Τα σενάρια επιμήκυνσης

Τα φώτα το επόμενο τριήμερο στρέφονται στις επαφές Σα­μαρά με Μέρκελ και Ολάντ, με τον πρωθυπουργό να ζητά τη στήριξη των δύο πιο ισχυρών ηγε­τών της ευρωζώνης για να αποσπάσει, υποτίθεται, πιο ευέλικτες συνθήκες εφαρμογής του μνημονίου και να εξα­λειφθεί ο κίνδυνος εξόδου της Ελλά­δας από το ευρώ. Ωριαίο, ενδεχομέ­νως, το σενάριο για μια... ταινία, αλλά τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.

Οι δύο Ευρωπαίοι ηγέτες θα επιχει­ρήσουν να

γεφυρώσουν τις διαφορές τους σε ό,τι αφορά τη διαχείριση της ευρωκρίσης και τη δέουσα οικονομική πολιτική και να διαχειριστούν την επι­δείνωση της ελληνικής πτυχής της κρί­σης. Το κακό όμως με την τελευταία - και τη διαδικασία λήψης αποφάσε­ων - είναι ότι η πλήρης έκθεση των αξιωματούχων της τρόικας για τις ελ­ληνικές επιδόσεις θα παραδοθεί στις κυβερνήσεις της ευρωζώνης στα τέλη Σεπτεμβρίου ή στις αρχές Οκτωβρίου. Επομένως, μέχρι τότε, όλη η συζήτη­ση θα παραμείνει... θεωρητική. Και στο μεταξύ πολλά πράγματα μπορούν να πάνε στραβά.

Ας δούμε τα δύο κυρίαρχα σενάρια, τουλάχιστον έτσι όπως διατυπώνονται στα κυβερνητικά επιτελεία.

Σενάριο 1: Απόρριψη - χρεοκοπία

Στην περίπτωση - λένε στην κυβέρ­νηση - που η Γερμανία απορρίψει την πρόταση της Ελλάδας για τη διετή επι­μήκυνση του μνημονίου (κάτι που μπο­ρεί να συμβεί είτε το τριήμερο είτε και αργότερα), με πρόσχημα (ή χωρίς αυ­τό) την αρνητική για τις επιδόσεις μας έκθεση προόδου της τρόικας, η Αθήνα θα πρέπει να προετοιμάζεται για όλα τα ενδεχόμενα. Και ο Σαμαράς γι’ αυ­τό που ο ΣΥΡΙΖΑ του λέει εδώ και και­ρό: ότι θα γίνει ο... πρωθυπουργός της δραχμής.

Μετά τις εκλογές, η ρευστότητα ενισχύθηκε και τα ταμιακά διαθέσι­μα αρκούν για μερικούς ακόμη μήνες, αλλά, στην περίπτωση που τον Οκτώ­βριο δεν εκταμιευθεί η δόση των 31,5 δισ. ευρώ (σημειώστε ότι τα 25 δισ. από αυτά αφορούν τη δεύτερη δόση για την ολοκλήρωση της ανακεφαλαιοποίησης των τραπεζών), τότε στην πλατεία Συντάγματος  υποστηρίζουνπως η εικόνα της αγωνιώδους ηρεμίας που επικρατεί στην Ελλάδα θα εξελι­χθεί σε πανικό.

Γιατί; Όπως υπολογίζουν, οι κερδο­σκόποι των αγορών θα... σαλπίσουν τη χρεοκοπία για τον απλούστατο λόγο ότι εξυπηρετεί την τσέπη και τα «πονταρίσματά» τους. Κύριο στήριγμά τους, οι σκληροπυρηνικοί Γερμανοί, που δεν παύ­ουν να υπογραμμίζουν ότι η προετοιμασία για μια χρεοκοπία της Ελ­λάδας σε μεγάλο βαθμό έχει προχωρήσει και ότι πλέον δεν είναι «ταμπού».

Οι συντηρητικοί Γερμανοί που στηρίζουν τη Μέρκελ θεωρούν ότι, αν η Ελλάδα χρεοκοπήσει, θα μπει ένα τέλος στην πολύχρονη αβεβαιότητα. Και κυρίως ο κίνδυνος μετάδοσης της κρίσης μπορεί να αποτραπεί από τους μηχανισμούς του ESM και της ΕΚΤ. Δη­λαδή ότι το σχέδιο της ΕΚΤ και του ESM να στηρίξουν Ισπανία και Ιταλία μέσω ομολόγων επιτρέπει πλέον τη λύση της (αναπόφευκτης, κατ’ αυτούς) ελ­ληνικής χρεοκοπίας.

