Ξένα αφεντικά στις καμπούρες μας…

Η μετάβαση από το 2009 στο 2010 ήταν το δωδε­κάμηνο του τρόμου για την ελληνική οικονομία. Οι Έλληνες, από την «ασφάλεια» του ευρώ, βρέθηκαν έρμαιο, υπό την άμεση απειλή της πτώχευσης, και δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να βρεθούν έξω από την ευρωζώνη. Αν όμως ο μακροοικονομικός τρόμος σημάδεψε το προηγούμενο δωδε­κάμηνο, το επόμενο θα σημαδευτεί από τη μεγαλύτερη επιχειρηματική αναδιανομή στην ιστορία της Ελλά­δας. Δηλαδή ποιες επιχειρήσεις θα αλλάξουν χέρια και ποιος θα κάνει κουμάντο στον πραγματικό πλούτο
(όποιον έχει απομείνει) της χώρας.
Οι σχετικές κινήσεις έχουν ήδη αρ­χίσει από τα τέλη του 2010, συνεχί­στηκαν όλη τη χρονιά και θα ολοκλη­ρωθούν με αστραπιαίους ρυθμούς το 2012. Τα ερωτήματα λοιπόν είναι:
♦ Υπάρχουν Έλληνες επιχειρηματίες που θα μπορέσουν να σταθούν όρθιοι σε αυτήν τη λαίλαπα;
♦ Ποιοι θα αναλάβουν «αφεντικά» στις ελληνικές εταιρείες που θα πουληθούν αναγκαστικά στους ξένους;
♦ Ποιος θα είναι ο επιχειρηματικός κόσμος που θα μας ξημερώσει;
Τις απαντήσεις στα ερωτήματα αυτά δίνουν από μόνες τους οι εξελίξεις:
1 Το επόμενο διάστημα θα ξεκι­νήσει με ταχύτητα το πρόγραμ­μα των αποκρατικοποιήσεων που την προσεχή τριετία θα οδηγήσει στην αλ­λαγή ιδιοκτησίας το σύνολο των επι­χειρήσεων του πάλαι ποτέ ευρύτερου δημοσίου.
Οι περισσότερες από τις επιχειρή­σεις αυτές θα περιέλθουν σε ξένα χέρια και ελάχιστες στα λίγα ενδια­φερόμενα ελληνικά που έχουν ακό­μη την οικονομική δυνατότητα όχι τόσο να τις αγοράσουν όσο να τις συ­ντηρήσουν σε ένα περιβάλλον βαθι­άς ύφεσης.
2 Οι τράπεζες, είτε κρατικοποιη­θούν είτε παραμείνουν σε ιδιω­τικές διοικήσεις (όσες δεν είναι ήδη κρατικές), όπως μετ’ επιτάσεως ζήτη­σε ο εκπρόσωπος του ΔΝΤ Πολ Τόμσεν το περασμένο Σαββατοκύριακο, εξε­λικτικά θα αλλάξουν χέρια συμπαρα­σύροντας την τύχη χιλιάδων επιχειρή­σεων που έχουν δανειστεί από αυτές.
3 Οι μεγάλοι επιχειρηματικοί όμιλοι που πρωταγωνίστησαν στις εξελί­ξεις της τελευταίας δεκαετίας, θα χω­ριστούν σε αυτούς που θα μπορέσουν να κρατήσουν τις τύχες τους στα χέρια τους και να συνεχίσουν και σε αυτούς που θα παραχωρήσουν τις δραστηριό­τητές τους σε άλλους πρωταγωνιστές.
4 Και, τέλος, οι αδύναμοι κρίκοι του ελληνικού επιχειρείν σύντομα θα αποχωρήσουν με συνοπτικές διαδικα­σίες από το προσκήνιο.
Οι αποκρατικοποιήσεις
Η κυβέρνηση μέσα στο 2012 θα πρέπει να συγκεντρώσει από τις αποκρατικοποιήσεις το ιλιγγιώδες ποσό των 9,3 δισ. ευρώ, ενώ ακόμη 9 δισ. ευρώ θα πρέπει να συγκεντρώσει μέ­σα στο 2013. Όσον αφορά το 2014 και το 2015, θα πρέπει να συγκεντρώ­νονται περίπου 15 δισ. σε ετήσια βά­ση, ώστε στο τέλος του 2015 το ξε­πούλημα της άλλοτε κρατικής περιου­σίας να αποδώσει συνολικά περίπου 50 δισ. ευρώ.
Το χρονοδιάγραμμα αυτό αναμέ­νεται να συμπεριληφθεί στο αναθε­ωρημένο μνημόνιο μετά τις περιορι­σμένες εισπράξεις του 2011. Το απί­στευτο όμως είναι ότι, παρά την κατακρήμνιση των αξιών των κρατικών εταιρειών, οι εισπρακτικοί στόχοι πα­ραμένουν όπως είχαν τεθεί. Κάτι που σημαίνει ότι πιθανότατα θα αυξη­θούν τα προς πώληση μερίδια όπου δεν βρίσκονται ήδη στο 100%.
