Τι δεν είπαν για τη Σύνοδο Κορυφής

Η κίνηση του πρωθυπουργού να υπογράψει χωρίς δεύτερη σκέψη τις αποφάσεις της Συνόδου Κορυφής της Ε.Ε. γέννησε απορίες σε αρκετούς αναλυτές για το εάν η κυβέρνηση είναι σε θέση να αξιολογεί τις αποφάσεις που βρίσκονται μπροστά της ή έχει ήδη λάβει την απόφαση ότι την καυτή πατάτα της αναδιάρθρωσης του χρέους το 2013 θα την αναλάβει άλλο κυβερνητικό σχήμα. Στα συμπεράσματα της συνόδου αναφέρεται το εξής:

«Η πρόσβαση στη χρηματοδοτική συνδρομή από τον ΕΜΣ θα παρέχεται με βάση αυστηρούς όρους πολιτικής, σύμφωνα με πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής και εμπεριστατωμένη ανάλυση της βιωσιμότητας του δημόσιου χρέους, που θα διενεργεί η Επιτροπή από κοινού με το ΔΝΤ και σε συνεργασία με την ΕΚΤ. Θα απαιτείται από το δικαιούχο κράτος - μέλος να εξασφαλίζει μια πρέπουσα μορφή συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα, σύμφωνα με τις ιδιαίτερες συνθήκες και κατά τρόπο πλήρως συμμορφούμενο προς τις πρακτικές του ΔΝΤ.
Αν, βάσει της ανάλυσης βιωσιμότητας, συνάγεται ότι ένα πρόγραμμα μακροοικονομικής προσαρμογής δεν μπορεί ρεαλιστικά να επαναφέρει το δημόσιο χρέος σε μία βιώσιμη πορεία, το δικαιούχο κράτος - μέλος υποχρεούται να προσέλθει καλόπιστα σε ενεργές διαπραγματεύσεις με τους δανειστές του για να εξασφαλίσει την άμεση συμμετοχή τους στην αποκατάσταση της βιωσιμότητας του χρέους. Η παροχή της χρηματοδοτικής συνδρομής εξαρτάται από την ύπαρξη αξιόπιστου σχεδίου του κράτους - μέλους, καθώς και επαρκούς του δέσμευσης για την εξασφάλιση κατάλληλης και αναλογικής συμμετοχής του ιδιωτικού τομέα. Η πρόοδος της εφαρμογής του σχεδίου παρακολουθείται δυνάμει του προγράμματος και λαμβάνεται υπ’ όψιν στην απόφαση για τις εκταμιεύσεις».
Αυτή η παράγραφος έδωσε νέα τροφή στα σενάρια για την αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους. Με δεδομένο ότι ουδέποτε η Ελλάδα έχει καταφέρει να διαχειριστεί το χρέος της και με την αξιολόγηση του ΔΝΤ ότι ενδέχεται να φτάσει το 180% του ΑΕΠ μέχρι το 2015 (163% εάν πετύχουν πλήρως οι αποκρατικοποιήσεις), η χώρα μας δεν θα έχει άλλη επιλογή. Ακόμα και εάν συνεχίσει να δανείζεται από την τρόικα υπογράφοντας νέα μνημόνια. Επίσης οι (όχι ξεκάθαρες) διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης ότι επικυρώθηκαν τα ελληνικά θέματα, απέχουν από την πραγματικότητα.
♦ Βάσει των συμπερασμάτων (που δεν επιδέχονται αμφισβήτησης) δεν συζητήθηκε και δεν επικυρώθηκε από τους «27» η ελληνική επιμήκυνση του δανείου κατά 7,5 χρόνια και η μείωση του επιτοκίου κατά 1%. Παραπέμπεται για την σύνοδο του Ιουνίου και με την προϋπόθεση να περάσει από τα 27 εθνικά Κοινοβούλια.
♦ Ο προσωρινός μηχανισμός στήριξης, που θα ισχύει μέχρι το 2013, μπορεί να παρέχει νέο δάνειο μόνο με την υπογραφή νέου μνημονίου.
♦ Δεν αποφασίστηκε εάν ο προσωρινός μηχανισμός θα έχει τη δυνατότητα να παρεμβαίνει στην αγορά ομολόγων και να αγοράζει κρατικά ομόλογα χωρών υψηλού κινδύνου, όπως η Ελλάδα.
Η επιμήκυνση και το χαμηλό επιτόκιο δεν αναμένεται να έχουν σοβαρό αντίκτυπο στο δημόσιο χρέος όταν επικυρωθούν. Αντιθέτως, την Ελλάδα «καίει» η εκκρεμότητα ο προσωρινός μηχανισμός να μπορεί να αγοράζει κρατικά ομόλογα. Κάτι στο οποίο βάζει εμπάργκο η σκληροπυρηνική ομάδα των χωρών της ευρωζώνης: Γερμανία, Ολλανδία, Αυστρία και Φινλανδία. Η νέα αναβολή που πήρε η συζήτηση μεγαλώνει τις ορέξεις των αγορών, που αυξάνουν τις πιέσεις στα ομόλογα της περιφέρειας. Και βεβαίως εντείνει τη συζήτηση γύρω από την άσκηση της οικονομικής μας πολιτικής...

