένα αυξάνονταν. Οι αρχές της σύγχρονης στρατηγικής, τόσο διαφοροποιημένες προς την παλιά αντίληψη της επικής κατά μέτωπο αναμέτρησης, ήταν για την συντηρητική αντίληψη των Πληρεξούσιων πεδίο σχεδόν άγνωστο. Όχι όμως και για τον διορατικό και ευφυέστατο Κεμάλ, που διέβλεψε έγκαιρα ότι κάθε επιμήκυνση των γραμμών ανεφοδιασμού των Ελλήνων θα μπορούσε να τους στοιχίσει μια σημαντική ήττα.
Επιπλέον, στον Σαγγάριο οι Τούρκοι θα εκμεταλλεύονταν το φυσικό κώλυμα ενός ποταμού προκειμένου να αναχαιτίσουν την ελληνική επιθετική ορμή των Ελλήνων και ταυτόχρονα θα είχαν την αναγκαία χρονική πίστωση για αναδιοργάνωση της αμυντικής τους διάταξης. Αυτή η σθεναρή επιχειρηματολογία, τοποθετημένη στα επιτήδεια χείλη του Ατατούρκ, έκαμψε κάθε επίμονη αντίδραση των μελών της Εθνοσυνέλευσης. Οι πληρεξούσιοι τον ανακήρυξαν πανηγυρικά Αρχιστράτηγο, με απεριόριστες δικτατορικές εξουσίες για το διάστημα ενός τριμήνου!
Στο αντίπαλο στρατόπεδο, η ελληνική ηγεσία ανησυχούσε τώρα για τις επερχόμενες βροχές του Σεπτεμβρίου και την κοστοβόρα παραμονή του στρατεύματος στην γραμμή Εσκί Σεχίρ - Αφιόν Καραχισάρ. Η κυρίαρχη αντίληψη συνέκλινε στην άποψη, που θεωρούσε την άμεση συνέχιση των επιθετικών ενεργειών με σκοπό την καταστροφή του κύριου τουρκικού στρατιωτικού όγκου ως πρωταρχική ενέργεια υψίστης σημασίας. Η κατάληψη της Άγκυρας θα εξασφάλιζε, άλλωστε, εφόδια υπέρ των Ελλήνων και ο αρνητικός ψυχολογικός αντίκτυπος που θα δημιουργούσε στην εχθρική όχθη θα εξανάγκαζε τον Κεμάλ σε συνθηκολόγηση. Ο αντίλογος σε αυτή την τοποθέτηση εστίαζε το επιχειρηματολογικό βάρος του στην απόσταση των 265 χιλιομέτρων, που απείχε η τουρκική πρωτεύουσα από τη νέα βάση των Ελλήνων στο Εσκί Σεχίρ. Αλλά η φωνή της λογικής, που από το στόμα του διευθυντή του 4ου Γραφείου (διοικητικής μέριμνας) συντ/ρχη Γεωργίου Σπυρίδωνος επέμενε πεισματικά στο παράτολμο του όλου εγχειρήματος, δεν εισακούσθηκε.
Στο Μεγάλο Πολεμικό Συμβούλιο, που πραγματοποιήθηκε στην Κιουτάχεια στις 15 Ιουλίου 1921 υπό την προεδρία του Βασιλιά Κωνσταντίνου, έλαβαν μέρος ο Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης, ο Υπουργός Στρατιωτικών Νικόλαος Θεοτόκης, ο Αρχιστράτηγος Παπούλας, ο επιτελάρχης της Στρατιάς συνταγματάρχης Κωνσταντίνος Πάλλης, ο Βασίλειος Δούσμανης και ο Ξενοφών Στρατηγός. Τελικά, μέσα σε κλίμα σκεπτικισμού και επιφυλακτικότητας, αποφασίστηκε η προέλαση προς την Άγκυρα -πράγμα που προϋπέθετε την κάμψη των οχυρωμένων στον Σαγγάριο εχθρικών δυνάμεων.
Η 1η Αυγούστου ορίστηκε σαν ημερομηνία εκκίνησης της επιχείρησης. Από την προηγούμενη μέρα, όλες οι μονάδες έλαβαν τις προκαθορισμένες θέσεις εξόρμησης στη γραμμή Ακ Μπουνάρ - Καρά Τοκάτ - Σεϊντί Γαζί. Ήδη ο Πρίγκιπας Ανδρέας είχε αναλάβει την διοίκηση του Β΄ΣΣ, αντικαθιστώντας τον Υποστράτηγο Αριστοτέλη Βλαχόπουλο, ο συντ/ρχης Περικλής Καλλιδόπουλος τη διοίκηση της «ανεξάρτητης» 12ης Μεραρχίας και ο συντ/ρχης Ανδρέας Καλλίνσκης της 9ης Μεραρχίας, στη θέση του συντ/ρχη Βλάση Τσιρογιάννη. Ο ίδιος ο Κωνσταντίνος μετέφερε πάλι το στρατηγείο του, από τη Σμύρνη αυτή τη φορά στο Εσκί Σεχίρ.
