Κόκκινη κάρτα στα... θαυµατουργά τρόφιµα

«Βοηθά στην ενδυνάµωση των δοντιών καιτη διατήρηση του οδοντικού σµάλτου». «Συµβάλλει στην οµαλή λειτουργία του ανοσοποιητικού συστήµατος». «Γιατην καλύτερηλειτουργία του οργανισµού µας. Και για τη διατήρηση και οικοδόµηση οστικής µάζας». Ισχυρισµοί όπως οι παραπάνωαναφέρονται σε ετικέτες προϊόντωνµε στόχο νακερδίσουν τους καταναλωτές. Ωστόσο, η Ευρωπαϊκή Ενωση βγάζει κόκκινη κάρτα σεπολλούς ισχυρισµούς που αναγράφονται στιςσυσκευασίες των τροφίµων καιυπόσχονται βελτίωση στην υγεία.

Το τελευταίοδιάστηµα η Ευρωπαϊκή Αρχή για τηνΑσφάλεια τωνΤροφίµων (EFSA)προχώρησε σεελέγχους προκειµένου νααξιολογήσει εάν οι ισχυρισµοί στα τρόφιµα έχουν επιστηµονική βάση. Οπως εξηγεί οτµηµατάρχηςστο τµήµα Νοµοθεσίας Τροφίµων, Επισήµανσης και ∆ιατροφής της Γενικής ∆ιεύθυνσης Υγείας και Καταναλωτών της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Βασίλης Μαθιουδάκης, πριν από περίπου ένα χρόνο οιχώρες - µέλητης Ε.Ε. κλήθηκαν να αποστείλουν η καθεµία ξεχωριστά λίστα µε τους ισχυρισµούς στις ετικέτες τροφίµων. «Αλλες χώρες έστειλαν 6.000

και 8.000

ενώ άλλες µεταξύ των οποίων και η Ελλάδα µερικές εκατοντάδες. Συγκεντρώσαµε 44.000 ισχυρισµούς και έπειτα απόξεκαθάρισµα καταλήξαµε σε περισσότερους από 4.500,

τους οποίους στείλαµεστην Ευρωπαϊκή Αρχήγια την Ασφάλεια των Τροφίµων (EFSA)».

ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ. Μάλιστα, η πρώτη φάση ελέγχου για τους ισχυρισµούς στις ετικέτες των τροφίµων από την EFSA αφορά 1.700 διαφορετικούς ισχυρισµούς των εταιρειών τροφίµων.«Από εκεί καιπέρα αναµένεται να δηµιουργηθεί µία λίστα µε τα προϊόντα που παίρνουν αρνητική γνωµοδότηση και ύστερα από ψηφοφορία των κρατών - µελών και απόφαση του Κοινοβουλίου αναµένεται να απαγορευθούν οι συγκεκριµένοι ισχυρισµοί. ∆ηλαδή, τα εκάστοτε προϊόντα θα συνεχίσουν να πωλούνται σταράφια των σούπερ µάρκετχωρίς όµως να αναγράφουν στις ετικέτεςισχυρισµούς που έχουν απορριφθεί», συνεχίζει ο κ. Μαθιουδάκης. Αλλωστε, όπως επισηµαίνει, οι έλεγχοι για το τι γράφουν και τι υπόσχονται οι ετικέτες των τροφίµων ήταν απαραίτητοι. «Από τη µία, βασικός ρόλος της ετικέτας είναι να προωθήσει και να διαφηµίσει το προϊόν. Από την άλλη, ο περιορισµένοςχώρος σε µίαετικέτα δεν δίνει τη δυνατότητα στην εταιρεία ναενηµερώσει διεξοδικά τον καταναλωτή».

ΜΑΥΡΗ ΛΙΣΤΑ. Ηδη, στη µαύρη λίστα µε τα προϊόντα που φαίνεται να έχουν πάρει κιόλας αρνητική εισήγηση από την EFSA περιλαµβάνονται όσα περιέχουν για παράδειγµα προβιοτικά ή ροφήµατα εµπλουτισµένα µε ασβέστιο. Κι αυτό διότι οι εταιρείες παραγωγής τους δεν έχουν προσκοµίσει στην Αρχή τααπαραίτητα στοιχεία που τεκµηριώνουν επιστηµονικά τους ισχυρισµούς. «Οσα προϊόντα έχουν αρνητικήεισήγηση από την Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφάλειας Τροφίµων (EFSA) σηµαίνει ότι δεν πληρούντις προϋποθέσεις γι’ αυτούς τους ισχυρισµούς πουεπικαλούνται. Είναι δηλαδήπροβληµατικοί ισχυρισµοί και δυνάµει παραπλανούν» σηµειώνει στα «ΝΕΑ» ο πρόεδρος του ΕΦΕΤ Γεώργιος - Ιωάννης Νυχάς.Προσθέτει όµωςότι έως ότου ολοκληρωθεί η διαδικασία αξιολόγησης των ισχυρισµών υγείας στα τρόφιµα, τα προϊόντα µπορούν να κυκλοφορούνκαι να υιοθετούν αυτούς τους ισχυρισµούς.