Έρχονται κι άλλες υποβαθμίσεις
Το οικονομικό επιτελείο γνώριζε για την απόφαση της Standard & Poor’s να υποβαθμίσει εκ νέου τη χώρα μας εδώ και καιρό. Αντίθετα με τις προηγούμενες φορές, δεν διέρρευσε την απόφαση στους οικονομικούς συντάκτες πριν ανακοινωθεί επισήμως από τον οίκο αξιολόγησης. Και υπήρχε λόγος: Ήθελε να δείξει «έκπληξη» για το γεγονός, ονομάζοντάς το «αδικαιολόγητο», ενώ την επικοινωνιακή απάντηση την «πήρε πάνω του» ο ίδιος ο πρωθυπουργός.

«Σίγουρα στον EFSF»
Ο Γιώργος Παπανδρέου επιτέθηκε στους οίκους αξιολόγησης κατηγορώντας τους για καταστροφολογία. Η στρατηγική επιλέχθηκε σε μια χρονική στιγμή που η Ε.Ε. έχει αμφισβητήσει τα κίνητρα των οίκων και παλεύει να περάσει νέους κανόνες λειτουργίας τους.
Ωστόσο, για ακόμα μια φορά, περνά στα ψιλά η αιτιολογία της υποβάθμισης από τη S&P, για την οποία δεν μπορεί να πει πολλά κανείς, καθώς δεν εμπεριέχει ψευδή στοιχεία:
♦ Ο οίκος τονίζει ότι, «δεδομένων των επίμονα υψηλών αναγκών αναχρηματοδότησης δανεισμού της Ελλάδας, είναι ιδιαίτερα πιθανή η υπαγωγή της στον προσωρινό μηχανισμό διάσωσης EFSF της Ε.Ε. και εν συνεχεία στον μόνιμο μηχανισμό ESM».
Να υπενθυμίσουμε ότι η εξέλιξη αυτή δεν ανήκει στις μαντικές ικανότητες του οίκου, αλλά στην τοποθέτηση τόσο του πρωθυπουργού όσο και του υπουργού Οικονομικών ότι η Ελλάδα θα «προσφύγει στον μηχανισμό εάν δεν καταφέρει να επιστρέψει στις αγορές το 2012, όταν θα τελειώσουν τα χρήματα του μνημονίου».
♦ Εκτιμάται ότι η Ελλάδα δεν θα γλιτώσει την αναδιάρθρωση του χρέους, βάσει και των αποφάσεων της Συνόδου Κορυφής, όπου αναφέρεται ξεκάθαρα ότι οι χώρες που θα ενταχθούν στον μόνιμο μηχανισμό, θα εκτίθενται στην πιθανότητα να αναδιαρθρώσουν το χρέος τους εάν δεν καταφέρουν να το διαχειριστούν.
♦ Η S&P αναφέρει ότι οι προϋποθέσεις εισαγωγής στον ESM, σε συνδυασμό με το υψηλό χρέος και τις ανάγκες χρηματοδότησης της χώρας, υπονομεύουν τα σχέδιά της για επιστροφή στις αγορές έως τα μέσα του 2013, όταν λήγει η περίοδος δανειοδότησης από το τρέχον δάνειο.

Αυξάνεται το ρίσκο
Με δεδομένο ότι ο πρωθυπουργός υπέγραψε την απόφαση της συνόδου άρα και την προοπτική αναδιάρθρωσης που σχεδόν φωτογραφίζει χώρες όπως η Ελλάδα, ξαναρωτάμε: Πού ακριβώς διαφωνεί η κυβέρνηση; Επιπλέον, η ίδια η τρόικα στις αξιολογήσεις της αμφισβητεί την ικανότητα επανόδου στις αγορές το 2012.
♦ Η S&P τονίζει πως αυξάνονται τα ρίσκα όσον αφορά το έλλειμμα προϋπολογισμού της χώρας, μετά και τα τελευταία στοιχεία για το 2010.
♦ Θεωρεί ότι η κυβέρνηση δεν έχει ενισχύσει επαρκώς τον έλεγχο των δαπανών, ώστε να αποφύγει νέες αποκλίσεις το 2011.
♦ Αναφέρει ότι χάνεται το στοίχημα της πάταξης της φοροδιαφυγής λόγω ανεπάρκειας του εισπρακτικού μηχανισμού της χώρας.
♦ Εκτιμά ότι το χρέος της Ελλάδας θα διαμορφωθεί στα υψηλότερα επίπεδα το 2013, λίγο πάνω από το 160% του ΑΕΠ, προτού κινηθεί πτωτικά.
Η ίδια η κυβέρνηση διέρρευσε την αναθεώρηση του ελλείμματος στο 10%, ενώ σε καθημερινή βάση στελέχη της μιλούν για την αδυναμία της πάταξης της φοροδιαφυγής. Επίσης τα επίσημα στοιχεία εκτέλεσης του προϋπολογισμού δείχνουν σαφή εκτροχιασμό των δημοσιονομικών και, για πρώτη φορά, κατέγραψαν αύξηση των δαπανών, που μέχρι τώρα ήταν το «ατού» της κυβέρνησης. Επίσης, οι πιο πάνω εκτιμήσεις και ιδιαίτερα η εκτόξευση του δημόσιου χρέους στο 160% του ΑΕΠ (το ΔΝΤ κάνει λόγο για 180%!) αναγράφεται στις εκθέσεις προόδου.ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