Η Μέρκελ, πάντως, από την πλευρά της, είναι σαφής στο ότι δεν θέλει να επισπεύσει ενδεχόμενη ελληνική έξο­δο από την ευρωζώνη - επειδή θεω­ρεί ότι οι συνέπειες θα είναι πολύ δα­πανηρές και απρόβλεπτες. Οι πιο συ­ντηρητικές προβλέψεις για το κόστος της χρεοκοπίας της Ελλάδας μιλούν για υπέρβαση των 1,3 τρισ. ευρώ, κάτι που θα επιφέρει τεράστιο σοκ για όλη την Ευρώπη. Τα 1,3 τρισ. ευρώ, αντί να πάνε στην ανάπτυξη, θα στραφούν σε διασώσεις και η Ευρώπη θα εισέλθει σε βαθιά ύφεση, από την οποία δεν θα ξεφύγει ούτε η Γερμανία. Από την άλλη πλευρά, η Μέρκελ δεν έχει διαψεύσει δημοσίως όσους ζητούν ελληνική έξοδο. Και το χειρότερο: πιστεύει ότι . είναι σχεδόν αδύνατον να πείσει τους οπαδούς της να εγκρίνουν μία ακό­μη ελληνική διάσωση. Γι’ αυτό πολλοί φοβούνται

το γερμανικό «nein» στον Σαμαρά εί­τε τώρα είτε αργότερα, ιδιαίτερα με­τά την ολοκλήρωση της έκθεσης της τρόικας.

Τι θα συμβεί σε περίπτωση χρεοκο­πίας; Οι κυβερνητικοί περιγράφουν το... απόλυτο χάος. Ακόμη και αν η ευρωζώνη αποφασίσει να μας «χαρί­σει» τα 50 ή 60 δισ. που θα ζητήσει ο Σαμαράς ως μπόνους αποχώρησης, η Ελλάδα δεν είναι έτοιμη και θα υποστεί ένα απερίγραπτο οικονομικό και κοινωνικό σοκ. Το νέο νόμισμα με το οποίο πολλοί (από άγνοια ή κερδο­σκοπική διάθεση) «ερωτοτροπούν», θα αργήσει να έρθει. Και στους μήνες που θα μεσολαβήσουν το τραπεζικό σύστημα θα καταρρεύσει.

Στο σημείο αυτό, βεβαίως, οι κυ­βερνητικοί, άθελά τους, επιβεβαιώ­νουν το «Π», το οποίο συστηματικά προειδοποιεί, εδώ και μήνες, για την απουσία – αλλά και για την αναγκαιό­τητα κατάρτισης – εναλλακτικών σχε­δίων διαχείρισης του «απευκταίου». Ζούμε ήδη την τρίτη μνημονιακή κυβέρνηση, χωρίς καμιά από τις τρεις να έχει επεξεργαστεί τέτοια σενάρια, με αποτέλεσμα η χώρα να βρίσκεται κυ­ριολεκτικά γυμνή έναντι ενός κακού ενδεχομένου.

Φαίνεται πως, όπως και οι προκάτοχοί της, η συγκυβέρνηση Ν.Δ., ΠΑΣΟΚ και ΔΗΜΑΡ πιστεύει πως η προσήλωση στα καταστροφικά μνημόνια αποτελεί εγγύηση επιβίωσης τόσο της χώρας όσο και της κυβερνητικής τριανδρίας. Μόνο που κινδυνεύει, ακόμη και με βάση τα δικά της σενάρια, να διαψευ­στεί οικτρά.

Το κακό είναι ότι η αντίδραση του χρηματιστηρίου στις αρχές της εβδο­μάδας, με την πτώση, την έλλειψη εν­διαφέροντος και (κυρίως) τα σορταρίσματα και τα κερδοσκοπικά παιχνίδια από τους εκπροσώπους των γνωστών ξένων κέντρων δείχνουν πως το σενά­ριο αυτό δεν πρέπει να αποκλείεται.

Σενάριο 2: «Διακριτική» απομάκρυνση

Ούτως ή άλλως τα σενάρια που εμ­φανίζονται στα διεθνή ΜΜΕ, αλλά και οι δηλώσεις Ευρωπαίων αξιωματούχων για την Ελλάδα τις τελευταίες μέρες, χαρακτηρίζονται από αντιφάσεις. Άλ­λα μιλούν για αποδοχή του αιτήματος για επιμήκυνση («Financial Times»), άλλα για επιμονή της Γερμανίας σε νέο κούρεμα χρέους κατά τα πρότυπα της ελεγχόμενης χρεοκοπίας της Αργεντι­νής (Reuters), ενώ άλλα μεταφέρουν παροτρύνσεις προς τη γερμανική κα­γκελαρία για μια πλήρη ελληνική χρε­οκοπία («Der Spiegel»), όπως ακριβώς περιγράφηκε πιο πριν.

Όλα όμως θα κατατείνουν σε κάποια μορφή αναδιάρθρωσης του ελληνι­κού χρέους, με αυξημένες πιθανότη­τες για ελεγχόμενη ή άτακτη, μερική ή πλήρη χρεοκοπία. Στην περίπτωση αυτή, η ελληνική πρόταση για επιμή­κυνση (που προέρχεται από τη γνωστή διαρροή στους «F.T.») θα είναι μια... τζάμπα απαλλαγή της ευρωζώνης από μέρος της ελληνικής ευθύνης της. Και παράλληλα θα σηματοδοτήσει την ενί­σχυση του ρόλου του ΔΝΤ.