Τρία Σώματα Στρατού και η Ταξιαρχία Ιππικού (μια συνολική δύναμη 80.000 περίπου ανδρών) επρόκειτο ν’ αναλάβουν την διενέργεια των επιχειρήσεων. Κάθε Σώμα αποτελείτο από 3 Μεραρχίες. Το Α΄ΣΣ και το Γ΄ΣΣ θα κινούνταν ανάμεσα στον ποταμό Πουρσάκ και το νότιο Σαγγάριο. Το Β΄ΣΣ και το ιππικό θα προωθούντο νοτιότερα, ώστε να επιτευχθεί κυκλωτική κίνηση. Η 4η Μεραρχία θα παρέμενε στο Αφιόν Καραχισάρ για να προστατεύει τις συγκοινωνίες με την Σμύρνη και η 11η Μεραρχία στο Κιοπρού Χισάρ για να καλύπτει τις συγκοινωνίες με την Προύσα.
Ο Κεμάλ δεν άργησε να ενεργήσει. Με συγκεντρωμένες τις δυνάμεις του τοποθετήθηκε στις ανατολικές όχθες του ποταμού, όπου τα οχυρωματικά έργα είχαν φτάσει σε ικανοποιητικότατο στάδιο. Σε αυτές τις οχυρώσεις ανάσχεσης, που είχαν ξεκινήσει εσπευσμένα από τις πρώτες μέρες εκδήλωσης των επιθέσεων του Μαρτίου και στις οποίες είχε δοθεί αυστηρή προτεραιότητα μετά την μάχη του Εσκί Σεχίρ, βασίζονταν τώρα οι Τούρκοι απολαμβάνοντας τους καρπούς της προνοητικότητάς τους. Σε μια αμυντική γραμμή μήκους 65 και βάθους 25 - 35 χιλιομέτρων -που ξεκινούσε βόρεια από το Γόρδιο και κατέληγε στο Μανγκάλ Νταγ περνώντας μέσα από αμέτρητους ποτάμιους δακτυλισμούς και φιδώματα-, ανάμεσα σε ορεινούς όγκους που εξασφάλιζαν κλιμακωτή άμυνα και τουρκικές εστίες πυροβολικού, ο Κεμάλ ακροβόλησε 17 Μεραρχίες Πεζικού και 5 Ιππικού, δηλαδή μια συνολική δύναμη 72.000 ανδρών.
Το σχέδιό του ήταν απλό: άμυνα μέχρις εσχάτων και, σε περίπτωση πρόωρης εξάντλησης των επιτιθέμενων, αντεπίθεση με συμπαγείς δυνάμεις με σκοπό την απώθηση των ελληνικών στρατευμάτων στην Αλμυρή Έρημο -ένα αδιάβατο άνυδρο νεκροταφείο.
Η ΠΡΩΤΗ ΕΠΙΘΕΤΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑ
Η προέλαση άρχισε σύμφωνα με το πλάνο την 1η Αυγούστου. Τα 3 Σώματα Στρατού κινήθηκαν σχεδόν παράλληλα, κατά μήκος των ποταμών Πουρσάκ και Σαγγάριου, χωρίς να συναντήσουν σοβαρή αντίσταση από οργανωμένο τουρκικό στρατό. Μόνο ελαφριές παρακωλυτικές εμφανίσεις ιππικού παρατήρησαν, κυρίως αναγνωριστικού χαρακτήρα, και επιθέσεις ατάκτων. Όταν αντελήφθησαν ότι η σιδηροδρομική γραμμή, που ένωνε το Εσκί Σεχίρ με το Μπεϊλίκ Κιοπρού, είχε ανατιναχτεί σε πολλά σημεία και ότι οι γέφυρες των ποταμών είχαν ανατιναχτεί, θεώρησαν πως οι Τούρκοι θα ακολουθούσαν οπωσδήποτε αμυντική τακτική. Αυτό τους ενεθάρρυνε, ώστε εντατικοποίησαν τις προωθητικές τους κινήσεις. Στις 3 Αυγούστου τα ελληνικά στρατεύματα έφτασαν στις προφυλακές του εχθρού. Στην πραγματικότητα, η πρώτη αυτή γραμμή άμυνας των Τούρκων ήταν ακάλυπτη. Ωστόσο, η ελληνική διοίκηση δεν έκρινε σκόπιμο να επιτεθεί, προτιμώντας μια σύντομη στάση δύο ημερών.
