Πώς να επωφεληθείτε από τις ρυθμίσεις για χρέη και απλήρωτους λογαριασμούς

Ενας στους πέντε Ελληνες αδυνατεί να εξυπηρετήσει το καταναλωτικό του δάνειο. Ενας στους δέκα δεν μπορεί να αποπληρώσει ούτε το στεγαστικό και κινδυνεύει να χάσει το σπίτι του.

Τουλάχιστον οκτώ στους εκατό Ελληνες συμβιβάζονται με την ιδέα ότι θα μπει φραγή στο σταθερό ή στο κινητό τους τηλέφωνο λόγω οφειλών, ενώ με καθυστέρηση εξοφλείται πλέον και το 8% των
λογαριασμών της ΔΕΗ. Στις εφορίες και τα παραρτήματα των ασφαλιστικών ταμείων διογκώνεται καθημερινά το φαινόμενο μη καταβολής του ΦΠΑ και ασφαλιστικών εισφορών αντίστοιχα. Οσο για το «πηγάδι» με τις ληξιπρόθεσμες οφειλές προς το Δημόσιο, δείχνει να μην έχει... πάτο.
Πώς απαντούν τράπεζες, εφορίες, ασφαλιστικά ταμεία και επιχειρήσεις στο γενικευμένο πλέον πρόβλημα που λέγεται αδυναμία πληρωμών; Με δόσεις και ευκολίες πληρωμής. Το υπουργείο Οικονομικών ξαναφέρνει στο προσκήνιο τη ρύθμιση των ληξιπρόθεσμων οφειλών ενόψει και της εφαρμογής του νέου νόμου, που προβλέπει ακόμη και ποινές φυλάκισης για τους οφειλέτες. Εντός των ημερών ενεργοποιείται η νέα ρύθμιση για όσους χρωστούν στα ασφαλιστικά ταμεία, ενώ θα ξεκινήσει και το πρόγραμμα για την πληρωμή του ΦΠΑ σε δόσεις. Οι τράπεζες λανσάρουν ολοένα και περισσότερα προγράμματα για όσους έχουν περιέλθει σε δυσκολία, τα οποία ναι μεν εξασφαλίζουν χαμηλότερη δόση για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, αλλά από την άλλη κοστίζουν πανάκριβα σε τόκους. Στο παιχνίδι των δόσεων και των ευκολιών πληρωμής έχουν μπει πλέον τόσο οι τηλεπικοινωνιακές επιχειρήσεις όσο και η ΔΕΗ, καθώς βλέπουν τον αριθμό των απλήρωτων λογαριασμών να αυξάνει.

Το βαρίδι στον διακανονισμό για οφειλές προς το Δημόσιο

ΜΕ ΤΗΝ ψήφιση του νέου φορολογικού νομοσχεδίου όσοι έχουν ληξιπρόθεσμα χρέη προς το Δημόσιο, εκτός από τα αναγκαστικά μέτρα είσπραξης (π.χ. κατασχέσεις ακινήτων, δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών κ.λπ.), κινδυνεύουν και με ποινές φυλάκισης.