Δηλαδή πλήρες και χωρίς όρους ξεπούλημα...
Τα υποψήφια αφεντικά
1 Για την ΕΥΑΘ: Οι μεγαλύτεροι όμι­λοι της Ευρώπης στη διαχείριση υδάτων - προστασία του περιβάλλο­ντος έχουν δείξει ενδιαφέρον για την εισηγμένη ΕΥΑΘ Α.Ε. Στον διαγωνισμό πώλησης μετοχικού ποσοστού με το μάνατζμεντ της ΕΥΑΘ, που επιχειρή­θηκε παλιότερα, είχαν συμμετάσχει στο αρχικό στάδιο οι γαλλικοί όμιλοι Suez και Veolia, καθώς και η ισπανι­κή Aqualia .
2 Για τον ΟΛΘ: Ο πρόσφατος δια­γωνισμός για την παραχώρηση του ΣΕΜΠΟ, στον οποίο έλαβαν μέ­ρος παγκόσμιοι κολοσσοί, όπως οι Hutchison, Dubai Port , Cosco κ.ά., ίσως αποτελεί προάγγελο για το ποια ονόματα μπορεί να περιλαμβάνει η «λίστα» των μνηστήρων. Η πραγματι­κή αξία της ΟΛΘ Α.Ε. είναι πολλαπλά­σια αυτής που αποτυπώνεται σήμερα στο ταμπλό του χρηματιστηρίου, αλ­λά...
3 Για τον ΟΛΠ: Κάτι περισσότερο από βέβαιο θεωρείται το ενδια­φέρον της Cosco για την πώληση του ΟΛΠ. Ήδη οι Κινέζοι διαχειρίζονται τη μία προβλήτα. Σε συνδυασμό με τη δημιουργία ξενοδοχειακής μονάδας (πήγε για Ιούνιο ο διαγωνισμός) και την απελευθέρωση της κρουαζιέρας δημιουργούνται νέες προοπτικές για το λιμάνι.
4 Για τον ΟΠΑΠ: Καθώς οι πολυδι­αφημισμένες κινήσεις τής (προ­ηγούμενης) κυβέρνησης με στόχο να μετατρέψει τον ΟΠΑΠ σε μια ελκυ­στική επενδυτική επιλογή δεν απέ­δωσαν και ο οργανισμός άρχισε να δέχεται τη διεθνή πίεση, άρχισαν να βγαίνουν και τα ασημικά του στη φόρα. Το Ξυστό, τα λαχεία, οι άδειες για τα VLT’s και η επέκταση στο δια-δίκτυο προβάλλονται ως «ατού». Η κυβέρνηση δεν κατάφερε να άρει την αβεβαιότητα, που έχει ήδη κοστίσει σημαντικά στη μετοχή της εταιρείας, με κινήσεις που θα φέρουν μετρήσι­μα αποτελέσματα στα μελλοντικά της μεγέθη.
Τώρα τα σχέδια της κυβέρνησης να αντλήσει τουλάχιστον 2 δισ. ευρώ από την πώληση του μεριδίου του Δημοσίου (με τιμή μετοχής στα 18 ευρώ) δεν στέκονται ούτε κατά φαντασίαν, καθώς η μετοχή σέρνεται στα όρια των 7 ευρώ. Ήτοι αρκετά κάτω του 1 δισ. ευρώ για την καλύτερη και πιο προσοδοφόρα εταιρεία του Δημοσίου...
Πιθανότεροι ενδιαφερόμενοι η Lottomatica ή η Silchester του Βρε­τανού δισεκατομμυριούχου Στέφεν Μπατ, που μετά την απόκτηση του 10% της ΔΕΗ δεν θα δυσκολευτεί να «δει» και τον ΟΠΑΠ, στον οποίο έχει ήδη αρ­χίσει να χτίζει φθηνά «θέσεις»...
5 Για τα ΕΛΤΑ: Θεωρητικά παραμέ­νει το ενδιαφέρον από το Post Group του Βελγίου, που προϋποθέτει ως «προίκα» την καθολική υπηρεσία μέχρι το τέλος του 2028 και την επι­δότηση για τις περιοχές του δικτύου που θα χαρακτηριστούν άγονες.
Οι αδύναμοι κρίκοι
Σε ένα τέτοιο περιβάλλον οι πρώτοι που αποχωρούν από το προσκήνιο εί­ναι οι «αδύναμοι κρίκοι». Επιχειρημα­τίες που για κάποιον λόγο βρέθηκαν
ιδιαίτερα προβεβλημένοι, αλλά οι επιχειρήσεις και τα συστήματά τους δεν είχαν το υπόβαθρο και τις υπο­δομές για να αντέξουν. Τέτοια παρα­δείγματα είδαμε πολλά το τελευταίο διάστημα, μεταξύ αυτών και ορισμένα στο πλαίσιο της επιχείρησης «χειρο­πέδες» για τη σύλληψη (άσχετο αν με­τά όλοι αφέθηκαν ελεύθεροι...) των μεγαλοοφειλετών του Δημοσίου.