Στις 5 του μηνός μια διαταγή του Γενικού Επιτελείου την υποχρέωσε να κινηθεί νοτιότερα, με απώτερο σκοπό να στραφεί βορειοανατολικά, προσβάλλοντας τον εχθρό στον ποταμό Γκεούκ, στη ευρύτερη περιοχή της πόλης Ινλάρ Κατραντζί. Ερχόμενη σε αυτή την θέση, βέβαια, η ελληνική στρατιά θα είχε στα μετόπισθέν της τα βόρεια κράσπεδα της Αλμυρής Ερήμου, διακινδυνεύοντας να μην έχει μια ασφαλή οδό διαφυγής σε περίπτωση που κάτι δεν πήγαινε καλά. Στην παράλληλη αυτή πορεία των τριών Σωμάτων, μάλιστα, η νοτιότερη μεραρχία της Β΄ΣΣ (η 9η) αναγκάστηκε να βαδίσει μέσα στην έρημο με τα πόδια, βασανιζόμενη από τον καυτερό αυγουστιάτικο ήλιο. Η σκόνη που σήκωνε στο πέρασμά της γινόταν εύκολα αντιληπτή από τα τουρκικά παρατηρητήρια, ώστε ο εχθρός ήταν σε θέση να γνωρίζει ανά πάσα στιγμή την τοξοειδή πορεία τους. Αυτό αποδείχθηκε καθοριστικό, όταν η ελληνική προφυλακή ήρθε σε πρώτη επαφή με την εμπροσθοφυλακή των Τούρκων. Γιατί, ενόψει ενισχύσεων που έφταναν στο σημείο (εφόσον ο Κεμάλ γνώριζε την διάταξη και την πορεία των Ελλήνων), το Β΄ΣΣ παρέμεινε σε δευτερεύουσα γραμμή εφεδρείας και δεν μπόρεσε αμέσως να ρίξει το βάρος της στην επιθετική πρώτη κρούση.
Μετά από πορείες τόσων χιλιομέτρων, χωρίς επάρκεια σε νερό, τρόφιμα και φάρμακα, οι Έλληνες στρατιώτες άρχισαν να υποφέρουν πολύ πριν δοθεί η πρώτη μεγάλη μάχη. Η ακαταλληλότητα του συγκοινωνιακού δικτύου δεν καθυστερούσε απλά τις μετακινήσεις, αλλά εμπόδιζε την έγκαιρη τροφοδοσία της πανστρατιάς, την στιγμή που τα τρόφιμα σάπιζαν στις αποθήκες των μετόπισθεν ή στην διαδρομή προς το μέτωπο. Ζώα και άνθρωποι αρρώσταιναν ή πέθαιναν από εξάντληση σε τέτοιο ρυθμό, που οι επιθετικές ενέργειες του εχθρού φάνταζαν πια σαν αστείο. Τότε φάνηκε η επιπολαιότητα της ηγεσίας κατά τον σχεδιασμό και την προετοιμασία της προέλασης. Απέναντί τους, οι Τούρκοι απλά περίμεναν την κατάλληλη στιγμή, έχοντας εξασφαλίσει τις γραμμές ανεφοδιασμού τους προς την κατεύθυνση της Άγκυρας, που απείχε μόλις 100 χλμ. από το μέτωπο. Αυτό που ακόμη κρατούσε σε υψηλά επίπεδα το ηθικό των Ελλήνων ήταν η μέχρι στιγμής ανυπαρξία εχθρικής αντίστασης και η ελπίδα ότι η μάχη, που επρόκειτο να διεξαχθεί μπροστά στην τουρκική πρωτεύουσα, θα ήταν η τελευταία -και μάλιστα νικηφόρα για τους ίδιους.
Στις 10 Αυγούστου ο ελληνικός στρατός καταφέρνει να αγκιστρωθεί στην περιοχή νότια του Γκεούκ Κατραντζί, εκεί που αρχίζει ο ορεινός όγκος του Μανγκάλ Νταγ. Οι Τούρκοι, μπροστά στην ορμή των επιτιθέμενων, πανικοβλήθηκαν κι επέτρεψαν την διάσπαση του μετώπου στο αριστερό άκρο της αμυντικής τους παράταξης. Η ελληνική διοίκηση, εκτιμώντας λανθασμένα ότι το σημείο εκείνο δεν αποτελούσε τον πυρήνα της εχθρικής άμυνας, μετέφερε την ημερομηνία της συνέχισης της επίθεσης στον βορειοδυτικό τομέα κατά μία ημέρα. Έτσι, αντί να προωθηθούν στις 11 Αυγούστου, άφησαν πολύτιμο χρόνο είκοσι τεσσάρων ωρών στον εχθρό για να αναδιπλωθεί. Ας σημειωθεί ότι την αναβλητική αυτή διαταγή δεν την έλαβε η VII Μεραρχία, που επιχειρούσε στην περιοχή, ώστε μόνη της συνέχισε την διεμβολή δημιουργώντας προγεφύρωμα βάθους τεσσάρων χιλιομέτρων.
