O Μοργκεντάου και η... Ελλάδα

Του Βασίλη Γκίζη*

Κεμπέκ, 13 Σεπτεμβρίου 1944. Μια βροχερή μέρα του φθινο­πώρου στον Καναδά ο υπουρ­γός Οικονομικών των ΗΠΑ φθάνει στην πόλη όπου διεξάγεται η συνάντηση μεταξύ του προέδρου των ΗΠΑ Φρα­γκλίνου Ρούζβελτ και του πρωθυπουρ­γού της Μεγάλης Βρετανίας Ουίνστον Τσόρτσιλ. Κύρια αντικείμενα των συνο­μιλιών αποτελούν η
δεύτερη φάση του Νόμου Εκμισθώσεως και Δανεισμού (Lend - Lease Act), καθώς και η (μυστι­κή) συμφωνία για τη μεταπολεμική εκ­μετάλλευση της υπό ανάπτυξη πυρηνι­κής τεχνολογίας.
Ελάχιστοι γνώριζαν τότε ότι ένα από τα θέματα των συνομιλιών ήταν η μετα­πολεμική τύχη του γερμανικού λαού. Ο υπουργός Οικονομικών των ΗΠΑ Henry R. Morgenthau Jr από καιρό επεξεργα­ζόταν ένα σχέδιο για τον μεταπολεμικό «χειρισμό» της Γερμανίας, επηρεάζο­ντας συναδέλφους του υπουργούς, αλ­λά και τον ίδιο τον πρόεδρο των ΗΠΑ, προσπαθώντας να τους ωθήσει προς την υιοθέτηση μιας πολιτικής ολοκλη­ρωτικής διαλύσεως της γερμανικής βι­ομηχανίας και μετατροπής της σε μια καθαρά αγροτική χώρα.
Η εμφανής τουλάχιστον αιτιολόγη­ση των εν λόγω προτάσεων στηριζόταν αφενός μεν στην «ανάγκη» τιμωρίας του γερμανικού λαού για τα δεινά που προξένησε στην ανθρωπότητα ξεκινώ­ντας δύο Παγκοσμίους Πολέμους, αφε­τέρου δε στην εξασφάλιση ότι με την εξαφάνιση των βιομηχανικών της πα­ραγωγικών δυνατοτήτων δεν θα είχε στο μέλλον τη δυνατότητα να απειλή­σει την ανθρωπότητα με μια νέα πολε­μική σύρραξη.
Ο κ. Μοργκεντάου δεν εξέφραζε βέβαια μονάχα προσωπικές απόψεις. Υπήρχε εκείνη την περίοδο μια ολόκλη­ρη «σχολή σκέψης», η οποία, είτε από υπερβολική αντίδραση στις φρικαλεότητες του πολέμου είτε από ιστορική άγνοια είτε, τέλος, από συμφέρον, υπο­στήριζε και ενεργά επιδίωκε μια τέτοια λύση στο «γερμανικό» πρόβλημα.
Εν ολίγοις, οι Γερμανοί έπρεπε να «πληρώσουν τα σπασμένα» τόσο του πολέμου όσο και των ολέθριων πολι­τικών των κυβερνήσεών τους, χάνο­ντας τις βιομηχανικές τους μονάδες, οι οποίες θα μεταφέρονταν στη Μ. Βρε­τανία και σε κάποιες άλλες χώρες της ηπειρωτικής Ευρώπης, φτωχοποιούμε-νοι για πολλές γενιές στο μέλλον και στερούμενοι των μέσων ισχυρής οικο­νομικής προόδου. Κομίζοντας ένα τέτοιο σχέδιο στον χαρτοφύλακά του κι έχοντας ήδη προ­ετοιμάσει το έδαφος με σχετικές επα­φές σε Ευρώπη και Αμερική, ο κ. Μοργκεντάου προσήλθε στις συνομιλίες του Κεμπέκ.

