Ανοδος τιμής βενζίνης: Τίς Πταίει; Μέρος Πρώτο(ΓΙΑ ΝΑ ΜΗΝ ΜΑΣ ΔΟΥΛΕΥΟΥΝ)

Είναι γεγονός οτι η τιμή της αμόλυβδης βενζίνης έχει, ειδικά τους δύο τελευταίους μήνες, εκτοξευθεί σε πρωτόγνωρα επίπεδα. Με τη σειρά αυτή των άρθρων θα κάνω μια μικρή ιστορική αναδρομή και θα επιχειρήσω να αναλύσω τους λόγους που φτάσαμε σε αυτή την κατάσταση, χρησιμοποιώντας στοιχεία τα οποία είναι ελεύθερα διαθέσιμα στο internet.

Πρίν την ιστορική αναδρομή θα ξεκινήσω λίγο ανάποδα. Ας δούμε σε πρώτη φάση πώς υπολογίζεται και προκύπτει η τιμή

του διυλιστηρίου (και κατ” επέκταση η τιμή λιανικής). Οι τιμές αλλάζουν καθημερινά και ενδεικτικά πήρα σαν παράδειγμα την Παρασκευή 6 Απριλίου 2012

ΑΞΙΑ ΚΑΥΣΙΜΟΥ	0,750
ΕΦΚ	0,670
ΡΑΕ+ΔΕΤΕ	0,010
ΦΠΑ	0,329
ΣΥΝΟΛΟ	1,759

(οι τιμές είναι σε ευρώ ανα λίτρο, στρογγυλοποιημένες στο τρίτο δεκαδικό)

Τί σημαίνουν αυτά τα νούμερα;

• Η αξία καυσίμου προκύπτει απο την αξία του αργού πετρελαίου σύν τα έξοδα διύλισης για να μετατραπεί σε βενζίνη σύν το κέρδος του διυλιστηρίου και δημοσιεύεται καθημερινά στην ιστοσελίδα της ΕΛΠΕ. Αυτή η τιμή είναι άμεσα συνδεδεμένη με την διεθνή τιμή του βαρελιού του αργού πετρελαίου.
• ΕΦΚ είναι ο Ειδικός Φόρος Κατανάλωσης. Αυτός ο φόρος δέν είναι ποσοστό, είναι σταθερός στα 67 λεπτά.
• Το τέλος ΡΑΕ έχει οριστεί στα 0,02 λεπτά ανα λίτρο. Το τελος ΔΕΤΕ είναι 0,5% πάνω στο άθροισμα της αξίας καυσίμου, ΕΦΚ και ΡΑΕ. ΡΑΕ και ΔΕΤΕ μαζί έχουν αξία περίπου 1 λεπτό, για ευκολία των υπολογισμών το θεωρώ οτι είναι σταθερά 1 λεπτό ανεξάρτητα απο την μεταβολή της αξίας καυσίμου.
• Στο άθροισμα όλων των παραπάνω υπολογίζεται το ΦΠΑ 23%
• Το σύνολο που προκύπτει απο το άθροισμα όλων των παραπάνω είναι η τιμή διυλιστηρίου.

Με αυτή την τιμή αγοράζουν την αμόλυβδη οι εταιρίες πετρελαιοειδών (Shell, BP, EKO, Aegean κτλ.), προσθέτουν το κέρδος τους και τα έξοδα των μεταφορικών και πουλάνε στα πρατήρια τους. Τα πρατήρια μετά προσθέτουν τα δικά τους έξοδα και κέρδη και έτσι καταλήγουμε στο 1,85 μέση τιμή στην αντλία.

Εναλλακτικά και για να μην κάνουμε κάθε φορά όλους αυτούς τους υπολογισμούς, η τιμή με όλες τις επιβαρύνσεις εκτός του ΦΠΑ διμοσιεύεται και στην ιστοσελίδα της Γενικής Γραματείας Εμπορίου και πιό συγκεκριμένα στο oil.gge.gov.gr. Θα παρατηρήσετε οτι η τιμή της ΓΓΕ είναι χαμηλότερη περίπου κατα ένα λεπτό απο την τιμή που βγαίνει βάσει των υπολογισμών με βαση την τιμή ΕΛΠΕ. Ο λόγος είναι οτι η τιμή ΕΛΠΕ περιλαμβάνει και την εισφορά του Ταμείου Βενζινοπολών.

Παρατηρήσεις

Εδώ θέλω με βάση τα προηγούμενα να τονίσω κάποια σημεία που πιθανόν δέν γίνονται άμεσα αντιληπτά:

-Αυτό που καταρχάς βγάζει μάτι είναι οτι έχουμε την περίεργη κατάσταση οπου φόρος (ΦΠΑ) εφαρμόζεται πάνω στον φόρο (ΕΦΚ). Αυτό είναι ακόμα πιό περίεργο (για να μην το χαρακτηρίσω αλλιώς) αν αναλογιστεί κανείς τί πρεσβεύει ο ΦΠΑ, αλλά αυτό θα το αναλύσω σε άλλο άρθρο.

