Δανεικά κι αγύριστα

Κόκκινο χτυπούν τα δάνεια σε καθυστερήσεις πληρωμών, τόσο στην καταναλωτική και στεγαστική πίστη όσο και στην επιχειρηματική, σύμφωνα με στοιχεία της Τράπεζας της Ελλάδος.
Επιβεβαιώνονται επίσης οι εκτιμήσεις για μηδενικούς ή και αρνητικούς ρυθμούς ανάπτυξης του δανεισμού προς τα νοικοκυριά, λόγω των επιπτώ­σεων της οικονομικής κρίσης τόσο σε ιδιώτες, με αποτέλεσμα τη μειωμένη ζήτηση, όσο και σε τράπεζες, που έχουν περιορισμένη ρευστότητα για χρη­ματοδότηση.

Ειδικότερα, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΤτΕ, αύξηση παρατηρήθηκε στον λόγο των δανείων σε καθυστέρηση προς το σύνολο των δα­νείων και μάλιστα με επιταχυνόμενο ρυθμό σε σύγκριση με το τέλος του πρώτου εξαμήνου 2010. Τον Σεπτέμβριο του 2010 τα δάνεια σε καθυστέρηση ανήλθαν στο 10% του συνόλου, από 7,7% που ήταν τον Δεκέμβριο του 2009.
Στον τομέα της καταναλωτικής πίστης παρατηρείται η μεγαλύτερη επιδείνωση. Ειδικότερα, στον τομέα αυ­τό, στο σύνολο της αγοράς, τα δάνεια σε καθυστέρη­ση έφθασαν το 18,4% τον Σεπτέμβριο του 2010, από 13,4% τον Δεκέμβριο του 2009. Όπως αναφέρουν τραπεζικά στελέχη, σε μερικές τράπεζες το ποσοστό αυτό ξεπερνά το 20%.
Στη στεγαστική πίστη τα δάνεια σε καθυστέρηση προσεγ­γίζουν πλέον το 10%, ανήλθαν στο 9,7% τον Σεπτέμβριο του 2010, έναντι 7,4% τον Δεκέμβριο του 2009. Στην επιχειρηματική πίστη τα δάνεια σε καθυστέρηση φθάνουν πλέον το 8,5% τον Σεπτέμβριο του 2010, από 6,7% τον Δεκέμβριο του 2009.
Όπως αναφέρεται στην έκθεση της ΤτΕ, η σημαντική επιδείνωση – λόγω του αντίξοου μακροοικονομικού περιβάλλοντος – της χρηματοοικονομικής κατάστασης των επιχειρήσεων και των νοικοκυριών αναπόφευκτα επηρέα­σε δυσμενώς την ποιότητα του δανειακού χαρτοφυλακίου των τραπεζών.
Θετική εξέλιξη αποτελεί η αύξηση (αν και μικρή) του ποσοστού κάλυψης των δανείων σε καθυστέρηση από προβλέψεις (Σεπτέμβριος 2010: 43,2%, Δεκέμβριος 2009: 41,5%), απόρροια της σημαντικής ενίσχυσης του αποθέ­ματος των προβλέψεων έναντι του πιστωτικού κινδύνου κατά το εννεάμηνο Ιανουαρίου - Σεπτεμβρίου του 2010.
Περαιτέρω ενίσχυση
Το ποσοστό κάλυψης, ωστόσο, όπως επισημαίνει η ΤτΕ, χρειάζεται να αυ­ξηθεί περαιτέρω, αν ληφθεί υπόψη η σημαντική άνοδος (δηλαδή η επιδεί­νωση) του λόγου των «καθαρών» καθυστερήσεων (δηλαδή της δι­αφοράς μεταξύ των δανείων σε καθυστέρηση και των συσσωρεμένων προβλέψεων για τον πιστωτικό κίνδυνο) προς το σύνολο των εποπτικών ιδίων κεφαλαίων, καθώς και το εν­δεχόμενο περαιτέρω επιδείνωσης του οικονομικού πε­ριβάλλοντος και της χρηματοοικονομικής κατάστασης των νοικοκυριών και των επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Για τους ανωτέρω λόγους επιβάλλεται οι τράπεζες να προχωρήσουν σε περαιτέρω ενίσχυση του αποθέ­ματος των προβλέψεων αυτών.