Αμέσως μετά την ενεργοποίηση του νόμου, το υπουργείο Οικονομικών σχεδιάζει να εξαπολύσει νέο κυνηγητό, ώστε με το φόβητρο της φυλάκισης να αντλήσει όσο το δυνατόν περισσότερα έσοδα από τη δεξαμενή των ληξιπρόθεσμων χρεών ύψους 37 δισεκατομμυρίων ευρώ που έχουν συσσωρευτεί.
Ο οφειλέτης, ο οποίος θα προσκληθεί να πληρώσει και κατά τη διάρκεια των φορολογικών δηλώσεων, έχει σήμερα τη δυνατότητα να ενταχθεί σε διαδικασία ρύθμισης προκειμένου να αποφύγει τα χειρότερα. Στην πραγματικότητα, μπορεί να μπει στη ρύθμιση που ψηφίστηκε το φθινόπωρο του 2010, η οποία παραμένει ενεργός.
Για τον φορολογούμενο, η ρύθμιση έχει ένα μειονέκτημα: αν αποφασίσει να ενταχθεί, πρέπει να πληρώσει μεμιάς όλες τις δόσεις που αναλογούν από το περασμένο φθινόπωρο μέχρι και την ημερομηνία κατάθεσης της σχετικής αίτησης. Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι για τους περισσότερους η συγκεκριμένη επιλογή έχει ήδη αρχίσει να καθίσταται απαγορευτική δεδομένης της έλλειψης ρευστότητας. Ετσι, είναι ανοικτό το ενδεχόμενο το υπουργείο Οικονομικών να κινηθεί στα χνάρια του υπουργείου Εργασίας και να παρουσιάσει νέα διευκόλυνση για να αναθερμάνει το ενδιαφέρον.
Παράδειγμα
Ενδεικτικό του πώς λειτουργεί η τωρινή ρύθμιση είναι το ακόλουθο παράδειγμα:
Οφειλέτης χρωστάει 20.000 ευρώ, ενώ έχουν συσσωρευθεί προσαυξήσεις ύψους 6.000 ευρώ. Αποφασίζει να ενταχθεί στη ρύθμιση που του δίνει τη δυνατότητα να εξοφλήσει σε 24 δόσεις, επιτυγχάνοντας ταυτόχρονα έκπτωση 80% επί των προσαυξήσεων (δηλαδή 4.800 ευρώ). Συνολικά, ο οφειλέτης πρέπει να καταβάλει 21.200 ευρώ σε 24 δόσεις των 883 ευρώ η καθεμία. Αν η αίτηση υποβληθεί τον Απρίλιο, ο οφειλέτης πρέπει να πληρώσει μαζεμένες επτά δόσεις (από τον Οκτώβριο του 2010 μέχρι και το Απρίλιο του 2011). Επίσης, πρέπει να καταβάλει και προσαυξήσεις γι' αυτό το χρονικό διάστημα.
Συνολικά, δηλαδή, πρέπει να καταβληθούν 6.368 ευρώ με την υποβολή της αίτησης, ενώ από εκεί και πέρα θα πληρώνονται 883 ευρώ τον μήνα έως και τον Σεπτέμβριο του 2012.

Πακέτα διευκολύνσεων για στεγαστικά δάνεια

Το ποσοστό των στεγαστικών που έχουν βρεθεί στο «κόκκινο» προσεγγίζει το 10% και μεταφράζεται σε ποσό που υπερβαίνει τα οκτώ δισεκατομμύρια ευρώ.