-Για κάθε λίτρο αμόλυβδης που βάζουμε στο αυτοκίνητό μας, 1,03€ καταλήγουν στο κράτος σαν φόροι. Δηλαδή αν βάλουμε 50 ευρώ τα 27,84 ευρώ (πάνω απο το μισό) είναι φόροι.

-Ακόμα και αν όλοι οι μεσάζοντες μετά το διυλιστήριο και μέχρι το τεπόζιτο του αυτοκινήτου (εταιρίες πετρελαιοειδών, μεταφορείς, πρατήρια) μηδενίσουν το κέρδος τους και απορροφήσουν τα έξοδα, το όφελος για τον καταναλωτή θα είναι μόλις 10 λεπτά.

- Αν η αξία καυσίμου μηδενιστεί, (δηλαδή οι Άραβες χαρίζουν το αργό στο διυλιστήριο, και το διυλιστήριο με τη σειρά του απορροφά τα έξοδα του και μηδενίζει τα κέρδη του) τότε η τιμή στην αντλία θα διαμορφωθεί ώς (ΕΦΚ+ΡΑΕ+ΔΕΤΕ)+ΦΠΑ + τα 10 λεπτά των εξόδων διανομής στα πρατήρια = 94 λεπτά το λίτρο. Άρα τιμή στο 1 ευρώ ή έστω λίγο πιό πάνω δέν πρόκειται ποτέ να δούμε με το ισχύον φορολογικό σύστημα. Η πιό χαμηλή ρεαλιστική τιμή που μπορεί να προκύψει αν η τιμή βαρελιού πέσει σε ιστορικά χαμηλά είναι στο 1,35 με 1,40.

- Σαν επέκταση του προηγούμενου, η πτώση της διεθνούς τιμής του βαρελιού επηρρεάζει μόνο την Αξία Καυσίμου στον παραπάνω πίνακα

Ένα παράδειγμα:

Ακούμε στις ειδήσεις οτι έπεσε η τιμή του βαρελιού πχ απο 125 δολάρια στα 100. Αυτό ισοδυναμεί με 20% μείωση, οπότε ο καταναλωτής θα περίμενε αν σήμερα η τιμή στο βενζινάδικο είναι 1,85, να πέσει στο 1,48. Γιατί όμως δέν γίνεται αυτό;

Γιατι πολύ απλά το -20% εφαρμόζεται μόνο στην Αξία Καυσίμου του παραπάνω πίνακα, δηλαδή τα 75 λεπτά μείον 20% θα γίνουν 60 λεπτα. Σε αυτή την περίπτωση η τιμές θα διαμορφόνονταν ώς εξής

ΑΞΙΑ ΚΑΥΣΙΜΟΥ	0,600
ΕΦΚ	0,670
ΡΑΕ+ΔΕΤΕ	0,010
ΦΠΑ	0,294
ΣΥΝΟΛΟ	1,574

Αν τώρα προσθέσουμε και τα 10 λεπτά για εταιρίες, μεταφορικά, πρατήρια φτάνουμε στα 1,674 ευρώ το λίτρο στην αντλία, καμμία σχέση δηλαδή με το 1,48 που θα περιμέναμε.

Συμπέρασμα

Για να συνοψίσω, απο τα παραπάνω καταρχάς καταρρίπτεται ο ευρέως διαδεδομένος μύθος οτι οι «βενζινάδες» ευθύνονται για την άνοδο της τιμής, και μάλιστα κατα την αποψη ορισμένων, αυξάνουν την τιμή όποτε και όσο τους καπνίσει! Το σύνολο των επιβαρύνσεων του δικτίου διανομής (εταιρίες, μεταφορικά, βενζινάδικα) είναι κατα μέσο όρο μόλις 10 λεπτά, τουλάχιστον για τα πρατήρια που είναι κοντά στην Αθήνα. Δηλαδή ίσα ίσα το αντίθετο γίνεται, οι βενζινάδες (ορισμένοι τουλάχιστον) βάζουν υπερβολικά μικρό κέρδος και αυτό θα αναλυθεί εκτενώς σε μελλοντικό άρθρο.

Το άλλο συμπέρασμα είναι οτι με το παρόν φορολογικό τοπίο δεν πρόκειται ποτέ να δούμε φτηνή βενζίνη. Υπήρξε πρόσφατα μιαπρόταση για αυτόματη αναπροσαρμογή του ΕΦΚ έτσι ώστε το σύνολο ΕΦΚ+ΦΠΑ να μήν ξεπερνα το 1 ευρώ όσο θα αυξάνεται η τιμή του βαρελιού, αλλά απορρίφθηκε την ίδια ημέρα. Αυτό δείχνει οτι το κράτος έχει εθιστεί στα τεράστια κέρδη που εισπράττει απ τους φόρους των καυσίμων καί δέν προτίθεται να κάνει την παραμικρή παραχώρηση.

Στο επόμενο άρθρο θα δούμε αναλύτικά πώς το κράτος ανέβαζε σταδιακά τον ΕΦΚ, ενώ παράλληλα μέσω των ΜΜΕ κατηγορούσε τους βενζινάδες για την άνοδο της τιμής.ΠΗΓΗ