Θα πρόκειται δηλαδή για άλλο ένα βήμα προς την εκπλήρωση, έστω με­ρικώς, της στρατηγικής επιδίωξης των δύο - κατ’ ουσίαν - μερών της τρόι­κας, την οποία έχουμε επισημάνει εδώ και πάρα πολλούς μήνες:

Η κυβέρνηση, διεκδικώντας την επιμήκυνση και απαλλάσσοντας τους Ευρωπαίους από υποχρεώσεις περαι­τέρω δανειοδότησης, επιχειρεί... να «βγει», τρόπον τινά, από το ευρωπαϊ­κό πολιτικό «κάδρο», αφού η παράτα­ση θα της εξασφαλίσει μεν τον πολιτικό χρόνο που τόσο έντονα αναζητά, αλλά η ευρωζώνη, απαλλαγμένη από τον «πονοκέφαλο» να καλύψει τα νέα δανειακά «κενά», επί της ουσίας θα βάλει την Ελλάδα στο πολιτικό της... ψυγείο.

Τι αναμένεται να προκύψει, εφό­σον, βεβαίως, η ελληνική πρόταση για επιμήκυνση γίνει αποδεκτή, αλλά οι Ευρωπαίοι δεν υιοθετήσουν καμιά άλλη διευκόλυνση προς την ελληνική κυβέρνηση:

◆ Η Ελλάδα θα είναι υποχρεωμένη να βγάλει μόνη της άκρη σε όλες τις δα­νειακές περιπλοκές που θα της προ­κύψουν – να σημειωθεί ότι το προη­γούμενο διάστημα έχουν δημοσιευ­θεί πολλές εκτιμήσεις που λένε ότι το «χρηματοδοτικό κενό» της χώρας σε περίπτωση επιμήκυνσης δεν θα είναι 20 δισ. ευρώ, αλλά ακόμη και 40 ή 50 – χωρίς η ευρωζώνη να αισθάνεται την ελληνική πίεση.

◆ Ο Σαμαράς θα επιβεβαιώσει και εμπράκτως την περίφημη φράση του περί ελληνικής «ιδιοκτησίας» του προγράμματος προσαρμογής, με την οποία, μεταξύ άλλων, αναλαμβάνει και την ευθύνη για την υλοποίησή του, αλλά, πολύ περισσότερο, την ευθύνη για την αποτυχία του. Κοινώς η κυβέρ­νηση αναλαμβάνει μεγαλύτερα πολιτι­κά βάρη από αυτά που της αναλογούν, με την ευρωζώνη να απαλλάσσεται σε έναν βαθμό από τη σοβαρότατη ευθύ­νη για το οικονομικό κατάντημα της Ελλάδας.

◆ Η ευρωζώνη θα κερδίσει πολύτιμο χρόνο ώστε να ασχοληθεί επισταμέ­να με την Ιταλία και την Ισπανία, χω­ρίς οι ευρωπαϊκές ηγεσίες να αντιμε­τωπίζουν την πίεση των κοινοβουλίων τους για το ελληνικό ζήτημα. Η ευρωηγεσία δηλαδή όχι μόνο θα απαλλαγεί για κρίσιμο χρονικό διάστημα από το ελληνικό «αγκάθι», αλλά θα έχει μετατοπίσει χωρίς μεγάλο πολιτικό ρί­σκο την ευθύνη της αποτυχίας των ελ­ληνικών μνημονίων στην... Ελλάδα!

◆ Η τρόικα όμως (άρα και η Ευρώπη) θα είναι πάντα παρούσα, χωρίς να έχει χάσει καμιά από τις αξιώσεις της, και θα συνεχίσει να επιβάλλει όλες τις κα­ταστροφικές συνταγές που και σήμε­ρα εφαρμόζει.

◆ Το ΔΝΤ, ενώ από τη μια θα παραμέ­νει ο κατ’ εξοχήν προτιμώμενος δανει­στής, επιπλέον θα δει τον πολιτικό και «καθοδηγητικό» (και, πιθανώς, «χρη­ματοδοτικό») ρόλο του στην Ελλάδα να αυξάνεται.

Σε κάθε περίπτωση όμως αυτό που δεν πρόκειται να αναστραφεί θα είναι η οικονομική κατάρρευση και η κοι­νωνική καταστροφή, αφού, χωρίς μια θεαματική στροφή στην πολιτική και οικονομική συνταγή που εφαρμόζεται στην Ελλάδα, θα συνεχιστεί η ανεξέ­λεγκτη κοινωνική χρεοκοπία. Στο ση­μείο αυτό η κυβέρνηση δεν διαθέτει απαντήσεις...ΠΟΝΤΙΚΙ