Για να περιορίσουν την περαιτέρω αύξηση αυτού του ποσοστού -ενόψει μάλιστα και της επερχόμενης αύξησης των επιτοκίων από την ΕΚΤ- οι τράπεζες έχουν ήδη φτιάξει «πακέτα» ευκολιών για τους πελάτες.
Βέβαια, στις περισσότερες περιπτώσεις, το αντάλλαγμα για να εκμεταλλευθεί ο δανειολήπτης αυτά τα πακέτα είναι η αλλαγή της δανειακής σύμβασης και η αύξηση του επιτοκίου. Τα κυριότερα από τα πακέτα διευκολύνσεων που έχουν «λανσαριστεί» είναι τα εξής:
* Καταβολή του 50% της δόσης για χρονικό διάστημα που φτάνει έως και τα δύο χρόνια (ανάλογα με την πολιτική της κάθε τράπεζας). Είναι η μοναδική ρύθμιση που μπορεί να ζητήσει κάποιος από την τράπεζα χωρίς να επιβαρυνθεί με υψηλότερο επιτόκιο. Στην πραγματικότητα, για να επιτευχθεί η μείωση της δόσης κατά 50% ο δανειολήπτης μπαίνει σε μια διαδικασία καταβολής μόνο ενός μέρους των τόκων που αναλογούν σε αυτή τη διετία. Οι υπόλοιποι τόκοι κεφαλαιοποιούνται και επιμερίζονται στις υπόλοιπες δόσεις του δανείου μέχρι και τη λήξη. Ετσι, η κάθε μηνιαία δόση μετά τη διετία θα είναι αυξημένη.
* Η δεύτερη λύση είναι η επιμήκυνση της διάρκειας του δανείου εφόσον το επιτρέπει η ηλικία του δανειολήπτη (σ.σ.: οι τράπεζες θέλουν οι πελάτες τους να έχουν αποπληρώσει όλες τις οφειλές στην ηλικία των 65-70 ετών και γι' αυτό δεν εγκρίνουν επιμηκύνσεις πέραν του συγκεκριμένου ορίου.
Η αύξηση διάρκειας του δανείου ναι μεν εξασφαλίζει χαμηλότερη δόση αλλά αυξάνει το συνολικό ποσό των τόκων που πρέπει να καταβάλει ο δανειολήπτης μέχρι την πλήρη εξόφληση. Πόσω μάλλον όταν η συγκεκριμένη διευκόλυνση είναι πολύ πιθανό να συνοδευθεί και από αύξηση του επιτοκίου. Το ακόλουθο παράδειγμα είναι χαρακτηριστικό:
Δάνειο 100.000 ευρώ με 15ετή περίοδο εξόφλησης και επιτόκιο 3,5% «βγάζει» μηνιαία δόση 720 ευρώ. Μέχρι την πλήρη εξόφληση, πρέπει να καταβληθούν 29.742 ευρώ σε τόκους. Αν η διάρκεια του δανείου αυξηθεί στα 25 χρόνια και το επιτόκιο στο 4%, ναι μεν η δόση θα μειωθεί στα 534 ευρώ αλλά το σύνολο των τόκων θα διπλασιαστεί φτάνοντας στα 60.345 ευρώ.
* Η τρίτη λύση προβλέπει την παροχή «περιόδου χάριτος» η οποία μπορεί να φτάσει ακόμη και στα δύο χρόνια, ειδικά αν κάποιος έχει επικαλεστεί απώλεια θέσεως εργασίας. Οι τόκοι αυτής της διετίας κεφαλαιοποιούνται, ενώ συνήθως οι τράπεζες απαιτούν και αναπροσαρμογή του επιτοκίου (σ.σ.: ειδικά αν δουν σύμβαση της περιόδου 2005-2008 που προέβλεπε εξαιρετικά χαμηλά spreads, 0,5% ή 1%). Αυτό σημαίνει ότι η δόση μετά τη διετία θα είναι υψηλότερη.

Φως για καταναλωτές από τη ΔΕΗ

Πρόθυμη να διευκολύνει τους καταναλωτές επιτρέποντάς τους να εξοφλήσουν τον λογαριασμό τους ακόμη και σε 2-3 δόσεις εμφανίζεται και η Δημόσια Επιχείρηση Ηλεκτρισμού, η οποία διαπιστώνει για το 2010 αύξηση 35% στις καθυστερήσεις εξόφλησης συγκριτικά με το 2009.

Συνολικά, οι λογαριασμοί σε καθυστέρηση, αντιστοιχούν σε περίπου 485 εκατ. ευρώ.
Οσον αφορά τον αριθμό τους, σύμφωνα με στοιχεία της επιχείρησης, περίπου 8% επί του συνολικού αριθμού των ρολογιών της ΔΕΗ χρωστούν για διάστημα που φτάνει τους έξι μήνες.
Για να εξασφαλίσει το δικαίωμα καταβολής σε δόσεις, ο καταναλωτής πρέπει να κάνει αίτηση στο παράρτημα της ΔΕΗ όπου ανήκει. Τα αιτήματα εγκρίνονται με μεγαλύτερη ευκολία όταν πρόκειται για καταναλωτές που επικαλούνται απώλεια θέσεως εργασίας ή σημαντική μείωση αποδοχών. Γενικότερα, η ρύθμιση εξαρτάται από το προφίλ του κάθε καταναλωτή. Δεν γίνονται διευκολύνσεις σε καταναλωτές που έχουν συλληφθεί να έχουν «πειράξει» τα ρολόγια. Για τη διευκόλυνση των δόσεων, ο καταναλωτής χρεώνεται με προσαυξήσεις, αλλά εξασφαλίζει ότι δεν θα του διακοπεί η παροχή ρεύματος.
Γι' αυτό η σχετική αίτηση για ρύθμιση πρέπει να υποβληθεί ουσιαστικά πριν εκπνεύσει η προθεσμία εξόφλησης του δεύτερου λογαριασμού (σ.σ.: συνήθως η ΔΕΗ στέλνει προειδοποίηση διακοπής με τον δεύτερο λογαριασμό).