Την επόμενη μέρα το ελληνικό στρατηγείο αφέθηκε να παραπλανηθεί από κάποιες πληροφορίες εναέριας παρατήρησης, που πιστοποιούσαν ότι το κέντρο βάρους της άμυνας των Τούρκων μετατοπιζόταν προς τα ανατολικά, αφήνοντας το κέντρο ευάλωτο. Οι εμπλεκόμενες μονάδες επέμεναν για το αντίθετο, αλλά η ηγεσία δεν πειθόταν. Έτσι, αντί να διατάξει την άμεση επίθεση του Β΄ΣΣ, προωθεί τα Α΄ και Γ΄, τα οποία προσκρούουν σε οργανωμένη αντίσταση. Θα χρειαστεί σκληρός αγώνας δύο ημερών για να καταφέρουν τελικά οι Έλληνες να επικρατήσουν στην γραμμή Κιουτσούκ Γιαϊτσί - Μανγκάλ Νταγ - Ινλάρ Κατραντζί - Ιλιτζά. Η VII Μεραρχία διεύρυνε το προγεφύρωμά της ακόμη ενάμισι χιλιόμετρο, αλλά το πλεονέκτημα της πρώτης νίκης που πέτυχε το Β΄ Σώμα έχει ήδη χαθεί. Όταν στις 13 του μηνός εφορμά από τα υψώματα του Μανγκάλ Νταγ προς το Καλέ Γκρότο, καταφέρνει να απωθήσει τον εχθρό, που μια μέρα αργότερα πασχίζει να οχυρωθεί βόρεια του Μπουγιούκ Τσαλίς, αλλά ήδη η απόσταση των V και XIII Μεραρχιών της από τις μονάδες εφοδιασμού κρίνεται επισφαλής. Ωστόσο, τούτη είναι και η πρώτη κατάληψη εχθρικής τοποθεσίας από την ελληνική σημαία.
Η επίθεση εναντίον της πρώτης τουρκικής αμυντικής θέσης
Το Α΄ΣΣ δεν υστερεί σε επιτυχία. Παραμονές της γιορτής της Παναγίας, ήδη γίνεται κύριος των Δίδυμων Λόφων, αναγκάζοντας τους Τούρκους σε σύμπτυξη βορειότερα, στο Γιαμάκ. Ο εχθρός έχει φέρει την “πλάτη του” μπροστά από τα βουνά του Ντικιλί Τας, οπότε δύσκολα θα μπορούσε να διαφύγει, αν οι άνδρες του Α΄ΣΣ τους καταδίωκαν. Αλλά αυτό δεν συνέβη.
Το Γ΄ΣΣ, στο μεταξύ, έχει προωθήσει την Χ Μεραρχία του δυτικά του ποταμού Σαπάντζα Ντερέ και την στρέφει δυτικά, διαγράφοντας μια αμβλεία τοξοειδή κίνηση πάνω στον χάρτη. Στις 16 Αυγούστου η κορυφογραμμή της Σαπάντζας βρίσκεται υπό ελληνική κατοχή, ενώ τη νύχτα ολοκληρώνεται η κατάληψη του οροπεδίου Τοϊντεμίρ από την ΙΙΙ Μεραρχία. Ο εχθρός συμπτύσσεται στην γραμμή Σαριχαλίλ - Καραχαμτζαλί και στις 17 του μηνός ολοκληρώνεται η κατάληψη της πρώτης οχυρωμένης τουρκικής τοποθεσίας. Ανατολικότερα, η VII Μεραρχία διανοίγει στις 17 Αυγούστου το στενό του Πολατλί, που βρίσκεται πάνω στον οδικό άξονα για την Άγκυρα, και στις 18 επανέρχεται στην διοίκηση του Γ΄ΣΣ.