Τιμωρία της ηγεσίας
Από τους προαναφερθέντες δύο συ­νομιλητές, ο Αμερικανός πρόεδρος ήταν ήδη βαριά άρρωστος, ενώ ο Βρετανός πρωθυπουργός ήταν κουρασμένος και με το βλέμμα του ήδη στραμμένο στα προβλήματα της οικονομικά καταρρέ­ουσας Βρετανικής Αυτοκρατορίας.
◆ Ο πρώτος δεν ήταν δύσκολο να πεισθεί να υιοθετήσει το «Σχέδιο Μοργκεντάου», αφενός μεν γιατί το μέχρι πρότινος οξύτατο πνεύμα του δεν ήταν πια διαυγές λόγω της ασθένειάς του, αφετέρου δε γιατί η ανθρώπινη απέχθειά του στις φρικαλεότητες του πο­λέμου που είχε προκληθεί από το γερ­μανικό καθεστώς τον έκανε να είναι ευνοϊκά διακείμενος προς λύσεις που θα περιόριζαν στο ελάχιστο την πιθα­νότητα μελλοντικού μεγάλου πολέμου. Ας μην ξεχνούμε άλλωστε ότι ο πλανή­της γνώρισε δύο Παγκόσμιους Πολέ­μους μέσα σε 25 χρόνια.
◆ Ο δεύτερος συνομιλητής επιδίωκε διακαώς λύση στο πρόβλημα χρηματο­δότησης των άδειων ταμείων της Μ. Βρετανίας, καθώς και την υπογραφή συμφωνίας εμπορικής εκμετάλλευσης της πυρηνικής τεχνολογίας από κοινού με τις ΗΠΑ.
Η ανάγκη του Τσόρτσιλ να υπογρα­φούν οι παραπάνω συμφωνίες ήταν τό­σο μεγάλη ώστε ήταν, ως απεδείχθη, διατεθειμένος να προβεί σε πολλές παραχωρήσεις και συμβιβασμούς. Άλ­λωστε το ενδεχόμενο αποβιομηχάνι­σης της Γερμανίας θα άφηνε μια αγορά αγαθών έτοιμη να περάσει στα χέρια της βρετανικής βιομηχανικής παραγω­γής, με προφανή θετικά αποτελέσματα για την οικονομία της χώρας.
Στο πλαίσιο αυτό, στις 15 Σεπτεμβρί­ου 1944, υπογράφθηκε μεταξύ των δύο ηγετών ένα πρώτο σχέδιο «χειρι­σμού» της προς κατάληψη γερμανικής επικράτειας.
◆ Ευτυχώς το σχέδιο αυτό δεν υλο­ποιήθηκε ποτέ, παρ’ όλες τις μετέπει­τα πιέσεις της «σχολής» που εκπροσω­πούσε ο κ. Μοργκεντάου.
◆ Ευτυχώς, όπως αποδείχθηκε και για την Ευρώπη και για ολόκληρο τον κόσμο, η Γερμανία υποστηρίχθηκε και βοηθήθηκε από τις δυτικές δημοκρατί­ες, έτσι ώστε ύστερα από μία γενιά να γίνει πάλι μια από τις κυριότερες βιομη­χανικές χώρες του κόσμου.
Αυτό που έγινε στη Γερμανία αμέσως μετά τη λήξη του πολέμου ήταν η παρα­δειγματική τιμωρία των ηγετών και όχι του ίδιου του λαού, διότι κρίθηκε από τη διεθνή κοινότητα ότι συγκεκριμένοι διεφθαρμένοι και παρανοϊκοί ηγέτες ήταν οι υπαίτιοι και υπεύθυνοι της πα­γκόσμιας τραγωδίας και όχι τα εκατομ­μύρια των πολιτών που στην αρχή πα­ρασύρθηκαν από αθώα συνθηματολο­γία, στη συνέχεια βομβαρδίστηκαν από νοσηρή προπαγάνδα κι εν τέλει υποτά­χθηκαν από ένα ολοκληρωτικό σύστη­μα εξουσίας.