Επιμήκυνση των αποπληρωμών στην καταναλωτική πίστη

Τα «κόκκινα» καταναλωτικά δάνεια έχουν ήδη ξεπεράσει το 20% και οι τράπεζες είναι πρόθυμες να κάνουν μεγάλες ευκολίες πληρωμής, πάντοτε με το... αζημίωτο.

Για τους δανειολήπτες που θα επιλέξουν να μην αξιοποιήσουν τον πρόσφατο νόμο και να έρθουν σε απευθείας διαπραγμάτευση με την τράπεζα, προσφέρονται περίοδοι χάριτος αλλά και μεγάλες επιμηκύνσεις της διάρκειας αποπληρωμής, που φτάνουν ακόμη και τα 15 χρόνια. Στην πράξη, βέβαια, η διευκόλυνση προς τον καταναλωτή αποδεικνύεται πανάκριβη λύση.
Χαρακτηριστικό παράδειγμα ένα πενταετές καταναλωτικό δάνειο ύψους 5.000 ευρώ με περίοδο αποπληρωμής τα πέντε χρόνια και επιτόκιο 10%. Η δόση διαμορφώνεται στα 108 ευρώ και το σύνολο των τόκων μέχρι την αποπληρωμή στα 1.463 ευρώ. Με αύξηση της διάρκειας του δανείου στα 15 χρόνια και ταυτόχρονη αύξηση του επιτοκίου στο 13%, ναι μεν η δόση μειώνεται στα 65 ευρώ, αλλά οι τόκοι μέχρι και την οριστική αποπληρωμή εκτοξεύονται στα 6.744 ευρώ.
Οι τράπεζες ακολουθούν διαφορετική «γραμμή» ανάλογα με το αν το καταναλωτικό δάνειο βρίσκεται ήδη σε καθυστέρηση ή όχι. Υπάρχουν και περιπτώσεις δανειοληπτών (χωρίς περιουσιακά στοιχεία στο όνομά τους) που επικαλέστηκαν μόνιμη αδυναμία εξυπηρέτησης του δανείου προκειμένου να αξιώσουν ακόμη και διαγραφή μέρους του χρέους.

Σε δόσεις οι λογαριασμοί και για τα τηλέφωνα

Του ΘΑΝΟΥ ΤΣΙΡΟΥ tsiros@enet.gr

Η καταιγίδα των ληξιπρόθεσμων λογαριασμών έχει αγγίξει τόσο τη σταθερή όσο και την κινητή τηλεφωνία. Ακόμη και στα κινητά, ποσοστό 7-8% των συνδέσεων βρίσκεται πλέον σε φραγή εξερχόμενων κλήσεων, καθώς οι συνδρομητές αδυνατούν να εξοφλήσουν εγκαίρως.

Και οι τρεις εταιρείες, χωρίς τυμπανοκρουσίες, κάνουν ευκολίες πληρωμής στους πελάτες, καθώς θέλουν με αυτό τον τρόπο να περιορίσουν τον αριθμό των συνδρομητών που θα διακόψουν τελείως τη σύνδεση.
Ουσιαστικά, προσφέρουν τη δυνατότητα εξόφλησης σε 2-3 δόσεις ύστερα από σχετικό αίτημα. Τα προγράμματα διευκολύνσεων έχουν ενταθεί το τελευταίο χρονικό διάστημα, καθώς οι λογαριασμοί σε καθυστέρηση έχουν αυξηθεί. Οι εταιρείες εκτιμούν ότι, με τις ευκολίες πληρωμής, θα καταφέρουν να κρατήσουν ενεργό τον ένα στους πέντε συνδρομητές που θα αντιμετωπίσει δυσκολίες ακόμη και στην πληρωμή του κινητού του. Στον ΟΤΕ και στις ιδιωτικές εταιρείες σταθερής τηλεφωνίας, οι ευκολίες πληρωμής εξαρτώνται από το προφίλ του κάθε καταναλωτή. Περισσότερες δόσεις γίνονται στους επιχειρησιακούς πελάτες, καθώς εκεί οι λογαριασμοί είναι μεγαλύτεροι.