Από τον Γιώργο Πετζετάκι, της ομώνυμης εταιρείας πλαστικών και σωλήνων, που δεν κατά­φερε να «μαζέψει» την άλ­λοτε ανθούσα οικογενειακή επιχείρηση και έκανε πολλά λάθη, μέχρι τον Λάκη Γαβαλά, που υπερφίαλος, όπως υπήρξε στη ζωή του, δεν μπόρεσε να προβλέψει τις επιπτώσεις της κρίσης στην επιχεί­ρηση ειδών πολυτελείας LAK που βρέ­θηκε υπό πτώχευση.
Ένα άλλο παράδειγμα είναι ο άλλο­τε πανίσχυρος καναλάρχης Γιώργος Γιαννίκος του Alter, που «φωτίζει» με το παράδειγμά του την κρίση στον Τύπο, αλλά και το τι μέλλει γενέσθαι σε όσα μιντιακά μαγαζιά δεν έχουν κάνει σωστή προετοιμασία.
Αυτά είναι μερικά παραδείγματα, βέβαια, καθώς η λίστα με τους κρί­κους που έσπασαν (και βρέθηκαν στο άρθρο 99) είναι πολύ μεγάλη, περιλαμβάνοντας ονόματα όπως τα Ναυ­πηγεία Ελευσίνας της οικογένειας του Νίκου Ταβουλάρη, αλλά και τον μεγα­λύτερο όγκο των εισηγμένων κατασκευαστικών εταιρειών.
Υπάρχουν περιπτώσεις διαττόντων αστέρων. Επιχειρηματιών που εμφανίστηκαν από το που θενά για να πραγ­ματώσουν το ελληνικό όνειρο στις μπίζνες και απλώς έχασαν, όπως οι αδελφοί Γλου, που αντιμετωπίζουν δικαστικές περιπέτειες, αλλά και ο Λαυρέντης Λαυρεντιάδης. Τα παραδείγματα είναι πάρα πολλά για να ανα­φερθούν.
Πώς όμως να μην έχουν πρόβλη­μα οι «αλεξιπτωτιστές» όταν προβλήματα αντιμετωπίζουν πανίσχυρες  επιχειρηματικές οικογένειες, όπως οι Μαρινόπουλοι, που, όπως είναι γνωστό, σε συνερ­γασία με τα Carrefour διαμορφώνουν τον μεγαλύτερο λιανεμπορικό όμιλο της χώρας. Τα τελευταία σενάρια μι­λούν πάλι για επικείμενες αλλαγές στο σχήμα, με την Carrefour να εξε­τάζει να μειώσει το ποσοστό της στο κοινοπρακτικό (50-50) σχήμα με τον Mαρινόπουλο.
Οι Γάλλοι θέλουν να μειώσουν την έκθεσή τους στα κακά αποτελέσμα­τα, τα οποία δεν δείχνουν να μπορούν να μαζευτούν. Για να γίνει αντιληπτή η πραγματική εικόνα στο λιανεμπό­ριο, στα Carrefour Μαρινόπουλος στο τρίτο τρίμηνο του 2011 οι πωλή­σεις υποχώρησαν στα 610 εκατ. ευρώ (πτώση 8,4% σε σχέση με το αντίστοι­χο διάστημα του 2010). Σε επίπεδο εννεαμήνου ο τζίρος μειώθηκε 7,3%, ενώ πέρυσι ο όμιλος εμφάνισε ζημιές 73,47 εκατ. ευρώ και πωλήσεις 1,87 δισ. ευρώ (μειωμένες κατά 3,04%), από κέρδη 320 χιλ. ευρώ και πωλή­σεις 1,93 δισ. ευρώ το 2009.

Πάνε στο τσιγκέλι
Για το 2012, εκτός από τις μετοχές των τριών ιδιωτικών τραπεζών που κατέχει το Δημόσιο (ΕΤΕ, Alpha, Πειραιώς), θα περάσουν υπό τον έλεγχο του Ταμείου Δημόσιας Πε­ριουσίας για πώληση:
♦ Το 23,1% των μετοχών του ΟΛΠ.
♦ Το 23,3% των μετοχών του ΟΛΘ.
♦ Το 100% των λιμανιών σε Ελευ­σίνα, Λαύριο, Ηγουμενίτσα, Αλε­ξανδρούπολη, Βόλο, Καβάλα, Κέρκυρα, Πάτρα, Ραφήνα και Ηρά­κλειο.
♦ Το 27,3% της ΕΥΔΑΠ.
♦ Το 40% της ΕΥΑΘ.
♦ Τα δικαιώματα παραχώρησης των περιφερειακών αεροδρομίων.
♦ Τα τωρινά και μελλοντικά δικαιώματα αξιοποίησης του φυσικού αερίου στην Καβάλα.
♦ Τα δικαιώματα αξιοποίησης των αυτοκινητοδρόμων.
♦ Το 100% της Εγνατίας Οδού.
♦ Το 90% των Ελληνικών Ταχυδρο­μείων.
♦ Το 29% των μετοχών του ΟΠΑΠ και τέσσερα μεγάλα ακίνητα της λίστας του Δημοσίου.
ΠΟΝΤΙΚΙ