Η ΣΤΑΘΕΡΟΠΟΙΗΣΗ ΤΟΥ ΜΕΤΩΠΟΥ ΚΑΙ Η ΤΕΛΙΚΗ ΣΥΜΠΤΥΞΗ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΙΚΩΝ ΔΥΝΑΜΕΩΝ
Το Α΄ΣΣ, από την γραμμή ανάληψης που κατείχε (Εσκί Κισλά - Δίδυμοι Λόφοι στο αριστερό και κεντρώο πεδίο και τον χείμαρρο Κατραντζί στο δεξιό), επιτέθηκε προς το Γιαπάν Χαμάμ. Αλλά πριν το Γιαπάν Χαμάμ, πρέπει να επικρατήσει στα υψώματα του Αρντίζ Νταγ, που απλώνονται μπροστά του. Αυτό επιτυγχάνεται το απόγευμα της 19ης Αυγούστου. Στη συνέχεια, σταθεροποιείται στο ανατολικό τμήμα του όρους Τσαλ Νταγ (ΙΙ Μεραρχία, στις 20 Αυγούστου) και στο απόστασης 2 χιλιομέτρων από το Γιαπάν Χαμάμ νότιο ύψωμα. Δυο μέρες πριν, στις 18 Αυγούστου, το Γ΄ΣΣ έχει καταλάβει την δυτική πλευρά του Τσαλ Νταγ, υποχρεώνοντας τους Τούρκους σε απελπισμένη σύμπτυξη μεταξύ των χωριών Καραγιαφσάν και Σεϊχαλί. Η ΙΙΙ Μεραρχία σταθεροποιήθηκε ανατολικότερα, στο Μπαϊμπούρτ.
Σε αυτό το σημείο, η ελληνική στρατιωτική ηγεσία διαπιστώνει πως οι αρχικοί της φόβοι δικαιώνονταν. Η υπερκέραση της αριστερής πλευράς του εχθρού, που είχε τεθεί από την αρχή της επίθεσης σαν βασικός αντικειμενικός στόχος, δεν πραγματοποιήθηκε, εξαιτίας της ταχύτατης αναδίπλωσης προς τα πίσω των εχθρικών μονάδων. Επομένως, η καταστροφή του εχθρού παρέμενε για τους Έλληνες σχέδιο ανεκτέλεστο. Επίσης, η διάνοιξη της διαύλου προς Άγκυρα μέσω του Γιαπάν Χαμάμ είχε αποτύχει. Αυτή η καθυστέρηση για την ελληνική στρατιά αποδεικνυόταν μέρα την μέρα ολοένα και πιο ασφυκτική, λόγω της σημαντικής απώλειας σε υλικό πολέμου και ανθρώπινο δυναμικό. Ο ανεφοδιασμός, άλλωστε, ήταν ένα πρόβλημα που συνεχώς γιγαντωνόταν.
Η επίθεση κατά της δεύτερης τουρκικής αμυντικής γραμμής
Το Γ΄ΣΣ έπρεπε πλέον να προσπαθήσει να διευρύνει το προγεφύρωμα στην ανατολική όχθη του Σαγγάριου, ώστε να εξασφαλιστεί μια ενδεχόμενη γενική σύμπτυξη των ελληνικών δυνάμεων στη δυτική, αν η πορεία προς την Άγκυρα έπαυε ν’ αποτελεί βασική επιδίωξη. Η Διοίκηση της Στρατιάς ήδη προσανατολιζόταν στην ιδέα να επανέλθει στην τοποθεσία που βρισκόταν μετά την 9η Ιουλίου, όταν η μάχη του Εσκί Σεχίρ είχε φέρει την ελληνική δύναμη σε πλεονεκτικότατη θέση. Στις 22 Αυγούστου συνέταξε μια αναλυτική αναφορά, όπου τόνιζε τα πλεονεκτήματα και τα μειονεκτήματα του σεναρίου συνέχισης της επίθεσης. Ο Ξενοφών Στρατηγός ανέλαβε να την υποβάλλει στον Υπουργό των Στρατιωτικών Νικόλαο Θεοτόκη, με την ευκαιρία της επίσκεψης του τελευταίου στην Προύσα. Το ερώτημα που αναδυόταν, σε τελική ανάλυση, ήταν κατά πόσο τα διπλωματικά οφέλη από μια κατάληψη της πρωτεύουσας του Κεμάλ θα ήταν αντάξια μιας επιπλέον θυσίας του ελληνικού στρατού -και, μάλιστα, με τον κίνδυνο να ηττηθεί. Προσκλήθηκε τότε ο Πρωθυπουργός Δημήτριος Γούναρης να μεταβεί στην Προύσα, αλλά αυτός αρνήθηκε, ισχυριζόμενος ότι μια ξαφνική επίσκεψή του στην Μ. Ασία ασφαλώς θα είχε κακό αντίκτυπο στην ψυχολογία των μαχόμενων στρατιωτών, αφού έτσι θα αναγνωριζόταν επίσημα από την ελληνική κυβέρνηση η κρισιμότητα της κατάστασης. Για τον λόγο αυτό διέταξε να λάβει την αναφορά στην Αθήνα.