Θα πωλούνται χωρίς να αναγράφονται στις ετικέτες ισχυρισµοί που έχουν απορριφθεί

Με κριτικό µάτι

Παρ’ όλο που οι καταναλωτές όταν ψωνίζουν σήµερα βιάζονται, θα πρέπει να διαβάζουν τις ετικέτες µε κριτικό µάτι, µιας και ο ισχυρισµός πολλές φορές είναι για να τραβήξει την προσοχή του καταναλωτή, πόσω µάλλον όταν κάτι τέτοιο αναγράφεται σε προϊόν επώνυµης µάρκας, την οποία και εµπιστεύονται

Παραπλανούν τους πολίτες µε ψεύτικες υποσχέσεις

ΟΠΩΣ ΕΞΗΓΟΥΝ οι ειδικοί, πίσω από τους ισχυρισµούς κρύβονται συν και πλην. Αλλωστε, κανένα από τα προϊόντα που ισχυρίζονται οφέλη υγείας δεν είναι θαυµατουργά. «Γιαπαράδειγµα, οιµπάρες σοκολάτες µε µεγάλη ποσότητα γάλακτος που κυκλοφορούν τα τελευταίαχρόνια έχουν αποκτήσει τηφήµη του υγιεινού κολατσιού γιαπαιδιά, χωρίς όµως αυτό να ανταποκρίνεται πλήρως στην αλήθεια. Τοθετικό τουςστοιχείο είναι πως περιέχουν περισσότερο φρέσκο γάλα– περίπου40% – το οποίο αποτελεί ένα πλεονέκτηµα αυτών των προϊόντων σε σχέση µε άλλα γλυκά σνακ. Την ίδια στιγµή, όµως, περιέχουν αρκετό λίπος – περίπου το 58% των θερµίδων προέρχεται από λιπαρά – µέρος των οποίων είναι κορεσµένα, αρκετές θερµίδες – 117θερµίδες/µπάρα– και σάκχαρα», τονίζει ο Χάρης ∆ηµοσθενόπουλος, κλινικός διαιτολόγος - βιολόγος, προϊστάµενος ∆ιαιτολογικού Τµήµατος στο Γενικό Νοσοκοµείο ΑθηνώνΛαϊκό.

ΠΑΡΑ∆ΕΙΓΜΑ. Χαρακτηριστικό είναι και το παράδειγµα των φυτικών ινών. Οπως σηµειώνει ο κ. ∆ηµοσθενόπουλος, οι φυτικές ίνες είναι ένα σηµαντικό διατροφικό στοιχείο, το οποίο βοηθά τόσο στην καλή λειτουργία του εντέρου και της καρδιάς, αλλά συµβάλλει και στον έλεγχο του σωµατικού βάρους. «Βέβαια δενθα πρέπεινα πέφτουµε στην παγίδα πως τα προϊόντα, τα οποία είναι πλούσια σε ίνες, είναι και διαίτης. Κι αυτό γιατί τα περισσότερα έχουν τις ίδιες ή και περισσότερες θερµίδες», εξηγεί.

Ακόµη και ο χυµός ροδιού, ο οποίος, σύµφωνα µε τους ισχυρισµούς, βοηθά στη µείωση των καταστροφικών επιδράσεων της κακής χοληστερόλης, θα πρέπει,όπως τονίζουν οι ειδικοί, να συνοδεύεται από έναγενικά χαµηλό σε κορεσµένο και τρανς λίπος διαιτολόγιο. Μιλώντας στα «ΝΕΑ», ο πρόεδρος του Κέντρου Προστασίας Καταναλωτών (ΚΕΠΚΑ) Νίκος Τσεµπερλίδης τονίζει πως σίγουρα σε πολλά προϊόντα πουκυκλοφορούν στην αγορά «υπάρχουν ισχυρισµοί που δεν είναι αληθείς, που δεν τεκµηριώνονται δηλαδή επιστηµονικά». Χαρακτηριστικό είναι, λέει, το παράδειγµα ενός προϊόντος που υποσχόταν – σύµφωνα µε τονισχυρισµό που υπήρχε στην ετικέτα του και στις διαφηµίσεις – ότι µειώνει τη χοληστερίνη.

«Κάναµε όµωςέρευνα και ανακαλύψαµε ότι ηµελέτη είχε γίνει σε µόλις 48 ανθρώπους. Και σε µερικούς προέκυπτε µείωση της χοληστερίνης στον οργανισµό τους σε ποσοστό15%. Επικοινωνήσαµε µετην εταιρεία και ο ισχυρισµός άλλαξε».

Θέλοντας µάλιστα να δείξει πόσο κακό µπορούν νακάνουν στους πολίτες τέτοιοιισχυρισµοί ο πρόεδρος τουΚΕΠΚΑ σηµείωσε πως εκείνη τηνπερίοδο αρκετοί ήταν οι καταναλωτές µε προβλήµατα χοληστερίνης «που είχαν σταµατήσει να παίρνουν τα φάρµακά τους καταναλώνοντας µόνοτο προϊόν».

Καθυστερήσεις στην αξιολόγηση

Το καταναλωτικό κίνηµα αναµένει χρόνια να δοθεί λύση στους ισχυρισµούς που δεν είναι αληθείς και παραπλανούν τους πολίτες, αφού η διαδικασία αξιολόγησης κρατάει χρόνιαNEA