Ιδιαίτερες πιέσεις δέχθηκε η ρευστότητα, καθώς κα­τά την υπό εξέταση περίοδο οι ελληνικές τράπεζες ήταν αποκλεισμένες από τις διεθνείς αγορές χρήματος και κεφα­λαίων. Η εξέλιξη αυτή ήταν συνέπεια των συνεχών υποβαθμίσε­ων της πιστοληπτικής ικανότητας της Ελλάδας, που αναπόφευκτα συ-μπαρέσυραν και τις αξιολογήσεις των τραπεζών. Την ίδια περίοδο, επιπρό­σθετες πιέσεις στη ρευστότητα άσκησε η σταδιακή εκροή καταθέσεων, η οποία μάλιστα συνεχίστηκε μέχρι και τα τέλη του 2010.

Ως αντιστάθμισμα στις ανωτέρω πιέσεις λειτούργησαν τα μέτρα ενίσχυ­σης για τη ρευστότητα της ελληνικής οικονομίας και η παροχή ρευστότητας από το ευρωσύστημα.

Ανάγκη άντλησης κεφαλαίων

Όπως επισημαίνει η ΤτΕ και οι δύο αυτές πηγές κεφαλαίων αποτελούν προσωρινή μόνο λύση των προβλημάτων ρευστό­τητας των τραπεζών. Για τον λόγο αυτό κρίνεται απολύτως αναγκαία η εξεύρεση από τις τράπεζες εναλλακτικών πηγών άντλησης κεφαλαίων. Μικρές θετικές εν­δείξεις στην κατεύθυνση αυτή παρείχε η άντληση κεφαλαίων από τις διεθνείς αγο­ρές από δύο τράπεζες μετά τον Σεπτέμ­βριο του 2010, ενώ υπάρχει πρόθεση και άλλων τραπεζών να προχωρήσουν σε ανάλογες κινήσεις τους πρώτους μήνες του 2011.

Μικρή βελτίωση

Ικανοποιητική παραμένει η κεφαλαιακή επάρκεια των ελληνικών τραπεζών και των ομίλων τους, η οποία εμφάνισε μά­λιστα μικρή βελτίωση έναντι του πρώτου εξαμήνου του 2010 και οριακή μόνο μεί­ωση σε σύγκριση με το τέλος του 2009. Στο τέλος Σεπτεμβρίου του 2010 ο Δεί­κτης Κεφαλαιακής Επάρκειας (ΔΚΕ) και ο Δείκτης Βασικών Κεφαλαίων (ΔΒΚ) δια­μορφώθηκαν για τις τράπεζες σε 12,8% και 11,2% αντίστοιχα, ενώ για τους τρα­πεζικούς ομίλους σε 11,4% και 10,1% αντίστοιχα. Ωστόσο, παρά τα ικανοποιητι­κά αυτά μεγέθη, στην παρούσα συγκυρία επιβάλλεται οι τράπεζες να είναι ιδιαί­τερα προσεκτικές στη διαμόρφωση της μεσοπρόθεσμης στρατηγικής τους όσον αφορά το επιθυμητό επίπεδο της κεφα­λαιακής τους βάσης και τον τρόπο χρήσης των κεφαλαίων τους και να συνεκτιμούν το αντίξοο μακροοικονομικό περιβάλλον που έχει διαμορφωθεί στην Ελλάδα, κα­θώς επίσης και τις επερχόμενες αλλαγές στο ρυθμιστικό πλαίσιο διεθνώς.


Οι παράγοντες που επηρέασαν το ελλη­νικό τραπεζικό σύστημα τους πρώτους εννέα μήνες του 2010 εκτιμάται ότι θα συνεχίσουν να το επηρεάζουν προς την ίδια κατεύθυνση τουλάχιστον και τους πρώτους μήνες του 2011. Συνεπώς, οι προοπτικές για την κερδοφορία, την ποιότητα του χαρτοφυλακίου δανείων και τη ρευστότητα των τραπεζών και των ομίλων τους σε μεσοπρόθεσμο ορίζοντα εξακολουθούν να περιβάλλονται από υψηλή αβεβαιότητα, τονίζει η ΤτΕ. Για τον λόγο αυτό επιβάλλεται οι τράπεζες να βρίσκονται σε συνεχή εγρήγορση, να αναπροσαρμόσουν γρήγορα την επιχει­ρησιακή τους στρατηγική, να περιορίσουν τα λειτουργικά τους έξοδα και να ανα­ζητήσουν εναλλακτικές πηγές άντλησης κεφαλαίων, πέραν εκείνων που προσω­ρινά παρέχουν το ελληνικό Δημόσιο και το ευρωσύστημα. Στο περιβάλλον αυτό, η αναδιάταξη του τραπεζικού συστήματος κρίνεται επιβεβλημένη και αναπόφευκτη.  ΤΟ ΠΟΝΤΙΚΙ