Ο Αρχιστράτηγος Παπούλας, άλλωστε, υποστήριξε την λήξη της επίθεσης και το σενάριο χρησιμοποίησης των πλεονεκτημάτων, που προέκυπταν από τις μέχρι τότε νίκες των Ελλήνων, για την επίτευξη ευνοϊκών όρων. Ο Θεοτόκης γνωστοποίησε αυτή την θέση του Παπούλα στον Πρωθυπουργό, αλλά δεν την συμμερίστηκε, λέγοντας ότι σε περίπτωση παύσης της επίθεσης ο δυσμενής αντίκτυπος εντός και εκτός της Ελλάδας θα ήταν μεγάλος. Ο Γούναρης άφησε την πρωτοβουλία στην Στρατιά, αποκλείοντας ωστόσο την περίπτωση να ζητηθεί ανακωχή πρώτα από την ελληνική πλευρά, πιστεύοντας πως κάτι τέτοιο θα σήμαινε παραδοχή της ήττας της.
Στο διάστημα αυτής της ανταλλαγής απόψεων μεταξύ στρατιωτικής και πολιτικής ηγεσίας, οι Τούρκοι είχαν συγκεντρώσει δυνάμεις έναντι του Γ΄ Σώματος Στρατού, με σκοπό να εφαρμόσουν επιθετική ενέργεια ικανή να την απωθήσει προς την Αλμυρή Έρημο. Η επίθεση εκδηλώθηκε στις 28 Αυγούστου και αμέσως τα Α΄ και Β΄ ΣΣ εκτέλεσαν επιθέσεις αντιπερισπασμού. Παρά την καθυστέρηση του Β΄ΣΣ, το εγχείρημα πέτυχε και ο Κεμάλ αναγκάστηκε να διατάξει αναστολή της επίθεσής του το βράδυ της 29ης Αυγούστου. Την ίδια νύχτα, ο Παπούλας διέταξε την σύμπτυξη του στρατεύματος, ώστε το επόμενο βράδυ να αρχίσει η διάβαση του Σαγγάριου ποταμού.
Την τελευταία μέρα του Αυγούστου τα 3 Σώματα είχαν πλέον επιτυχώς και χωρίς απώλειες περάσει στη δυτική όχθη του Σαγγάριου. Το δεξιό κέρας αποτελούσε το Α΄ΣΣ, το αριστερό καταλαμβανόταν από το Γ΄ΣΣ και στο κέντρο αναλάμβανε το Β΄ΣΣ. Ο αρχηγός του Τουρκικού Επιτελείου, Φεβζί Τσακμάκ, ειδοποίησε τότε τον Κεμάλ για την κίνηση αυτή των Ελλήνων. Αμέσως διατάχθηκε η καταδίωξή τους, αλλά χωρίς αποτέλεσμα εξαιτίας της καταπόνησης των τουρκικών δυνάμεων από τις συνεχείς μάχες. Στις 3 Σεπτεμβρίου, μια δύναμη 3.000 Τούρκων έστησε πρόχειρη γέφυρα με σκοπό να περάσουν τον Σαγγάριο, αλλά κι αυτή η προσπάθεια καταποντίστηκε από τις επιτυχείς βολές του ελληνικού πυροβολικού. Ακόμη, μια προσπάθεια των Τούρκων να καταστρέψουν την ελληνική βάση του Εσκί Σεχίρ απέτυχε, λόγω της έγκαιρης επέμβασης του Γ΄ΣΣ, που ανάγκασε τον εχθρό να επιστρέψει με σοβαρές απώλειες στη βάση του.
Η πρώτη φάση της προέλασης προς την Άγκυρα
Στις 10 Σεπτεμβρίου 1921, η ελληνική σύμπτυξη δυτικά του ποταμού Σαγγάριου είχε πια ολοκληρωθεί. Το φιλόδοξο σχέδιο για την κατάληψη της Άγκυρας έμελλε ν’ αποτελεί πλέον ένα όνειρο -που ωστόσο στοίχισε στην ελληνική πλευρά περίπου 4.000 νεκρούς, 19.000 τραυματίες και 376 αγνοούμενους. Απαιτήθηκε η κλήση στα όπλα της κλάσης του 1922 (30.000 νεοσύλλεκτοι), ώστε να συμπληρωθούν οι απώλειες και να επανέλθει η Στρατιά στα επίπεδα του Ιουνίου. Η τελική σύμπτυξη αποτελεί αναμφισβήτητα έναν άθλο των τριών Σωμάτων στρατού, αφού επετεύχθη χωρίς απώλειες σε άνδρες και υλικό. Το σπουδαιότερο, όμως, ήταν το ότι δεν πτοήθηκε το ηθικό τους κατ’ ελάχιστο. Οι πόλεμοι, ασφαλώς, δεν κερδίζονται μόνο με την ψυχολογία. Η δράση του Έλληνα στρατιώτη κατά τις επιχειρήσεις του καλοκαιριού του 1921 υπήρξε υποδειγματική, το αποτέλεσμα όμως της όλης εκστρατείας απέδειξε ότι η διαυγής επιτελική κρίση είναι εξίσου σημαντική με το φρόνημα και την όποια ηρωική διάθεση.