ΑΣΦΑΛΙΣΤΙΚΕΣ ΕΙΣΦΟΡΕΣ

Τι ισχύει ανά ταμείο

Με κίνητρα την αναστολή έως και το τέλος του 2012 της λήψης αναγκαστικών μέτρων (κατασχέσεις ακινήτων, δεσμεύσεις τραπεζικών λογαριασμών κ.λπ.) αλλά και το πάγωμα των προσαυξήσεων στα τρέχοντα επίπεδα, οι ασφαλιστικοί φορείς (εκτός του ΟΓΑ) καλούν όσους χρωστούν να ενταχθούν στη νέα ρύθμιση.

Για να γίνει αυτό, τρεις είναι οι βασικές προϋποθέσεις:
* Η υποβολή σχετικής αίτησης του οφειλέτη στις αρμόδιες υπηρεσίες των ασφαλιστικών φορέων.
* Η ανελλιπής καταβολή των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών (δηλαδή των υποχρεώσεων που προέκυψαν από 1.1.2011 και μετά).
* Η καταβολή ποσού που αντιστοιχεί στο 20% των τρεχουσών ασφαλιστικών εισφορών, προκειμένου να αρχίσουν να ξεπληρώνονται και οι συσσωρευμένες οφειλές που υπάρχουν.
Ανά ταμείο, η σχετική ρύθμιση έχει ως εξής:
ΙΚΑ: Εκτός από τις τρέχουσες εισφορές, ο οφειλέτης πρέπει να πληρώνει επιπλέον ποσό που να αντιστοιχεί στο 20% του μέσου όρου των μηνιαίων ασφαλιστικών εισφορών του τελευταίου τριμήνου του 2010. Υπάρχουν δύο περιορισμοί: Το πρόσθετο ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο του 1,25% του συνολικού συσσωρευμένου χρέους, ούτε να είναι μικρότερο των 150 ευρώ.
ΟΑΕΕ: Για τον υπολογισμό του 20%, λαμβάνεται υπόψη η εισφορά που ισχύει κατά την ημερομηνία υποβολής του αιτήματος, ενώ το πρόσθετο ποσό δεν μπορεί να είναι μικρότερο των 150 ευρώ.
Αν ο οφειλέτης δεν κατορθώσει να αποπληρώσει το σύνολο των συσσωρευμένων οφειλών μέχρι το τέλος του 2012, τότε πρέπει είτε να καταβάλει τα υπόλοιπα εφάπαξ, είτε να ζητήσει αναβίωση της ρύθμισης που είχε θεσπιστεί το 2010.
Στους οφειλέτες που θα υπαχθούν στη σχετική ρύθμιση και θα τηρήσουν τους όρους της, θα χορηγηθεί ασφαλιστική ενημερότητα διάρκειας δύο μηνών, με την προϋπόθεση ότι ο διακανονισμός θα τηρείται έναντι όλων των φορέων κύριας και επικουρικής ασφάλισης.

Οι ανάσες για τον ΦΠΑ

Με την υποβολή της περιοδικής ή της εκκαθαριστικής δήλωσης ΦΠΑ, εφόσον αυτή υποβάλλεται εμπρόθεσμα, ο φορολογούμενος έχει το δικαίωμα να καταβάλλει το 40% του συνολικού ποσού.

Το υπόλοιπο θα μπορεί να εξοφλείται σε δύο δόσεις (30% του συνολικού ποσού για κάθε μία). Ο φορολογούμενος πρέπει όμως να πληρώσει και προσαυξήσεις 2% για κάθε μήνα καθυστέρησης. Ετσι, για οφειλή από ΦΠΑ ύψους 1.000 ευρώ:
* Με την κατάθεση της σχετικής δήλωσης πρέπει να πληρωθούν τα 400 ευρώ.
* Τον αμέσως επόμενο μήνα 306 ευρώ.
* Δύο μήνες μετά την αρχική δήλωση, πρέπει να δοθούν και τα υπόλοιπα 306 ευρώ.
Οι έχοντες βιβλία Β' κατηγορίας θα μπορούν να ενταχθούν στη ρύθμιση από τον προσεχή Οκτώβριο, καθώς η ρύθμιση θα ισχύσει για τον ΦΠΑ που θα εισπραχθεί από το δεύτερο εξάμηνο του 2011. Αντίστοιχα οι εταιρείες με βιβλία Γ' κατηγορίας θα μπορούν να αξιοποιήσουν το σύστημα των δόσεων από τον προσεχή Αύγουστο.ENET