Καταστροφή αντί στήριξης
Βερολίνο, 17 Ιουνίου 2011. Οι ηγέ­τες της Γαλλίας και της Γερμανίας μετά τη συνάντησή τους ανακοινώνουν τη συμφωνία τους για περαιτέρω «στήρι­ξη» της Ελλάδας μέσω ουσιαστικά της έκδοσης νέου δανείου προς την ήδη υπερχρεωμένη Ελλάδα και μάλιστα με προϋποθέσεις που, εάν υιοθετηθούν κι εφαρμοστούν, θα ολοκληρώσουν την καταστροφή της εγχώριας παρα­γωγικής δραστηριότητας.
Δυστυχώς, η εν λόγω απόφαση απέ­χει πολύ από το να αποτελεί πραγμα­τική στήριξη. Μάλλον αποτελεί μια σύγχρονη έκφραση ενός άλλου «Σχε­δίου Μοργκεντάου». Τα ονόματα των χωρών και των πρωταγωνιστών, τα προβλήματα, η ατμόσφαιρα, ακόμη και η φρασεολογία είναι διαφορετικά, το πνεύμα όμως και οι συνέπειες των αποφάσεων παρεμφερή όσον αφορά τη σφοδρότητα και καταστρεπτικότητα των συνεπειών. Ας γίνουμε πιο συ­γκεκριμένοι:
◆ Αποφασίστηκε μία ήδη υπερχρε­ωμένη χώρα, η οποία δεν μπορεί να σηκώσει στους ώμους της το υπάρχον χρέος, να χρεωθεί περαιτέρω προκει­μένου να σωθεί!
◆ Επιπλέον αποφασίστηκε η περαι­τέρω πτώση της οικονομικής δραστη­ριότητας μέσω αφενός της αύξησης της φορολόγησης των μικρών και με­σαίων εισοδημάτων, αφετέρου της μη επιστροφής των φορολογικών εσόδων στην εγχώρια οικονομία μέσω παραγω­γικών επενδύσεων, αλλά αντίθετα της εκροής του υπάρχοντος χρήματος προς το εξωτερικό για την πληρωμή τόκων.
Εν τέλει, αντί να ενισχυθεί η πα­ραγωγική βάση της χώρας με άμεση επένδυση σε παραγωγικές μονάδες, αφαιρείται επιπλέον πλούτος από την οικονομία με την αύξηση της φορολο­γίας και κυρίως των τοκοχρεολυσίων που θα κληθεί η χώρα να πληρώσει το προσεχές μέλλον.
Το χειρότερο είναι ότι, ταυτόχρονα με την πρόσκαιρη οικονομική ανάσα που δίδεται στο κράτος με το νέο αυτό δάνειο - μαμούθ, διασώζεται - αντί να τιμωρείται, και μάλιστα παραδειγματι­κά - η ηγεσία του υπάρχοντος πολιτι­κού συστήματος που είναι η υπεύθυνη για την υπερχρέωση του κράτους και την εξαπάτηση τόσο των πιστωτών όσο και των ίδιων των πολιτών.
Αντί για την παραδειγματική τιμω­ρία της εγχώριας πολιτικής ελίτ, οι δυ­τικές δημοκρατίες δίδουν τα μέσα και τους πόρους για τη διατήρησή της στην εξουσία, ενώ αντίθετα τιμωρούνται οι πολίτες συλλογικά και αδιακρίτως, ως άλλοι Γερμανοί πολίτες της μεταπολε­μικής περιόδου ενός «Σχεδίου Μορ­γκεντάου».
Διδασκόμενοι λοιπόν από τη σύγχρο­νη ιστορία, ως Έλληνες πολίτες πρέπει να προσπαθήσουμε με όποιο ειρηνικό μέσο διαθέτουμε να πείσουμε τις ηγε­σίες των δυτικών δημοκρατιών να κα­τανοήσουν το σφάλμα τους και γρήγο­ρα να μεταβάλουν την πολιτική τους, μια πολιτική που τιμωρεί λαούς αντί για ηγεσίες και κυρίως μια πολιτική που δι­ογκώνει το πρόβλημα αντί να το λύνει, μεταθέτοντας απλώς χρονικά την πλή­ρη εξέλιξη της νόσου.
Επιπλέον - ίσως κυρίως - πρέπει να διαφωτίσουμε και να πείσουμε τους πο­λίτες των δυτικών δημοκρατιών να συ­νειδητοποιήσουν το σφάλμα και το άδι­κο που επιτελείται από τις ηγεσίες τους και, όπως τότε, το 1944, ο αμερικανικός και αγγλικός λαός αντέδρασαν στη μα­ζική τιμωρία κι εξαθλίωση του γερμανι­κού λαού, έτσι και τώρα οι ίδιοι και οι υπόλοιποι λαοί της ηπειρωτικής Ευρώ­πης να ζητήσουν και να επιδιώξουν μια δίκαιη και βιώσιμη επίλυση των οικονο­μικών αδιεξόδων τόσο της Ελλάδος όσο και άλλων χωρών, απαιτώντας ταυτό­χρονα και την παραδειγματική τιμωρία των πραγματικών ενόχων, ήτοι των ηγε­τικών ομάδων που είναι υπεύθυνες για τη σημερινή καταστροφή.
Τότε μόνο θα επέλθει η «κάθαρση» και θα τεθούν οι προϋποθέσεις για υγιή και βιώσιμη ανάπτυξη των κοινω­νιών, που τώρα υποφέρουν από τα βά­ρη ενός άλλου σύγχρονου πολέμου.

* Ο Βασίλης Γκίζης είναι οικονομικός διευθυντής της Draeger Hellas Α.Ε. Σημείωση: Το άρθρο αυτό έχει γραφτεί πριν από τις αποφάσεις του Ιουλίου.ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