Βέβαια, και οι δύο πλευρές είχαν κάθε λόγο να αισθάνονται ικανοποιημένες: η τουρκική γιατί κατάφερε να υπερασπιστεί την πρωτεύουσά της και να κάμψει την ορμή του εχθρού, όταν μάλιστα αυτός σημείωνε τις σημαντικές νίκες στο Εσκί Σεχίρ και στην Κιουτάχεια, ενώ η ελληνική γιατί, παρά την τελική οπισθοχώρηση, δεν είχε σε καμιά μάχη ηττηθεί. Το πρόβλημα εστιαζόταν πλέον στο ότι το ελληνικό σχέδιο να καταστραφούν οι κεμαλικές δυνάμεις γρήγορα και ολοκληρωτικά είχε παταγωδώς αποτύχει. Μόνο η διπλωματία θα μπορούσε να οδηγήσει τις ελληνοτουρκικές σχέσεις σε διέξοδο, από την στιγμή που τα όπλα δεν κατάφερναν να επιβάλλουν την λύση του ισχυρού. Η Ελλάδα είχε αντέξει το οικονομικό κόστος με τεράστιες θυσίες, προσβλέποντας σε μια τελική επιτυχή έκβαση, η οποία θα την επανέφερε σε ισορροπία μέσω αντισταθμιστικών ωφελημάτων. Όταν αυτή της η προσδοκία δεν εκπληρώθηκε, η κρίση οδήγησε σε πολιτική αστάθεια και όξυνση του παλαιού μίσους μεταξύ βενιζελικών και κωνσταντινικών, με τελικό αποτέλεσμα την παραίτηση της κυβέρνησης Γούναρη και την "Δίκη των εξ".
ΑΝ Η ΙΣΤΟΡΙΑ ΓΡΑΦΟΤΑΝ ΑΛΛΙΩΣ
Μια πάγια αρχή της στρατηγικής είναι αυτή που θέλει την κατοχύρωση των κεκτημένων πριν από κάθε νέα επιθετική ενέργεια. Το ελληνικό στράτευμα βρισκόταν στην καλύτερη δυνατή θέση τον Ιούλιο του 1921. Με ακμαίο ηθικό και σημαντικές εδαφικές κατακτήσεις, η Ελλάδα συγκέντρωνε όλα τα πλεονεκτήματα για έναν συμφέροντα για την ίδια συμβιβασμό με τις κεμαλικές δυνάμεις. Ακόμη κι αν ο Κεμάλ παρέμενε ανένδοτος, η καλή θέληση που η Ελλάδα θα επιδείκνυε στις Δυτικές Δυνάμεις θα βελτίωνε την διεθνή θέση της και τις σχέσεις της με αυτές. Ίσως και να επισπευδόταν το πρόγραμμα οικονομικής υποστήριξής της, κατά την πάγια πρακτική των Δυτικών να βοηθούν πάντα τους νικητές. Η άποψη αυτή, άλλωστε, επαληθεύτηκε πλήρως αργότερα, όταν ο Κεμάλ αναδείχθηκε νικητής: Η Γαλλία και η Γερμανία έσπευσαν να τοποθετηθούν επενδυτικά στη νέα αναδυόμενη δύναμη, που μέσα από τις στάχτες της παλιάς αυτοκρατορίας και τις πιέσεις του ελληνισμού κατάφερε να επιβιώσει και να επικρατήσει.
Ακόμη, ο χρόνος που θα κερδιζόταν από μια τέτοια εξέλιξη, σίγουρα θα λειτουργούσε προς όφελος των Ελλήνων. Γιατί, αν επρόκειτο να παγιωθεί μια κατάσταση ειρήνης, η ελληνική πλευρά δεν θα εκδήλωνε νέα επίθεση και τα πλεονεκτήματα της ενδυνάμωσης της τουρκικής άμυνας θα παρέμεναν ανενεργά.
Η πλήρης επιτυχία της επίθεσης για την κατάληψη της Άγκυρας απαιτούσε μεγαλύτερη συγκέντρωση πυρός σε μικρότερη έκταση καθολικού μετώπου. Από τις 11 μεραρχίες της Μ. Ασίας χρησιμοποιήθηκαν μόνο οι 9 σε επιθετικές ενέργειες, ενώ οι άλλες δύο κρατήθηκαν για εφεδρεία ή ενέργειες κάλυψης. Η "Ανεξάρτητη Μεραρχία" της Θράκης δεν δραστηριοποιήθηκε έγκαιρα και σε συνδυασμό με την ισχνή διάθεση εφεδρειών το πρόβλημα διογκώθηκε. Κατά κύριο, όμως, λόγο η ανεπάρκεια μέσων μεταφοράς υλικού και προσωπικού υπήρξε η εγγύηση της αποτυχίας για τα ελληνικά όπλα. Σαφώς, θα έπρεπε να εισακουστεί ο συντ/ρχης Σπυρίδωνος, που κατείχε την γνώση του συστήματος εφοδιασμού και αναλάμβανε την ευθύνη της εξασφάλισής του.
Σε πρώτο στάδιο, η Στρατιά πέτυχε να παραπλανήσει τον εχθρό ως προς την κατεύθυνση της επίθεσής της. Με αρχική κίνηση προς τα ανατολικά, στράφηκε τελικά νότια του Σαγγάριου και μετά βόρεια, διαγράφοντας ένα κυκλωτικό “πέταλο”. Η κατάληξη ήταν να διαμορφωθεί μια επιθετική δυναμική με φορά από νότο προς βορρά -κάτι που αιφνιδίασε τους Τούρκους. Αλλά η καθυστέρηση που σημειώθηκε στην επόμενη φάση εξανέμισε το στοιχείο του αιφνιδιασμού και έδωσε την ευκαιρία στην τουρκική πλευρά να οργανωθεί. Η επιτυχία των Ελλήνων στηριζόταν στην ολοκλήρωση αυτής της κυκλωτικής κίνησης, ώστε να εγκλωβίσουν την αριστερή πτέρυγα των Τούρκων. Η ευκαιρία χάθηκε όταν από κακή εκτίμηση του Επιτελείου δόθηκε ιδιαίτερη βαρύτητα στην επιθετική δράση του Α΄ΣΣ, αφήνοντας το Β΄ΣΣ σε αδράνεια. Όταν ο εχθρός ενίσχυσε την αριστερή του πτέρυγα, προβάλλοντάς την ως σθεναρό αντίβαρο στην πίεση που ασκούσε το Α΄ΣΣ, ήταν πια αργά για την ελληνική πλευρά, ώστε να διορθώσει τα κακώς κείμενα. Αν το Β΄ΣΣ εξακολουθούσε ν’απασχολεί τους Τούρκους, αυτοί δεν θα μπορούσαν ν’αποδεσμεύσουν εύκολα δυνάμεις προς ενίσχυση του αριστερού τους πλευρού, οπότε το έργο του Α΄ΣΣ θα ήταν πρακτικά ευκολότερο.
Ο Κεμάλ εφάρμοσε εύστοχα την πρακτική της παραχώρησης μη ζωτικού χώρου, παρασύροντας τις ελληνικές δυνάμεις σε πόλεμο φθοράς. Ήταν επόμενο οι Έλληνες να καταπονηθούν μετά από τόσες μετακινήσεις, σε αντίξοες μάλιστα καιρικές συνθήκες, που βασικά πλήττουν τους επιτιθέμενους και όχι τόσο τους αμυνόμενους. Μια συγκράτηση της επιθετικής τακτικής των Ελλήνων δεν θα οδηγούσε στην μικρασιατική τραγωδία και τον ξεριζωμό του ελληνισμού, ώστε σίγουρα ο χάρτης των εξελίξεων στο Αιγαίο και την ευρύτερη βαλκανική θα χαρασσόταν διαφορετικά. Προφανώς, τα αποτελέσματα της κακής διαχείρισης των πρώτων νικηφόρων για τους Έλληνες εκβάσεων των μαχών φτάνουν μέχρι τις μέρες μας.
Βιβλιογραφία:
1. Ιστορία του Ελληνικού Έθνους (Εκδοτική Αθηνών)
2. Διονύσιος Α. Κόκκινος: “Ιστορία της Νεωτέρας Ελλάδος” (Μέλισσα)
3. Ιστορία της Εκστρατείας της Μικράς Ασίας (ΔΙΣ/ΓΕΣ 1967)
4. Ι. Καψής: “Χαμένες Πατρίδες” (Λιβάνης 1992)
5. Ν. Βασιλικός: “Ημερολόγιο Μικρασιατικής Εκστρατείας” (Γνώση 1992)
http://istorikathemata.blogspot.com/
Εγγραφή σε:
Αναρτήσεις (Atom)
